TY  - JOUR
T1  - Toplumsal Yeteneğin Öğrencilerin Uzaktan Eğitim Algıları Üzerindeki Etkisinde Akademik Kontrol Odağının Aracılık Rolü
TT  - The Mediating Role of Academic Locus of Control in the Effect of Social Ability on Students' Perceptions of Distance Education
AU  - Karakavuz, Harun
AU  - Kayhan, Selçuk
PY  - 2021
DA  - June
DO  - 10.15869/itobiad.830100
JF  - İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi
JO  - itobiad
PB  - Mustafa Süleyman ÖZCAN
WT  - DergiPark
SN  - 2147-1185
SP  - 1397
EP  - 1419
VL  - 10
IS  - 2
LA  - tr
AB  - 2019 yılının Aralık ayında Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan Covid-19 virüsü, kısa süre içerisinde tüm dünyayı etkisi altına alarak pandemi haline dönüşmüştür. Bu süreçte ülkelerin eğitim sistemleri pandemiden etkilenmiş, birçok ülkede eğitim, uzaktan eğitim sistemleri aracılığı ile gerçekleştirilmeye başlamıştır. Uzaktan eğitim, örgün eğitime göre farklı dinamikleri olan bir süreç olduğundan, daha önce tam zamanlı olarak uzaktan eğitim almamış öğrencilerin konuya ilişkin algılarının ölçülmesi gerektiği düşünülmektedir.  Bu çalışmanın temel amacı üniversitelerde havacılık eğitimi alan öğrencilerin uzaktan eğitim sistemlerine ilişkin algıları üzerindeki toplumsal yeteneğin etkisinde akademik kontrol odağının aracılık rolünün araştırılmasıdır. Söz konusu amacı gerçekleştirebilmek için araştırmanın verileri çeşitli üniversitelerde sivil hava ulaştırma işletmeciliği, sivil havacılık kabin hizmetleri ve havacılık yönetimi bölümlerinde eğitim gören kolayda örnekleme yöntemiyle seçilmiş 530 öğrenciden çevrimiçi anket aracılığı ile toplanmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerin geçerlik ve güvenirlik analizleri yapılmış, bütün ölçeklerin geçerli ve güvenir olduğu görülmüştür. Toplanan verilere korelasyon analizi, basit doğrusal regresyon analizi ve hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Verilerin analizi sonucunda toplumsal yetenek ile uzaktan eğitim algısı arasında, toplumsal yetenek ile akademik kontrol odağı arasında ve akademik kontrol odağı ile uzaktan eğitim algısı arasında anlamlı ilişkiler olduğu ortaya çıkarılmıştır. Araştırmanın diğer bir sonucuna göre toplumsal yeteneğin uzaktan eğitim algısı üzerindeki etkisinde, akademik kontrol odağının kısmi aracılık etkisi vardır. Bu bağlamda uzaktan eğitim sistemlerinin tasarlanmasında ve uygulanmasında öğrencilerin sosyal gezinme, sosyal varoluş, sosyal bağlantılılık, gizlilik algısı ve iletişim becerisi gibi toplumsal yeteneklerinin ve akademik başarılarını atfettikleri içsel ve dışsal faktörlerini ifade eden akademik kontrol odaklarının dikkate alınması gerektiği düşünülmektedir. Bu sayede uzaktan eğitim sistemlerinden beklenen faydaların elde edilebileceği düşünülmektedir.
