Mondros Mütarekesi Sonrası Bursa Bölgesindeki Milli Mücadele Hazırlıkları Ve Kuva-Yı Millîyenin Teşkili

Year 1998, Volume: 14 Issue: 41, 450 - 476, 01.01.1998

Orhan Hülagü

Abstract

Anadolu'daki paylaşma bölgelerine daha çok yaklaşmak için diğer müttefik ülkelerle daha önce ateşkes imzalayan İtilâf Devletleri, Osmanlı Devleti'nin ateşkes isteğini sürekli ertelemişler, ancak hedeflerine yaklaştıktan sonra, ateşkes anlaşmasını imzalamaya yanaşmışlar. Bu yüzden Osmanlı Devleti ile imzalanan ateşkes andlaşması, ekim ayının sonuna doğru gerçekleşmiştir. Bu sırada Osmanlı Devleti, Rusya ile imzalanan Brest-Litovsk andlaşması ile Doğu Anadolu'da kendi lehine bir durum meydana getirdikten sonra, İtilâf kuvvetlerinin Trakya'dan İstanbul'a doğru ilerlemesi üzerine, artık ateşkesten başka bir yol olmadığını gördü.İstanbul'da bulunan ve Kütü'l-Amare'de Türklere esir düşmüş olan General Townshend'in aracılığı ile İtilâf Devletleri ile temas kuran Osmanlı Devleti, nihayet başta İngiltere olmak üzere, düşmanlarını Limni Adası'nın Mondros Limam'nda ateşkes anlaşması imzalamaya razı etti. Türk heyeti Bahriye Nazırı Rauf Hariciye Müsteşarı Reşat Hikmet ve Kurmay yarbay Selahattin Beylerden oluşmakta idi. Heyet katipliğine ise Âli Bey getirilmişti.

