TY - JOUR T1 - KENTLERİN ORTAYA ÇIKIŞI ve SOSYO-POLİTİK AÇIDAN TÜRKİYE'DE KENTLEŞME DÖNEMLERİ TT - EMERGENCE OF CITIES AND THE SOCIO-POLITICAL ASPECT OF URBANIZATION PERIODS IN TURKEY AU - Yılmaz, Ensar AU - Çiftçi, Salih PY - 2011 DA - September JF - Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi JO - esosder PB - Cahit AYDEMİR WT - DergiPark SN - 1304-0278 SP - 252 EP - 267 VL - 10 IS - 35 LA - tr AB - Öz Kentler tarihsel ve toplumsal koşullar açısından genel bir yerleşim birimi oluşturmasına rağmen, farklılıkları da içinde barındıran bir yapıyı ifade etmektedir. Sosyo-ekonomik gelişmelere bağlı olarak kent kavramının içeriğinde de değişmeler olmuştur. Sosyo-ekonomik değişme ve insan davranışı ile ilgili olarak yaşanan bu değişim süreci, kentleşme kavramının ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kentleşmenin gerçek manada anlam kazandığı, kentleşmenin son biçimini aldığı dönem Sanayi Devrimiyle başlamıştır. Kentleşmenin kendisi toplumsal ve ekonomik değişmelerin bir sonucu olmasına karşın, siyasal ve toplumsal yapılarla etkileşim içindedir. Batılı ülkelere kıyasla sanayileşme sürecine geç giren Türkiye'nin II. Dünya Savaşı öncesindeki siyasi iktidarlarının temel politikası nüfusun kırda tutulması ve kentleşmenin önlenmesi yönündedir. Ancak küreselleşen bir dünyada sanayileşmeyle paralel yürüyen kentleşmeyi engellemek mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla Türkiye de bu kentleşme süreci içinden geçmektedir. Bu bağlamda Türkiye'deki kentleşme sürecini Düşük Kentleşme Dönemi (1923-1950), Kırsal Çözülme Kaynaklı Kentleşme Dönemi (1950-1960), Kentsel Gelişme Dönemi (1960-1980), Kentsel Dönüşüm Dönemi (1980 ve Sonrası) olarak tasnif etmek ve incelemek mümkündür. KW - Kent KW - kentleşme KW - Türkiye’de kentleşme dönemleri N2 - Abstract Even though the cities constitute general allocation units in terms of historical and social conditions, they also reflect structures which incorporate differences. There had been changes in the content of city concept in parallel with socio-economic developments. This transformation period, which occurred as a result of socio-economic changes and human behavior, resulted in the emergence of urbanization concept. The period in which urbanization reached significance and took its final shape, starts with the Industrial Revolution. Even though urbanization itself is a consequence of social and economic changes, it is in interaction with political and social structures. Turkey was involved in the industrialization period later than Western countries and the main policy of political powers before 2nd World War was to keep the population in rural areas and prevent urbanization. However, in a globalizing world, it is not possible to prevent urbanization which grows in parallel to industrialization. In this context, it is possible to classify and review the urbanization process of Turkey as Low Urbanization Period (1923-1950), The Period of Urbanization Based on Rural Solutions (1950-1960), Urban Development Period (1960-1980) and Urban Transformation Period (1980 and later). CR - Aslanoğlu, Rana, Kent, Kimlik ve Küreselleşme, Asa Kitapevi, Bursa, 1998 CR - Başol, Koray, Demografi, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayınları, İzmir, 1984 CR - Begel, E. Ernest, “Kentlerin Doğuşu”, (Çev: Özden Arıkan), Cogito Üç Aylık Düşünce Dergisi, Sayı: 8, İstanbul, 1997, s. 7-16 CR - Benevolo, Leonardo, Avrupa Tarihinde Kentler, (Çev: Nur Nirven), Alfa Yayınları, İstanbul, 1995 CR - Bookchin, Murray, Kentsiz Kentleşme, (Çev: Burak Özyalçın), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1999 CR - Bumin, Kürşat, Demokrasi Arayışında Kent, İz Yayınevi, İstanbul, 1998 CR - Childe, Gordon, Tarihte Neler Oldu, (Çev: Mete Tuncay, Alâeddin Şenel), Alan Yayıncılık, İstanbul, 1990 CR - Çakır, Sabri, Kentleşme ve Gecekondu Sorunu, Fakülte Kitapevi, Isparta, 2007 CR - Huberman, Leo, Feodal Toplumdan 20.yy’la, (Çev: Murat Belge), İletişim Yayınları, İstanbul, 2003 CR - Işık, Oğuz, “Kenti Düşünmek Kent Üzerine Düşünmek”, Toplum ve Bilim Dergisi, Mayıs-Haziran 1999, Cilt 14, Sayı: 3, s. 66-79 CR - Işık, Şevket, “Türkiye’de Kentleşme ve Kentleşme Modelleri”, Ege Üniversitesi Coğrafya Dergisi, No: 14, İzmir, 2005, s. 57-71 CR - Karakaş, Mehmet, “Tarihsel Gelişim Sürecinde Kent Kısıtlı Tarihsellik Anlayışı Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 3, Sayı: 1, 2001, s.121-132 CR - Kartal, S. Kemal, Ekonomik ve Sosyal Yönleriyle Türkiye’de Kentlileşme, Yurt Yayınları, Ankara, 1983 CR - Kartal, S. Kemal, Kentleşme ve İnsan, TODAİE Yayınları, No: 175, Ankara, 1978 CR - Keleş, Ruşen, Kentbilim Terimleri Sözlüğü, İmge Yayınları, Ankara, 1998 CR - Keleş, Ruşen, Kentleşme Politikası, İmge Yayınları, 2008, Ankara CR - Keleş, Ruşen, Şehir ve Bölge Planlaması Bakımından Şehirleşme Hareketleri, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1961 CR - Mazı, Fikret, “Antik Çağda Düşüncenin Kentsel Mekâna Yansıması”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 5, Sayı: 10, 2008, s. 34-48 CR - Mumford, Lewis, Tarih Boyunca Kent Kökenleri, Geçirdiği Dönüşümler ve Geleceği, (Çev: Gürol Koca-Tamer Tosun),Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2007 CR - Niray, Nasır, “Tarihsel Süreç İçinde Kentleşme Olgusu”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 9, Güz 2002, s. 3-27 CR - Osmay, Sevin, “1923’ten Bugüne Kent Merkezlerinin Dönüşümü”, 75 Yılda Değişen Kent ve Uygarlık, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 1998 CR - Özer, İnan, Kentleşme, Kentlileşme ve Kentsel Değişim, Ekin Kitapevi, Bursa, 2004 CR - Sencer, Yakut, Türkiye’de Kentleşme, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1979 CR - Sezal, İhsan, Şehirleşme, Ağaç Yayıncılık, İstanbul, 1992 CR - Soysal, Mümtaz, Dinamik Anayasa Anlayışı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları, Ankara, 1969 CR - Şengül, H. Tarık, Kentsel Çelişki ve Siyaset, İmge Kitapevi, Ankara, 2009 CR - Tekeli, İlhan, “Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Kentsel Gelişme ve Kent Planlaması”, 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1998 CR - Tekeli, İlhan, Modernizm, Modernite ve Türkiye’nin Kent Planlama Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 2009 UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/esosder/issue//82577 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/70253 ER -