Abstract
ABSTRACT
When Westem Thrace Turks became minority, they became more invol- ved in press and publication. Journalism, which started soon after the Lausan- ne, was mainly based in Gümülcine and İskeçe.
During the İnter-war period about twenty newspapers were issued in Western Thrace, and these newspapers did not last long in part due to various reasons as well as being opponent to each other. Their policy can be summa- rised as follows:
a) the supporters of Turkey andTurkish nationalism, revolutions.
b) the opponents against-Turkish nationalism, revolutions and the republic.
We deal with “înkılâp” newspapers, which was issued between 21 March 1930 and 7 May 1931 and, which supported Turkish revolutions sincerely. This newspaper issued önce a week with four pages by Hıfzı Abdurrahman and Osman Nuri, who were the leading people of the minority in İskeçe de- fined itself as a “political, social, economy and patriotic Turkish newspa- per”. The newspaper adopting the idea of “to learn the new alphabet is the first task of a civilized Türk ” wanted the new alphabet to be accepted by the Turkish minority. For this reason, both the new and old letters were propor- tİonally placed together in the nevvspaper.
In this study we aim to discover how İnkılâp Newspaper, ali issues of which were available to us, tried the develop Western Thrace Turkish society socially, economically and culturally. We also aim to analyse how this news- paper fought against the anti-regime activities of those who fled from Turkey.
Keywords
References
- Adil Özgüç, Batı Trakya Türkleri, İstanbul 1974, s. 116-125.; Feyyaz Sağlam, “Batı Trakya’da Türkçe Yayınlar”, Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni, Bildiriler, Ankara 1999, s.357-361,; Aleksandre Popovic, Balkanlarda İslâm, İstanbul 1995, s.336-338. Gümülcine’de faaliyet gösteren İttihad-ı İsiâm Cemiyetinin eski harflerle bastırdığa ve Türkiye aleyhinde irticaî yazılar ihtiva eden beyannamelerinin ülkemize girişi Bakanlar Kurulunun 15/7/1933 tarih ve 14699 saydı kararıyla yasaklanmıştır. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 030. 18.01 / 30.51.19 İnkılâp, Nr: 2, 29 Mart 1930; Nr: 39, 15 Kanun-ı evvel 1930. İnkılâp, Nr: 33, 7 Teşrin-i evvel 1930; Nr: 24, 17 Teşrin-İ evvel 1930. İnkılâp, Nr: 36, 14 Teşrin-i sani 1930. İnkılâp, Nr: 5, 11 Nisan 1930; Nr: 8, 22 Nisan 1930. İnkılâp, Nr: 2, 29 Mart 1930; Nr: 15, 27 Mayıs 1930. İnkılâp, Nr: 4, 8 Nisan 1930. İnkılâp, Nr: 10, 29 Nisan i930,
- İnkılâp, Nr: 3, 4 Nisan 1930, İnkılâp, Nr: 34, 17 Teşrin-i evvel 1930. İnkılâp, Nr: 17,6 Haziran 1930. İnkılâp, Nr: 16, 30 Mayıs 1930. Bu ssracla Batı Trakya’daki 500 öğretmenden ancak 100 kadarı yeni harfleri biliyordu. İnkılâp, Nr: 31, 19 Eylül 1930. İnkılâp, Nr: 3, 4 Nisan 1930.
- İnkılâp, Nr: 38, 11 Kanun-ı evvel 1930. İnkılâp, Nr: 41, 15 Kanun-i sani 1931. Fethi Tevetoğlu, Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Ankara 1991, s. 132. Ahmet C. Gazioğlu, İngilizler Yönetiminde Kıbrıs-II, İstanbul 1966, s. 276. Yusuf Sannay, “Yüzeli i İlklerden Gümiilcİneli İsmail Hakkı Bey’in Faaliyetleri (1908-1945)”, Prof. Dr. Abdurrahman Çaycı’ya Armağan, Ankara 1995, s.386; Yaşar Nabİ,
- Balkanlar ve Türklük, Ankara 1936, s,225. İnkılâp, Nr: 4, 8 Nisan 1930.
