Yerbilimleri, 22 (2000), 205-222

Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Bülteni

Hacettepe Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 06532 Beytepe, ANKARA

Arazide gözlenme olasılığı en fazla olan süreksizlik yönelimleri esas alınarak yapılan deterministik kinematik analiz, eklemli kaya kütlelerinde açılan şevlerin duraylılığı ile ilgili ön değerlendirilmelerde yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Ancak, kaya kütlesi içinde en fazla gözlenen süreksizlik yönelimlerinin yanısıra, bu yönelimlerin etrafında dağılım gösteren daha düşük frekansa sahip süreksizlikler de bulunabilmekte ve bunlar da duraysızlıkların gelişmesinde rol oynayabilmektedirler. Bu tür süreksizliklerin duraysızlıklar üzerindeki etkileri, olasılığa dayalı kinematik analiz yaklaşımıyla incelenmektedir. Bu çalışmada, Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) tarafından işletilen Himmetoğlu (Göynük-Bolu) linyit açık işletmesinde üretimde duraksamalara neden olan duraysızlıkların meydana geldiği güney şevi sektörlere ayrılarak, deterministik ve olasılığa dayalı kinematik yaklaşımlarla incelenmiştir. Her iki yöntemden elde edilen sonuçlar, şevin tamamı ve bu şevin batısında gelişmiş yerel bir düzlemsel kayma için karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Ayrıca, kuzeye eğimli basamaklar için faylar ve eklemler tarafından denetlenen kama türü kaymaların olası olabileceği de belirlenmiştir. Bununla birlikte, hem doğuya, hem de yaklaşık batıya doğru eğimli basamakların açılıyor olması ve tabakalanma düzlemlerinin değişim aralığı gözönünde bulundurularak, bir tek riskli şev yönelimi değeri yerine, risk taşıyan basamak yönelimlerinin alabileceği değerlerin değişim aralığının belirlenmesinin, tasarım açısından daha yararlı olacağı düşünülmüştür. Bu amaçla belirli güven aralıkları ve tabakalanma düzlemlerinin yönelimindeki değişimler dikkate alınarak güney şevinde düzlemsel kayma riskine maruz kalabilecek basamak aynası yönelimlerinin kestiriminde kullanılmak üzere olasılık esaslı grafikler önerilmiştir.

  [İÇİNDEKİLER] [MAKALE] [ABSTRACT]