KW  - Toplumsal yetenek
KW  - Akademik Kontrol Odağı
KW  - Hiyerarşik Regresyon
KW  - Havacılık Öğrencileri
KW  - Uzaktan Eğitim Algısı
N2  - The Covid-19 virus, which emerged in Wuhan, China in December 2019, affected the whole world in a short time and turned into a pandemic. In this process, the education systems of the countries were affected by the epidemic, and in many countries, education started with distance education systems. Since distance education is a process with different dynamics compared to formal education, it is considered that the perceptions of students who have not received full-time distance education before should be measured. In this context, the main purpose of this study is to examine the mediating role of academic locus of control in the effect of social ability on the perceptions of distance education systems of students studying aviation at universities. In order to achieve the aforementioned aim, the data of the study were collected through online questionnaires from 530 students who were selected by simple random sampling method and studying at civil aviation management and civil aviation cabin services departments at various universities. The validity and reliability analyzes of the scales used in the study were made and it was determined that all scales had validity and reliability. Correlation analysis, simple linear regression analysis and hierarchical regression analysis were applied to the collected data. As a result of the analysis of the data, it was found that there are significant relationships between social skills and distance education perception, social ability and academic locus of control, academic locus of control and distance education perception. According to another result of the study, academic locus of control has a partial mediating role in the effect of social ability on distance education perception. In this context, according to the results of the research, it is evaluated that in the design and implementation of distance education systems, attention should be paid to the social skills of students such as social navigation, social existence, social connectedness, privacy perception and communication skills. In addition, students' academic locus of control should also be taken into account in the design and implementation of distance education systems. In this way, it is considered that the expected benefits from distance education systems can be obtained.
CR  - Adıyaman, Z. (2002). Uzaktan eğitim yoluyla yabancı dil öğretimi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 1(1), 92-97. Erişim adresi: http://www.tojet.net/articles/v1i1/1111.pdf
CR  - Akar, H., Çelik, O. T. ve Karataş, A. (2019). Akademik kontrol odağı ve başarı amaç yöneliminin kendini sabotajı yordama düzeyinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(3), 1840-1859. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/823707
CR  - Ağır, F. (2007). Özel okullarda ve devlet okullarında çalışan ilköğretim öğretmenlerinin uzaktan eğitime karşı tutumlarının belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
CR  - Akın, A. (2007). Akademik kontrol odaği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 9-17. Erişim adresi: https://toad.halileksi.net/sites/default/files/pdf/akademik-kontrol-odagi-olcegi-toad.pdf
CR  - Aragon, S. R. (2003). Creating social presence in online environments, New Directions for Adult and Continuing Education, 57–68. Erişim adresi: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1002/ace.119
CR  - Atik, G. (2006). The role of locus of control, self-esteem, parenting style, loneliness, and academic achievement in predicting bullying among middle school students (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
CR  - Bandura, A. (1969). Socail-learning theory of identificatory processes. David A. Goslin (Yay. haz.) Handbook of socialization theory and research içinde, (s. 213-262), Rand McNally & Company. Erişim adresi: http://www.uky.edu/~eushe2/Bandura/Bandura1969HSTR
CR  - Bandura, A. (2001). Social cognitive theory of mass communication. Media Psychology, 3(3), 265-299. https://doi.org/10.1207/S1532785XMEP0303_03
CR  - Baron, M. R. ve Kenny, A. D. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social pyschological research. conceptual, strategic and statistical considerations. Journal of Personality and Psychology, 51(6), 1173-1182. DOI: 10.1037//0022-3514.51.6.1173
CR  - Beaudoin, M. (1990). The instructor's changing role in distance education. American Journal of Distance Education, 4(2), 21-29. DOI:10.1080/08923649009526701
CR  - Besser, H. ve Bonn, M. (1996). Impact of distance independent education. Journal of the American Society for Information Science, 47(11), 880-883. 
https://doi.org/10.1002/(SICI)1097-4571(199611)47:11 <880::AID-ASI14>3.0.CO;2-Z
CR  - Büdün, E. (2018). Milyoner (Slumdog Millionaire) Filminin Sosyal Bilişsel Kuram Çerçevesinde Çözümlenmesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 29, 151-164. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/501645
CR  - Chang, M. M. ve Ho, C. M. (2009). Effects of locus of control and learner-control on webbased language learning. Computer Assisted Language Learning, 22(3), 189-206. https://doi.org/10.1080/09588220902920094
CR  - Corbeil, J. R. (2003). Online technologies self-efficacy, self-directed learning readiness, and locus of control of learners in a graduate-level web-based distance education program (Yayımlanmamış Doktora Tezi), University of Houston.