Keywords

Mondros, Mondros Mütakeresi, Osmanlı, İtilaf

References

• Duran, Tülay, Brest-Litovsk Andlaşması ve Türkiye, B.T.T.D., İstanbul 1970.
• Görgülü, İsmet, Türk İstiklal Harbi-Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı, C 1, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1991.
• Ülkütaşır, Türkan, Mondros Mütarekesinin Sarsıntıları ve Karşı Direnişler, B.T.T.D, İstanbul 1969.
• Tansel, Selahattin, Mondros'dan Mudanya'ya Kadar, Milli Eğitim Bakanlığı, Ankara 1977.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılâbı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1991.
• Selek, Sabahattin, Milli Mücadele Ulusal Kurtuluş Savaşı, Doğan Kitap, tarihsiz.
• Belen, Fahri, Türk Kurtuluş Savaşı, Yeditepe Yayınevi, tarihsiz.
• Karpat, Kemal, "Türkler (Cumhuriyet Devri)" İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1988..
• Gencer , Ali İhsan ve Özel, Sebahattin, Türk İnkılâp Tarihi, Der yayınları, İstanbul 2011.
• Bayar, Celal, Ben de Yazdım, C VI, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1968.
• Şapolyo, Enver Behnan, Mustafa Kemâl Paşa ve Millî Mücadelenin İç Alemi, İnkılap ve Aka yayınları, İstanbul 1967.
• Şapolyo, Enver Behnan, Kuvayı Millîye Tarihi, Ayyıldız matbaası, Ankara 1957.
• Soysal, İlhami, Kurtuluş Savaşı'nda İşbirlikçiler, Gün yayınları, İstanbul 1985.
• Özel, Sabahattin, Kocaeli ve Sakarya İllerinde Milli Mücadele, Adapazarı belediyesi yayınları, İstanbul 1987.
• Eğilmez, Mümtaz Şükrü, Millî Mücadelede Bursa, Tercüman Yayınları, İstanbul 1981.
• Simavi, Lütfi, Osmanlı Sarayının Son Günleri, Pegasus Yayınları, İstanbul 1972.
• İnal, Mahmud Kemal, Osmanlı Devrinde Son Sadrazamlar, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1969.
• Koyunluoğlu, A. Memduh Turgut, İznik ve Bursa Tarihi, Vilayet Matbaası, Bursa 1935.
• Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye'de Siyasal Partiler, Hürriyet Vakfı, İstanbul 1984.
• Tepeyran, Ebubekir Hazım, Zalimane Bir İdam Hükmü, Milli Mecbua basımevi, İstanbul 1946.
• Erdeha, Kamil, Millî Mücadelede Vilâyetler ve Valiler, Remzi Kitabevi, Elazığ 1975.
• Soysal, İlhami, 150'likler, 3. baskı, Gür Yayınları, İstanbul 1988.
• Eğilmez, Mümtaz Şükrü, Millî Mücadelede Bursa, Tercüman Yayınları, İstanbul 1980.
• "Bursa," Yurt Ansiklopedisi, III, İstanbul 1982, s. 1651.
• Goloğlu, Mahmut, Üçüncü Meşrutiyet, Başnur Matbaası, Ankara 1970.
• Karay, Refik Halid, Minelbâb İlelmihrab, Inkilap ve Aka Yayınevi, İstanbul 1964.
• Baykal, Bekir Sıtkı, Heyet-i Temsiliye Kararları, Türk Tarih Kurumu Yayınları,Ankara 1974.
• Selçuk, İlhan, Yüzbaşı Selahattin Romanı, C 2, Remzi Kitabevi, İstanbul 1987.
• "Bursa" Yurt Ansiklopedisi, C III, 1652-1653.
• Kocatürk, Utkan, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1983.
• Göztepe, Tarık Mümtaz, Vahdettin Gurbet Cehenneminde, Sebil Yayınevi, İstanbul 1968.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, C I, Yapı Kredi Yayınları, Ankara 1927.
• Şapolyo, Envar Behnan, Kemâl Atatürk ve Millî Mücadele Tarihi, İstanbul 1944
• Kırzıoğlu, Fahrettin, Erzurum Kongresi Sağ Kalan Türk Kültürü, Ankara 1969.
• Baloğları ,Mahmut, Erzurum Kongresi, Ankara 1968, s. 87-89.
• Doğan, Avni, Kuruluş ve Sonrası, Dünya Yayınları, İstanbul 1964.
• Kutay, Cemal, Kurtuluşun ve Cumhuriyetin Manevî Mimarları, Diyanet İşleri Bakanlığı, Ankara tarihsiz.
• Atay, Falih Rıfkı, Çankaya, Bateş Yayınları, İstanbul 1984,
• Abadan, Yavuz, Mustafa Kemâl ve Çetecilik, Varlık Yayınları, İstanbul 1964.
• Gökbilgin, M. Tayyib, Milli Mücadele Başlarken, İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1965.
• Dursunoğlu, Cevat, Millî Mücadele Erzurum, Dergah Yayınları, Ankara 1946.
• Adıvar, Halide Edip, Türkün Ateşle İmtihanı, Can Yayınları, tarihsiz.
• Arif, Mehmet, Millî Mücadele Hatıratı, Anadolu İnkılâbı, İstanbul 1969.
• Atay, Falih Rıfkı, Babanız Atatürk, Bateş Yayınları, İstanbul 1980.
• Uluğ, Naşit H., Siyasi Yönleriyle Kurtuluş Savaşı, Yeni zamanlar sahaf, İstanbul 1973
• Aşkun, Vehbi Cem, Sivas Kongresi, Kamil Matbaası, Sivas 1945.
• Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilâli, C I, Burçak Yayınevi, İstanbul 1966.
• Denizli, Hikmet, Sivas Kongresi Delegeleri ve Heyeti Temsiliye Üyeleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1996.
• Mısıroğlu, Kadir, Kurtuluş Savaşında Sarıklı Mücahitler, Sebil Yayınevi, İstanbul 1980.
• Gökbilgin, M. Tayyib, Millî Mücadele Başlarken, Kronik Kitap yayınları, Ankara 1959.
• Tepeyran, Ebubekir Hazım, Zalimane Bir İdam Hükmü, Pera Turizm Yayınları, 1997.
• Demirel, Ahmet, Birinci Mecliste Muhalefet, İletişim Yayınları, İstanbul 1994.
• Aydın, Mesut, Millî Mücadele Döneminde TBMM Hükümeti Tarafından İstanbul'da Kurulan Gizli Gruplar ve Faaliyetler, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1992.
• Tevetoğlu, Fethi, Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1988.
• Tepeyran, Ebubekir Hazım, Belgelerle Kurtuluş Savaşı Anılan, Gürer Yayınları, İstanbul 1982.
• İsmail Hami Danişmend, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, C IV, Doğu Kütüphanesi, İstanbul 1973.
• Kansu, Mazhar Müfit, Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürk'le Beraber, C II, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1968.
• Görgülü, Fahri, Yunan İşgalinde Kirmasti (Mustafa Kemâl Paşa), Bursa 1960.
• Ebubekir Hazım Tepeyran, Zalimane Bir İdam Hükmü, Pera Turizm Yayınları, 1946.
• Orbay, Rauf, Cehennem Değirmeni, Yay. İsmet Bozdağ, Truva Yayınları, İstanbul 1993.
• Cebesoy, Ali Fuad, Millî Mücadele Hatıraları, İslam Ansiklopedisi, İstanbul 1953.
• Apak, Rahmi, Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, Güven Basımevi, İstanbul 1942.
• Söylemezoğlu, Galip Kemalî, Başımıza Gelenler, İstanbul 1939.
• Yalman, Ahmet Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, C II, Rey yayınları, İstanbul 1970.
• Gerçeker, Mustafa Fehmi, Karacabey'den Ankara'ya, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1982.
• Turan, Şerafettin, Balıkesir ve Alaşehir Kongreleri ve Hacim Muhittin Çarıklı'nın Kuva-yı Milliye Hatıraları, Ankara 1967.
• Uluğ, İsmail Hakkı, Atatürk'ün Çizdiği Portreler, İnkılap ve Aka Kitabevi, İstanbul 1968.