TY - JOUR T1 - HÂVERÎ Ö. 1565 VE DÎVÂNÇESİ TT - HÂVERÎ D. 1565 AND HIS COLLECTED POEMS AU - Açıl, Berat PY - 2016 DA - September JF - Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi JO - DÜSBED PB - Dicle University WT - DergiPark SN - 1308-6219 SP - 172 EP - 216 IS - 16 LA - tr AB - Bugüne kadar hakkında pek fazla bilgi bulunmayan önemli şairlerimizden biri de on altıncı yüzyılda yaşamış Hâverî’dir. Manastırlı olduğu konusunda kaynakların ittifak ettiği Hâverî, tasavvufun Kalenderî koluna mensup görünmektedir. Hâverî’nin şiirleri sağlam yapılı, edebî gelenekleri iyi bilen bir şair olduğu anlaşılmaktadır. Hâverî; Münîr, Âşık Çelebi, Şuhûdî ve Celâl Çelebi’yi etkilemiştir. Bunun yanı sıra Hâverî; Ahmedî, Ahmet Paşa, Tâcî-zâde Cafer Çelebi, Ulvî, Nesîmî, Necâtî, Hafî, Şâhidî, Şeyhoğlu, Hayâlî, Hayretî, Rahmî, Nizâmî, Kemâlpaşa-zâde, Hûfî, Zâtî, Figânî ve Sûzî gibi şairlerden etkilenmiştir. İyi bir şair olmanın yanı sıra kadılık görevinde de bulunan şair, kaynakların aktardığına göre 1565 yılında Karaferye’de kadılık görevini ifâ ederken vefat etmiştir. Henüz mürettep dîvânına ulaşılamamış olan Hâverî’nin Milli Kütüphane Fahri Bilge Koleksiyonu’nda bir dîvânçesi mevcuttur. Bu nüshada yirmi dokuz gazel ve bir kıta yer almaktadır. Başta Pervâne Bey ve Edirneli Nazmî mecmûaları olmak üzere dönemin önemli mecmûalarından hareketle dîvânçeyi tamamlamaya çalıştık. Bunun neticesinde Hâverî’ye ait kırk yedi gazel, beş kıta ve yedi matladan müteşekkil bir dîvânçe oluşturduk KW - Hâverî KW - Hâverî Dîvânçesi KW - klasik Türk edebiyatı KW - gazel KW - mecmûa KW - Fahri Bilge N2 - Hâverî, is one of the important yet little-known poets until today which has lived in the sixteenth century. He seems to be belonged to Kalenderî branch of mysticism and historical sources agree that he was from Manastir. His poems are well structured and he knows literary tradition very well. Hâverî has influenced Münîr, Âşık Çelebi, Şuhûdî and Celâl Çelebi while has been influenced by Ahmedî, Ahmet Paşa, Tâcî-zâde Cafer Çelebi, Ulvî, Nesîmî, Necâtî, Hafî, Şâhidî, Şeyhoğlu, Hayâlî, Hayretî, Rahmî, Nizâmî, Kemâlpaşa-zâde, Hûfî, Zâtî, Figânî and Sûzî. Alongside being a good poet, he has occupied a post of Muslim judge qadi . He has died while occupying that post in 1565 according to historical sources. There is a small collection of poems dîvânçe by Hâverî protected in Fahri Bilge Collection of National Library but his collection of poems dîvân has not been reached, yet. There are twenty-nine ghazals and one stanza in Fahri Bilge manuscript. I tried to complete the collection of poems via investigating, basically, miscellanies of Pervâne Bey and Edirneli Nazmî, and other important miscellanies of the period. As a result of this, I have composed a collection of poems by Hâverî including forty-seven ghazals, five stanzas and seven couplets CR - Aksoyak, İ. Hakkı. (2005 Güz), “Manastırlı Celâl’in Satranç Terimleri İle Yazdığı CR - Gazeli”, TÜBAR, XVIII, 7-16. Aktaş, Ali. (2010), Beyitler Antolojisi, Ankara: y.y. CR - Aydemir, Yaşar. (1999), Behiştî (hayatı, şahsiyeti, eserleri ve Divanın tenkitli metni) CR - Gazi Üniversitesi, DT. Aydemir, Yaşar. (2000), Behişti Divanı/Behişti Hayatı, Eserleri ve Divanın Tenkitli Metni, Ankara: MEB. CR - Aydoğdu, Betül. (2005), Fahri Bilge’nin Kayseri Yöresi Türk Halk Bilimi Çalışmaları CR - Erciyes Üniversitesi, YLT. Aynur, Hatice. (1999), 15. YY. Şairi Çâkerî ve Dîvânı (İnceleme-Tenkitli Metin), İstanbul: y.y. CR - Azamat, Nihat. (2001), “Kalenderiyye”, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt 24, İstanbul CR - Diyanet Vakfı Yayınları, s. 253-256. Bağdatlı Ahdî. (2009), Gülşen-i Şu’arâ, haz. Süleyman Solmaz, Kültür ve Turizm Bakanlığı, e-kitap. CR - Bu matla, Hısâlî’de yer almaktadır. Bkz. (Kalyon, 2011: 680) CR - Bu matla, Yapı Kredi Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi’nde bulunan 398 nolu mecmuada yer almaktadır. Söz konusu mecmuada ilk beyitteki “kez” kelimesi “ger” olarak tespit edilmiştir. Bkz. (Evecen, : 199) Baş Çetinkol, Fatma. (2004), Pervâne Beg, Mecmûʿatü’n-Nezâ’ir (416b-440b) CR - Transkripsiyonlu Metin, Marmara Üniversitesi, YLT. Başer, Tuğba. (2004), Pervâne Beg Nazire Mecmuası (557a-580b) Transkriptli, Edisyon CR - Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi, YLT. Başpınar, Fatih. (2003), Pervâne Beg Mecmûʿatü’n-nezâ’ir (315a-340a) CR - Transkripsiyonlu, Edisyon Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi, YLT. Bilgin, Azmi. (1999), “Hâverî, Ali, Açık Kadıoğlu”, Yaşamları ve Yapıtlarıyla CR - Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, I, 551-552. Bülbül, Tuncay. (Summer 2008), “Bir Kültür Merkezi Olarak Manastır ve Manastır CR - Doğumlu Divan Şairleri”, Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish and Turkic 3/4, 454-471. Çaylak, Özkan. (2010), Mecmûʿ-i Eşʿâr (Hamidiye 1186) 1b-50a Yapraklarının Tenkitli CR - Metni, Marmara Üniversitesi, YLT. Çolak, Ahmet. (2013), Topkapı Sarayı Kütüphanesi Revan No: 1972’de Kayıtlı CR - Mecmûʿa-i Eşʿâr (Vr. 1b-80a) (İnceleme-Metin), Marmara Üniversitesi, YLT. Çolak, Esra. (2014), Ali Emiri Manzum 674’teki Şiir Mecmuası (Vr. 151a-200b) CR - (İnceleme-Metin), Marmara Üniversitesi, YLT. Edirneli Nazmî. (2012), Mecmaʿu’n-nezâ’ir (İnceleme-Tenkitli Metin), haz. M. Fatih CR - Köksal, Kültür Turizm Bakanlığı, ekitap, s. 358-359. http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10721,edirneli-nazmi-mecmaun-nezairpdf.pdf?0 CR - Evecen, Doğan. (2011), 17. Yüzyıldan Üç Mecmûa-i Eşʿâr, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, YLT. CR - Evliya Çelebi. (2006), Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, c. 1, haz. Robert Dankoff, Seyit Ali CR - Kahraman, Yücel Dağlı, İstanbul: YKY. Gıynaş, Kamil Ali. (2009), Milli Kütüphanedeki Yz A 803 Numaralı Mecmuanın CR - Transkripsiyonlu Metni, Selçuk Üniversitesi, YLT. Gökyurt, Aygül. (2004), Pervâne Beg Nazire Mecmuası (603b-624b), Transkriptli CR - Edisyon Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi, YLT. Güler, Saim. (2006), Pervâne Beg Nazire Mecmuası (230b-261a) Transkriptli, Edisyon CR - Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi, YLT. Gündoğdu, Betül. (2002), Pervâne Beg Mecmuası (30a-67b) (Transkripsiyonlu ve Edisyon Kritikli Metin), Marmara Üniversitesi, YLT. CR - Hâverî, Açuk Kadıoğlu. Dîvânçe-i Hâverî, Milli Kütüphane, Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, FB 433. Kalyon, Abuzer. (2011), Peşteli Hısâlî Metâliʿü’n-nezâ’ir (II. Cilt) İnceleme-Metin, Gazi Üniversitesi, DT. CR - Kaya, Emir. (2013), Mecmuʿa-i Eşʿar [University of Michigan Isl. Ms. 416] (Metin- İnceleme), İstanbul Kültür Üniversitesi, YLT. CR - Kaya, Hasan. (2002), Pervâne Beg Nazîre Mecmuası (165a-199b) Transkripsiyonlu ve Edisyon Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi, YLT. CR - Keklik, Saadettin. (2004), Pervane Beg Nazire Mecmuası (340b-368a), Marmara Üniversitesi, YLT. CR - Kılıç, Filiz. (hzl.) (2010), Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin), c. 3. İstanbul CR - İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay. Kınalızâde Hasan Çelebi, (2009), Tezkiretü’ş- Şu’arâ, haz. Aysun Sungurhan-Eyduran, Ankara. CR - Kula, Ayşe. (2004), Pervâne Beg Nazire Mecmuası (534a-557a) Transkriptli, Edisyon CR - Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi, YLT. Latifi. (2000), Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ, haz. Rıdvan Canım, Atatürk CR - Kültürk Merkezi Başkanlığı. Pehlivan, Mahmut. (2004), Pervâne Beg Mecmûʿa-i Nezâ’ir (439b-464a), Marmara Üniversitesi, YLT, 2004. CR - Mehmed Tevfik. (2012), Kâfile-i Şu’arâ, haz. Fatma Sabiha Kutlar Oğuz-Müjgan Çakır CR - Hanife Koncu, İstanbul: Doğu Kütüphanesi. Öztürkçü, İbrahim. (2004), Pervâne Beg Mecmûʿatü’n-nezâ’ir (580b-603b), Marmara Üniversitesi, YLT. CR - Parmaksız, Esra Güzide. (2004), Pervâne Beg Nazire Mecmûası (511b-534a) CR - Transkriptli, Edisyon Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi, YLT. Pervâne Beg. (2004), Mecmûʿatü’n-Nezâ’ir (415-440) Transkripsiyonlu Metin, Giriş CR - İnceleme-Dizin, Marmara Üniversitesi, YLT. Pervâne Beg. (2006), Mecmûʿatü’n-Nezâ’ir (261A-291A) Transripsiyonlu, Edisyon CR - Kritikli Metin, haz. Savaşkan Cem Bahadır, Marmara Üniversitesi, YLT. Soyer, İsmail Murat. (2002), Pervâne Beg Mecmuası (366b-391a) Transkritpli Edisyon CR - Kritikli Metin, Marmara Üniversitesi, YLT. Tanyıldız, Ahmet, (2015), ‘Tahran’da Bulunan Türkçe Bir Şiir Mecmûası Ve Neşredilmemiş Bazı Şiirler’, Hikmet Akademik Edebiyat Dergisi, C.1, S.2, 39-87. CR - Tarlan, Ali Nihat. (1949), Şiir Mecmualarında XVI. Ve XVII. Asır Divan Şi’ri: Revânî CR - Hayretî, Hâverî, Âhî, Peyâmî, Sânî, fasikül 4, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 62. Vural, Emre. (2013), Michigan Üniversitesi 356 Numaralı Şiir Mecmuʿası (İnceleme- Metin), Kocaeli Üniversitesi, YLT. CR - Yavuz, Mehmet Sait. (2010), Süleymaniye Kütüphanesi Fatih Bölümü 4078 Numarada CR - Kayıtlı Şiir Mecmuasının (vr. 1-30 İnceleme ve Metin), Marmara Üniversitesi, YLT. UR - https://dergipark.org.tr/en/pub/diclesosbed/issue//920513 L1 - https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1716680 ER -