CR  - Demirli, C. ve Aksoğan, M. (2012). The effect of blended learning on the persistence of academic performance for computer education. Öğretim Teknolojileri & Öğretmen Eğitimi Dergisi, 1(1). Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/jitte/issue/25079/264688
CR  - Dieberger, A. (1997). Supporting social navigation on the World Wide Web. International Journal of Human-Computer Studies, 46(6), 805-825. https://doi.org/10.1006/ijhc.1996.0111
CR  - Eygü, E. ve Karaman, S. (2013). Uzaktan Eğitim Öğrencilerinin Memnuniyet Algıları Üzerine Bir Araştırma. Sosyal Bilimler, 3(1), 36-59. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusbd/issue/19375/205547
CR  - Findley, M. J. ve Cooper, H. M. (1983). Locus of control and academic achievement: A literature review. Journal of Personality and Social Psychology, 44(2), 419–427. https://doi.org/10.1037/0022-3514.44.2.419
CR  - Fjortoft, N. (1995). Predicting persistence in distance learning programs. Mid-Western Educational Research Meeting konferansında sunulan bildiri, October, Chicago, Erişim adresi: https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED387620.pdf
CR  - Gunawardena, C. N. ve Zittle, F. J. (1997). Social presence as a predictor of satisfaction within a computer‐mediated conferencing environment. American Journal of Distance Education, 11(3), 8-26. https://doi.org/10.1080/08923649709526970
CR  - Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate data analysis: Pearson new international edition. Pearson Higher Ed.
CR  - Hans, A. T. (2000). A meta-analysis of the effects of Adventure Programming on locus of control. Journal of Contemporary Psychotherapy, 30(1), 33-60. Erişim tarihi: https://link.springer.com/article/10.1023/A:1003649031834
CR  - Hasan, S. S. ve Khalid, R. (2014). Academic locus of control of high and low achieving students. Journal of Research and Reflections in Education, 8(1), 22-33. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/301349749_Academic_Locus_of_Control_of_High_and_Low_Achieving_Students
CR  - Hirumi, A. ve Bermudez, A. B. (1996). Interactivity, distance education, and instructional systems design converge on the information superhighway.  Journal of Research on Computing in Education, 29(1), 1-16. https://doi.org/10.1080/08886504.1996.10782183
CR  - Howland, L. J. ve Moore, L. J. (2002). Student perceptions as distance learners in internet-based courses. Distance Education, 23(2), 183-195. DOI: 10.1080/0158791022000009196
CR  - İbicioğlu, H. ve Antalyalı, L. Ö. (2005). Uzaktan eğitimin başarısında imkan, algı, motivasyon ve etkileşim faktörlerinin etkileri: karşılaştırmalı bir uygulama, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 325-338. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4372/59838
CR  - İskender, M. ve Akın, A. (2010). Social self-efficacy, academic locus of control, and internet addiction. Computers & Education, 54(4), 1101-1106. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2009.10.014
CR  - Joo, Y. J., Joung, S. ve Sim, W. J. (2011). Structural relationships among internal locus of control, institutional support, flow, and learner persistence in cyber universities, Computers in Human Behavior, 27(2), 714-722. https://doi.org/10.1016/j.chb.2010.09.007
CR  - Kamuajans, (2020, Mayıs, 11). Koronavirüs’den dolayı okullar ne kadar kapalı kalacak? Okulların açılış tarihi belli mi? Yazın telafi olacak mı? Erişim adresi: http://www.kamuajans.com/faydali-bilgiler/okullar-koronavirus-den-dolayi-ne-kadar-kapali-kalacak-yaz-tatili-ne-zaman-yapilacak-h511112.html
CR  - Kutanis, Ö. R., Mesci, M. ve Övdür, Z. (2011). The effects of locus of control on learning performance: A case of an academic organization. Journal of Economic and Social Studies, 1(2), 113-136. Erişim adresi: http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423906052.pdf