- İnkılâp, Nr: 7, 18 Nisan 1930. Yarın gazetesi Türkiye’de aynı isimle bir gazetenin çıkması üzerine 70. sayıdan itibaren Peyam-ı İslâm adım aldı. Özgüç, a.g.e,, s. 123. İnkılâp, Nr: 9, 25 Nisan 1930. İnkılâp, Nr: 9, 25 Nisan 1930. İnkılâp, Nr: 12, 6 Mayıs 1930. Sarınay, a.g.m., s.386. İnkılâp, Nr: 25, 25 Temmuz 1930; Nr: 26, 1 Ağustos 1930. İnkılâp, Nr: 26, 1 Ağustos 1930. İnkılâp, Nr: 41, 15 Kanun-ı sanı 1931 İnkılâp, Nr; 40, 24 Kanun-ı evvel 1930. Sarınay, a.g.m., s. 386. Özgüç, a.g.c., s.123. İnkılâp, Nr: 18, 11 Haziran 1930. İnkılâp, Nr: 18, 11 Haziran 1930; Nr: 19, 13 Haziran 1930. İnkılâp, Nr: 20, 20 Haziran 1930. İnkılâp, Nr; 21, 27 Haziran 1930. İnkılâp, Nr: 22, 4 Temmuz 1930, İnkılâp, Nr: 32, 30 Eylül 1930; Nr: 33, 7 Teşrin-i evvel 1930; Nr: 35, 31 Teşrin-i evvel 1930; Nr: 36, 14 Teşrin-i sani 1930; Nr: 37, 6 Kanun-i evvel 1930. İnkılâp, Nr: 35, 31 Teşrin-i evvel 1930. İnkılâp, Nr: 36, 14 Teşrin-i sani 1930. İnkılâp, Nr: 45, 7 Mayıs 1931. Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni, Bildiriler, Ankra 1999, s.368. Özgüç, a.g.e., s, 124.
Abstract
Batı Trakya Türkleri azınlık durumuna düştükten sonra basın-yayın faaliyetlerine hız vermişlerdir. Lozan’ın hemen ardından başlatılan gazetecilik çalışmaları İskeçe ve Gümülcine merkezli yürütülmüştür.
İki savaş arası dönemde Batı Trakya’da yirmi civarında gazete çıkartılmıştır. Bu gazeteler, çeşitli nedenlere bağlı olarak çok uzun ömürlü olamadıkları gibi birbirlerine de rakip durumdaydılar. Gazetelerin yayın politikalarını kabaca iki kısımda değerlendirmek mümkündür:
a) Türkiye yanlısı, milliyetçi ve Türk inkılâplarını destekleyenler.
b) Türkiye karşıtı, anti-milliyetçi ve Cumhuriyet aleyhinde faaliyet gösterenler.
Biz bunlardan 21 Mart 1930-7 Mayıs 1931 tarihleri arasında faaliyet gösteren ve Türk inkılâplarını samimiyetle destekleyen “İnkılâp” gazetesini inceleyeceğiz. îskeçe’de azınlık önderlerinden Hıfzı Abdurrahman ve Osman Nuri tarafından çıkartılan “İnkılâp” kendisini “Siyasî, İçtimaî, İktisadi, Milliyetperver Türk Gazetesidir” şeklinde tanımlamaktaydı. İnkılâp, haftada bir gün ve dört sayfa olarak çıkartılmıştır. “Yeni harfleri öğrenmek asri Türk’ün ilk işidir” şiarını esas alan gazete harf inkılabım Türk azınlığa benimsetmeyi gaye edinmişti. Bu amaçla gazete sütunlarında eski harfli Türkçe’ye ve yeni harfli Türkçe’ye dengeli oranda yer vermiştir.
Biz bu çalışmada tam koleksiyonu elimizde bulunan İnkılâp gazetesinin Batı Trakya Türk toplumunu sosyo-ekonomik, sosyo kültürel yönlerden nasıl geliştirmeye çalıştığını ve Türkiye’den kaçan firarilerin rejim aleyhtarlığı faaliyetlerine nasıl savaş açtığını irdelemeye çalışacağız.
