@article{article_817844, title={‘Musikide İnkılabı Popüler Müzikle Yapmak’: Barış Manço ve Armonize Edilmiş Türküler}, journal={Etnomüzikoloji Dergisi}, volume={3}, pages={275–294}, year={2020}, author={Öztürk, Okan Murat}, keywords={Barış Manço, popular music, the music revolution, social change, turku}, abstract={Bu makalede Barı􀄈 Manço’nun, Anglo-Amerikan popüler müzik tarzları içinde armonize edilmi􀄈 türkü yorumlama yönündeki çalı􀄈maları, Türkçülü 􀃧ün ‘milli musiki programı’ kapsamında, Cumhuriyet idarecilerince gerçekle 􀄈tirilmek istenen musiki inkılabı hedefi çerçevesinde ele alınmaktadır. Cumhuriyet’in etkili ideologlarından Ziya Gökalp, Garp medeniyetine tabi kılınmı􀄈 yeni Türk toplumunun müziksel be􀃧eni ve alı􀄈kanlıklarının de􀃧i􀄈tirilmesi için, Türkçüler tarafından takip edilmesi gereken milli bir program ortaya koymu􀄈tur. Bu programa göre Türkçülerin ilk görevi, popülist bir siyasi hareket olarak benimsedikleri halka do􀃧ru gitme anlayı􀄈ının gere􀃧i olarak türkülerin derlenmesini sa􀃧lamaktı. Türkçülerin ikinci ve asıl vazifeleri ise, derlenen türkülerin Batı müzi􀃧ini bilen besteciler tarafından uyumlu hale getirilmesini sa􀃧lamaktan olu􀄈maktaydı. Bu iki görev, temel olarak müzikte devrim yapmak olarak anla􀄈ılmaktaydı. Medeniyet ve toplumla beraber müzi􀃧in de devlet eliyle de􀃧i􀄈tirilmesi amaçlanmı􀄈tı. Bu de􀃧i􀄈imde asıl amaç, batılı hayat tarzını toplumun geni􀄈 kesimlerine yaymaktır. Bu nedenle müzik devrimi, aslında, müzikte batılıla􀄈manın resmi bir politika olarak gerçekle􀄈tirilmesinin bir sembolüdür. Bu nihai hedefi sa􀃧lamaya yönelik siyasi giri􀄈imler, iki karakteristik e􀃧ilim dâhilinde geli 􀄈me göstermi􀄈tir. Bunlardan ilki, Avrupa klasik müzi􀃧ini temel alan ve Tanzimat yıllarından ba􀄈layıp 􀃮kinci Dünya Sava􀄈ına de􀃧in etkili olan elitist, kompozitör-merkezli e􀃧ilimdir. 􀃮kincisi ise 􀃮kinci Dünya Sava􀄈ı sonrasında ana akım haline gelen Anglo-Amerikan popüler müziklerini temel alan, 􀄈arkı yazarı-merkezli, popülist ve konsumerist e􀃧ilimdir. Hızlı bir 􀄈ekilde Batı’ya benzemeyi hedefleyen Batılıla􀄈ma sürecinde, ilk a􀄈ama Avrupa merkezcilikle 􀄈ekillenirken, ikinci a􀄈amaya Amerika-merkezcilik damgasını vurmu􀄈tur. 􀃮kinci e􀃧ilim ve a􀄈amada, Türkiye’de toplumun ve müzi􀃧in Batılıla􀄈masında Amerikan ya􀄈am tarzını, kültürünü ve tüketimalı􀄈kanlıklarını yaygınla􀄈tırmaya yönelik uygulamaların tüm sürece hâkim oldu􀃧u görülmektedir. Her iki e􀃧ilimde türkülerin armonize edilmesi meselesine i􀄈levsel açıdan gösterilen popülist ilginin ideolojik analizi, bu makalenin temel problemini olu􀄈turmaktadır. Çünkü siyasi, ekonomik, toplumsal ve kültürel Batılıla􀄈ma açısından bakıldı􀃧ında, sadece “aparat” olarak kullanılan müzik tarzında bir de􀃧i􀄈im ortaya çıkmı􀄈tır ve politik de􀃧i- 􀄈imin ibresi, klasik müzikten popüler müzi􀃧e kaymı􀄈tır. Kendisini bir “asfalt ozanı” olarak tanımlayan ve Anglo-Amerikan müzik tarzları içinde kendi 􀄈arkıları yanında armonize edilmi􀄈 halk 􀄈arkıları da söyleyen Barı􀄈 Manço’nun üstlendi􀃧i kültürel misyon ile resmi ideolojinin müzik devrimi yoluyla temin etmek istedi􀃧i sosyal de􀃧i􀄈im misyonu arasında mükemmel bir uyum oldu􀃧u bir gerçektir. Bu benzerlik, nihai batılıla􀄈ma açısından toplumsal de􀃧i􀄈imin mümkün olan en hızlı yoldan gerçekle􀄈mesini bekleyen resmi ideolojinin, popüler müzi􀃧i daha etkili bir araç olarak benimseyip desteklemesini sa􀃧lamı􀄈 görünmektedir. Bu 􀄈artlar çerçevesinde Manço, sonuç olarak, ABD-merkezli batılıla􀄈manın Türk toplumu tarafından benimsenmesinde önemli bir rol oynamakla kalmayıp, aynı zamanda resmi müzik devriminin popüler müzik aracılı􀃧ıyla gerçekle􀄈tirilmesine de öncülük etmi􀄈tir.}, number={2}, publisher={Etnomüzikoloji Derneği}