CR  - Laffey, J., Lin, G., ve Lin, Y. (2006). Assessing social ability in online learning environments. Journal of Interactive Learning Research, 17(2), 163−177. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/291851787_Assessing_social_ability_in_online_learning_environments
CR  - Larson, J. J., Whitton, S.W., Hauser, S. T. ve Allen, J. P. (2007). Being close and being social: Peer ratings of distinct aspects of young adult social competence. Journal of Personality Assessment, 89(2), 136-148. DOI: 10.1080/00223890701468501
CR  - Lee, R. M. ve Robbins, S. B. (1995). Measuring belongingness: The social connectedness and the social assurance scales. Journal of Counseling Psychology, 42(2), 232–241. https://doi.org/10.1037/0022-0167.42.2.232
CR  - Lee, M. K. O., Cheung, C. M. K. ve Chen, Z. (2005). Acceptance of Internet-based learning medium: The role of extrinsic and intrinsic motivation, Information and Management, 42, 1095-1104. https://doi.org/10.1016/j.im.2003.10.007
CR  - Lee, Y. ve Choi, J. (2013). A structural equation model of predictors of online learning retention. The Internet and Higher Education, 16, 36-42. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2012.01.005
CR  - Montgomery, D. C., Peck, E. A. ve Vining, G. G. (2012) Introduction to Linear Regression Analysis, John Wiley & Sons, Hoboken
CR  - Mooney, S. P., Sherman, M. F. ve Lo Presto, C. T. (1991). Academic locus of control, self-esteem, and perceived distance from home as predictors of college adjustment, Journal of Counseling & Development, 69(5), 445–448. https://doi.org/10.1002/j.1556-6676.1991.tb01542.x
CR  - Myhill, W. N., Samant, D., Klein, D., Kaplan, S., Reina, V. M. ve Blanck, P. (2011). Distance Education Initiatives and Their Early 21st Century Role In The Lives Of People With Disabilities, Claudia F. MacTeer (Yay. Haz.) Distance Education içinde (s. 241-280), Nova Science Publishers Incorporated, NewYork
CR  - NTV, (2020, Mart 11), Türkiye'de ilk corona virüs vakası görüldü. Erişim adresi: https://www.ntv.com.tr/video/turkiye/turkiyede-ilk-corona-virus-vakasi-goruldu,uM4nuf_oZEiazZVTsCM7rQ
CR  - ÖSYM, (2020). Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu. Erişim Adresi:  2019-Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu, https://www.osym.gov.tr/TR,16858/2019-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html
CR  - Öztürk, E. (2008). Toplumsal yetenek ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 97-120. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/508994
CR  - Öztürk, E. (2009). Çevrimiçi öğrenme topluluklarında iletişim aracı türünün ve sanal konukların bilişsel ve toplumsal buradalık üzerindeki etkisi (Yayınlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Ankara
CR  - Pallant, J. (2001). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows (versions 10 and 11): SPSS student version 11.0 for Windows. Open University Press
CR  - Richardson, C. J. (2006). The Role of Students' Cognitive Engagement in Online Learning, American Journal of Distance Education, 20(1), 23-37. https://doi.org/10.1207/s15389286ajde2001_3
CR  - Rotter, J. B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monographs, 80, 1-28. https://doi.org/10.1037/h0092976
CR  - Rovai, P. A. ve Barnum, T. K. (2003). On-Line Course Effectiveness: An Analysis of Student Interactions and Perceptions of Learning, Journal Of Distance Education,18(1), 57-73. Erişim adresi: http://www.ijede.ca/index.php/jde/article/view/121/102
CR  - Schunk, D. H. (2012). Learning theories an educational perspective. New Jersey: Prentice Hall.