Keywords
References
- Adil Özgüç, Batı Trakya Türkleri, İstanbul 1974, s. 116-125.; Feyyaz Sağlam, “Batı Trakya’da Türkçe Yayınlar”, Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni, Bildiriler, Ankara 1999, s.357-361,; Aleksandre Popovic, Balkanlarda İslâm, İstanbul 1995, s.336-338. Gümülcine’de faaliyet gösteren İttihad-ı İsiâm Cemiyetinin eski harflerle bastırdığa ve Türkiye aleyhinde irticaî yazılar ihtiva eden beyannamelerinin ülkemize girişi Bakanlar Kurulunun 15/7/1933 tarih ve 14699 saydı kararıyla yasaklanmıştır. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 030. 18.01 / 30.51.19 İnkılâp, Nr: 2, 29 Mart 1930; Nr: 39, 15 Kanun-ı evvel 1930. İnkılâp, Nr: 33, 7 Teşrin-i evvel 1930; Nr: 24, 17 Teşrin-İ evvel 1930. İnkılâp, Nr: 36, 14 Teşrin-i sani 1930. İnkılâp, Nr: 5, 11 Nisan 1930; Nr: 8, 22 Nisan 1930. İnkılâp, Nr: 2, 29 Mart 1930; Nr: 15, 27 Mayıs 1930. İnkılâp, Nr: 4, 8 Nisan 1930. İnkılâp, Nr: 10, 29 Nisan i930,
- İnkılâp, Nr: 3, 4 Nisan 1930, İnkılâp, Nr: 34, 17 Teşrin-i evvel 1930. İnkılâp, Nr: 17,6 Haziran 1930. İnkılâp, Nr: 16, 30 Mayıs 1930. Bu ssracla Batı Trakya’daki 500 öğretmenden ancak 100 kadarı yeni harfleri biliyordu. İnkılâp, Nr: 31, 19 Eylül 1930. İnkılâp, Nr: 3, 4 Nisan 1930.
- İnkılâp, Nr: 38, 11 Kanun-ı evvel 1930. İnkılâp, Nr: 41, 15 Kanun-i sani 1931. Fethi Tevetoğlu, Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Ankara 1991, s. 132. Ahmet C. Gazioğlu, İngilizler Yönetiminde Kıbrıs-II, İstanbul 1966, s. 276. Yusuf Sannay, “Yüzeli i İlklerden Gümiilcİneli İsmail Hakkı Bey’in Faaliyetleri (1908-1945)”, Prof. Dr. Abdurrahman Çaycı’ya Armağan, Ankara 1995, s.386; Yaşar Nabİ,
- Balkanlar ve Türklük, Ankara 1936, s,225. İnkılâp, Nr: 4, 8 Nisan 1930.
- İnkılâp, Nr: 7, 18 Nisan 1930. Yarın gazetesi Türkiye’de aynı isimle bir gazetenin çıkması üzerine 70. sayıdan itibaren Peyam-ı İslâm adım aldı. Özgüç, a.g.e,, s. 123. İnkılâp, Nr: 9, 25 Nisan 1930. İnkılâp, Nr: 9, 25 Nisan 1930. İnkılâp, Nr: 12, 6 Mayıs 1930. Sarınay, a.g.m., s.386. İnkılâp, Nr: 25, 25 Temmuz 1930; Nr: 26, 1 Ağustos 1930. İnkılâp, Nr: 26, 1 Ağustos 1930. İnkılâp, Nr: 41, 15 Kanun-ı sanı 1931 İnkılâp, Nr; 40, 24 Kanun-ı evvel 1930. Sarınay, a.g.m., s. 386. Özgüç, a.g.c., s.123. İnkılâp, Nr: 18, 11 Haziran 1930. İnkılâp, Nr: 18, 11 Haziran 1930; Nr: 19, 13 Haziran 1930. İnkılâp, Nr: 20, 20 Haziran 1930. İnkılâp, Nr; 21, 27 Haziran 1930. İnkılâp, Nr: 22, 4 Temmuz 1930, İnkılâp, Nr: 32, 30 Eylül 1930; Nr: 33, 7 Teşrin-i evvel 1930; Nr: 35, 31 Teşrin-i evvel 1930; Nr: 36, 14 Teşrin-i sani 1930; Nr: 37, 6 Kanun-i evvel 1930. İnkılâp, Nr: 35, 31 Teşrin-i evvel 1930. İnkılâp, Nr: 36, 14 Teşrin-i sani 1930. İnkılâp, Nr: 45, 7 Mayıs 1931. Balkan Ülkelerinde Türkçe Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni, Bildiriler, Ankra 1999, s.368. Özgüç, a.g.e., s, 124.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | July 1, 2001 |
| Published in Issue | Year 2001 Volume: 17 Issue: 50 |
