@article{article_845918, title={Tiyatro Çevirisi Bağlamında Karşılaştırmalı Bir İnceleme: Yazınsal ve Teatral Sistem Çerçevesinde Edward Albee’nin Who Is Afraid of Virginia Woolf? Başlıklı Oyununun Türkçe Çevirileri}, journal={Litera: Journal of Language, Literature and Culture Studies}, volume={30}, pages={683–718}, year={2020}, DOI={10.26650/LITERA2020-0095}, author={Karabulut, Emine}, keywords={Theater texts, performability, Sirkku Aaltonen, literary and theatrical system, faithful/free translation}, abstract={Tiyatro metinlerinin doğası gereği hem yazınsal hem de sahneleme metinleri olması sahnelenebilirlik, oynanabilirlik, söylenebilirlik ve anlaşılabilirlik gibi kavramların tartışılagelmesine neden olmuştur. Bu metinlerin çevirisinde, çevirmenlerin stratejilerini, genel olarak sahnelemeye (sahne için çeviri) ve hedef okuyucular tarafından okunmaya yönelik olarak (sayfa için çeviri) iki ayrı kutupta şekillendirdiği görülmüştür. Bu sebeple, tiyatro metinleri çevirileri değerlendirilirken, çevirilere çoğu zaman “sadık/serbest” terimleri atfedilmiştir. Sirkku Aaltonen (1997, 2000) çevirinin amaca yönelik bir eylem olarak tasarı ve planlama gerektirdiğinden ve çevirmenlerin stratejilerinin çalıştıkları sisteme göre değiştiğinden ve ayrıca çevirilerin hedef kitlenin kültürel, davranışsal ya da ideolojik gelenekleriyle uyumlu olmasının beklendiğinden bahsetmektedir. Bu görüşlerden yola çıkılarak, çalışmanın ilk amacı, Edward Albee’nin Who Is Afraid of Virginia Woolf? (1962) başlıklı oyununun, Asude Zeybekoğlu tarafından çevrilen Hain Kurttan Kim Korkar? (1985) ve Tuncay Birkan tarafından çevrilen Kim Korkar Virginia Woolf ’tan? (1993) başlıklı Türkçe çevirilerini sahnelenebilirlik, oynanabilirlik, söylenebilirlik, anlaşılabilirlik kavramları ve yazınsal ve teatral sistem çerçevesinde metinsel bir analizle irdeleyerek çevirilerin hangi sistemde işlev gördüklerini anlamaya çalışmaktır. Çalışmanın ikinci amacı ise, bahsedilen sistemleri ile Aaltonen’in, tiyatro metinlerinin sayfa ve sahne için çevirileri için atfedilen “sadık/serbest” ikili kutuplaşmasının ötesine geçmeye nasıl ışık tuttuğunu açıklamaya çalışmaktır. Çalışmanın sonucunda, Birkan’ın okunması amacıyla yaptığı çevirisinin yazınsal ve Zeybekoğlu’nun ise sahneleme amaçlı yaptığı çevirisinin teatral sistemde işlev gördüğü gözlemlenmiştir. Buna göre, iki çevirmenin de amacına ve çalıştıkları sistemin geleneklerine uygun çeviri yaptıkları ve Aaltonen’in öne sürdüğü sistem çerçevesinin iki kutupluluğun ötesine geçip bu indirgemeci yaklaşımdan kurtulmayı sağladığı sonucuna varılabilir.}, number={2}, publisher={Istanbul University}