Bir Bulgar Gazetesinden 93 Harbi'ni Takip Etmek: Bılgarin

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 14, 295 - 313, 28.10.2024

Ergün Hasanoğlu

https://doi.org/10.32953/abad.1525246

Öz

Bu çalışmanın amacı, 8 Ekim 1877 tarihinde yayın hayatına başlayan Bılgarin adlı gazete üzerine odaklanmaktır. Bılgarin, 93 Harbi döneminde Romanya’da yayın yapan tek Bulgarca gazete olması nedeniyle ayrıca bir öneme sahiptir. Çalışmada, milliyetçi bir politika benimseyen bu Bulgar gazetesinin verdiği bilgiler ışığında 93 Harbi’nin seyri ve neticeleri takip edilecektir. Bu açıdan çalışmanın sınırı 8 Ekim 1877 tarihinden 3 Mart 1878 tarihinde yapılan Ayastefanos’taki ön antlaşmaya kadar olacak şekilde belirlenmiştir. Gazetenin incelenmesiyle birlikte iki cephede (Tuna ve Doğu Anadolu) gerçekleşen ve Şipka, Plevne ve Kars gibi savaşın yoğun yaşandığı yerlerden gelen bilgilere erişilebilecek, gazete editörlerinin milliyetçi dürtülerle kaleme aldıkları makaleler okunabilecektir. Keza aynı şekilde Büyük Güçlerin politikaları hakkında fikir sahibi olunacak, 93 Harbi’ni sonlandırmak amacıyla yapılan antlaşmaya yönelik gazetenin tutum ve yaklaşımı öğrenilebilecektir. Bunun dışında gazetenin yayın politikası neticesinde yaptığı yayımlar, Bulgaristan’da günümüze değin hissedilen Rusya’ya yönelik minnettarlık bağlamında önemli ipuçları sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

Bükreş, Yergöğü, Osmanlı Devleti, Bulgaristan, 93 Harbi

Following the '93 War Through a Bulgarian Newspaper: The Bılgarin

Öz

The aim of this study is to focus on the newspaper Bılgarin, which began publication on October 8, 1877. Bılgarin holds particular significance as it was the only Bulgarian-language newspaper published in Romania during the ‘93 War. Through the nationalist policy adopted by this Bulgarian newspaper, the study will trace the course and outcomes of the ‘93 War. In this respect, the scope of the study was defined as the period from October 8, 1877 to the preliminary treaty in San Stefano on March 3, 1878. By examining the newspaper, information from the two fronts (Danube and Eastern Anatolia) and from key battle sites such as Shipka, Pleven, and Kars will be accessed, and articles penned by the editors driven by nationalist urge will be read. Similarly, insights into the policies of the Great Powers will be gained, and the newspaper’s stance and approach towards the treaty concluded to end the ‘93 War will be understood. Additionally, the publications resulting from the newspaper’s editorial policy will be provide significant clues regarding the enduring sense of gratitude towards Russia felt in Bulgaria to this day.

Anahtar Kelimeler

Bucharest, Giurgiu, Ottoman Empire, Bulgaria, ’93 War

Kaynakça

• 1. Arşiv Kaynakları
• Devlet Arşivleri Başkanlığı (DAB), Millî Savunma Bakanlığı Askerî Tarih Arşivi (ATASE)
• 2. Süreli Yayınlar
• Bılgarin, Dırjaven Vestnik
• 3. Kitap, Makale ve Tezler
• ANDREEV, M.B., Bılgarskiyat Peçat Prez Vızrajdaneto (Zaçenki i Razvoy), İzdanie na Drujestvoto na Stoliçnit Jurnalisti, Sofya 1932.
• AKYILDIZ, Ali, Sürgün Sefir Sadullah Paşa, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2011.
• Bılgarski Glas, ot B.R.Ts.K. (БРЦК), Jeneva 1870.
• ÇALHAN, Özden-KESKİN, Alev, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı Zaman Dizini, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara 2004.
• HACISALİHOĞLU, Neriman Ersoy, “Balkanlarda Büyük Soykırım: 93 Harbi Döneminde Rus Ordusunun Bulgaristan’daki Türklere Yönelik Politikası”, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) -Vatan Neresi?- Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, 1-2 Kasım 2018, İstanbul, Türk Ocakları İstanbul Şubesi Yayını, İstanbul 2019, s. 207-219.
• ERTUNA, Hamdi, Gazi Osman Paşa ve Plevne Savunması, Gazi Osman Paşa’nın Plevne Savunması ve Türk Askerinin Kahramanlık Destanı, T.C. Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Türk Asker Büyükleri ve Zaferleri Serisi No: 6, Ankara 1982.
• GEORGEON, François, Sultan Abdülhamid, çev. Ali Berktay, 5. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul 2018.
• İbrahim Edhem, Plevne Hatıraları, yay. haz. Seyfullah Esin, Tercüman 1001 Temel Eser, İstanbul 1979.
• IVANÇEV, Dimitır P., (Sıs.), Bılgarski Periodiçen Peçat 1844-1944, Anotiran Bibliografski Ukazatel, Tom 1, Nauka i İzkustvo, Sofya 1966.
• KARAGÜL, Asya Setinay, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rus Ordusu’nun Kars’ı Ele Geçirme Süreci, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2020.
• KARAKULAK, Mesut, “93 Harbi’nde Esir Olmak: Rusya’daki Osmanlı Savaş Esirleri ve Gündelik Hayatları”, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) -Vatan Neresi?- Uluslararası Sempozyumu Bildirileri, 1-2 Kasım 2018, İstanbul, Türk Ocakları İstanbul Şubesi Yayını, İstanbul 2019, s. 230-257.
• Mahmud Celâleddin Paşa, Mir’ât-ı Hakîkat, Tarihî Hakikatların Aynası, haz. Doç. Dr. İsmail Miroğlu, Berekât Yayınevi, İstanbul 1983.
• MEVSİM, Hüseyin, “Bulgarca Süreli Yayıncılığına Dair Notlar”, Kebikeç, Yıl 25, Sayı 50, 2020.
• NOVRUZLU, Tural, Rus Kaynaklarına Göre 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Plevne Müdafaası, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale 2022.
• PETKOV, Petko St., “Kak i Zaşto 19 Fevruari/3 Mart Stana Ofitsialen i Natsionalen Praznik na Bılgariya?”, Godişnik na İstoriçeski Fakultet, Tom 4, Broy 1, Univ. İzd. “Sv. Kiril i Metodiy”, 2020, s. 279-291.
• SÜER, H. Hikmet, 1877-1878 Osmanlı Rus Harbi Rumeli Cephesi, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara 1993.
• SÜKAN, Şadi, TSK Tarihi Osmanlı Devri, 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi, Kafkas Cephesi Harekâtı, Cilt II, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara 1985.
• TAŞDEMİR, Ahmet, “Osmanlı Ordusunda Stratejik Yönetim Zaafiyeti Örneği: 93 Harbi’nde Balkan Savunmasının Çöküşü”, Harp Tarihi Dergisi, Sayı 1, Haziran 2020, s. 1-40.
• ÜRKMEZ, Naim, “Savaşın Öteki Yüzü: Romanya’daki 93 Harbi Esirleri”, Belleten, Cilt 84, Sayı 300, Ağustos 2020, s. 789-824.
• Yüzbaşı von Herbert, Plevne Meydan Muharebesi: Bir İngiliz Subayının Anıları, çev. Nurettin Artam, Kastaş Yayınları, İstanbul 2004.