CR  - Spector, P. E. (1982). Behavior in organizations as a function of employee’s locus of control, Psychological Bulletin, 91(3), 482–497. https://doi.org/10.1037/0033-2909.91.3.482
CR  - Şahin, İ. ve Shelley, M. (2008). Considering students’ perceptions: The distance education student satisfaction model, Educational Technology & Society, 11(3), 216-223. Erişim adresi: https://lib.dr.iastate.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://www.google.com/&httpsredir=1&article=1006&context=pols_pubs
CR  - Severino, S., Aielloa, F., Cascioa, M., Ficarra, L. ve Messina, R. (2011). Distance education: the role of self-efficacy and locus of control in lifelong learning, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 28, 705-717. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2011.11.132
CR  - Şeker, G. ve Yavuzer, Y. (2017). Ergenlerde Okul Tükenmişliğinin Yordayıcısı Olarak Akademik Kontrol Odağı. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 919-935. https://doi.org/10.17860/mersinefd.299266
CR  - Tabachnick, G. B. ve Fidel, S. L. (2013). Using Multivariate Statistic, (6. Baskı), Pearson
CR  - Taylor, L., Morgan, A. ve Gibbs, G. (1981) The ‘orientation’ of Open University foundation students to their studies, Teaching at a Distance, 20, 3-12. Erişim adresi: https://eric.ed.gov/?id=EJ259973
CR  - Taylor, J. (2001). Fifth generation distance education, Erişim adresi: https://eprints.usq.edu.au/136/1/Taylor.pdf
CR  - Tekedere, H. ve Mahiroğlu, A. (2014). Web tabanlı probleme dayalı öğrenmede denetim odağının web tabanlı ve probleme dayalı öğrenmeye yönelik tutuma etkisi, Eğitim ve Bilim, 39(171), 211-229. Erişim adresi: http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/1688/631
CR  - Trice, A. (1985). An academic locus of control scale for college students. Perceptual and Motor Skills, 61, 1043–1046. DOI:10.2466/pms.1985.61.3f.1043
CR  - Tricker, T., Rangecroft, M., Long, P. ve Gilroy, P.  (2001). Evaluating distance education courses: The student perception, Assessment & Evaluation in Higher Education, 26(2), 165-177. https://doi.org/10.1080/02602930020022002
CR  - Tu, C. H. (2001). How Chinese perceive social presence: An examination of interaction in online learning environment, Educational Media International, 38(1), 45-60. https://doi.org/10.1080/09523980010021235
CR  - Tu, C. H. (2002). The relationship between social presence and online privacy. The Internet and Higher Education, 5(4), 293–318. https://doi.org/10.1016/S1096-7516(02)00134-3
CR  - Türel, K. A. (2016). Relationships between students' perceived team learning experiences, team performances, and social abilities in a blended course setting. Internet and Higher Education, 31, 79-86. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2016.07.001
CR  - Williams, A. R., Duray, E. ve Reddy, V. (2006). Teamwork orientation, group cohesiveness, and student learning: A study of the use of teams in online distance education. Journal of Management Education, 30(4), 592-616.  https://doi.org/10.1177/1052562905276740
CR  - Yang, C. C., Tsai, C. I., Kim, B., Cho, H. M. ve Laffey, M. J. (2006). Exploring the relationships between students' academic motivation and social ability in online learning environments, Internet and Higher Education, 9, 277–286. https://doi.org/10.1016/j.iheduc.2006.08.002
CR  - Zsolnai, A. (2002). Relationship between children's social competence, learning motivation and school achievement. Educational Psychology, 22(3), 317-329. https://doi.org/10.1080/01443410220138548
UR  - https://doi.org/10.15869/itobiad.830100
L1  - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1410998
ER  -