TÜRK HUKUKUNDA YANSIMA ZARARLAR

Year 2023, Volume: 81 Issue: 1, 245 - 266, 10.02.2023

Enes Yıldırım

Abstract

Türk mevzuatında açık ve sınırları belirleyici bir tanımı yapılmamış olmakla birlikte “Zarar” kavramını çeşitli ayrımlara göre inceleyen görüşler oluşmuştur. Ancak en kabul gören şekli ile zarar “Bir kimsenin mal veya şahıs varlığında meydana gelen eksilme”dir.
Yansıma Zarar ise, haksız fiil veya sözleşmenin ihlaline doğrudan maruz kalan ve zarara uğrayan kişiden hariç 3. kişi veya kişilerin de aynı fiil veya işlem neticesinde zarar görmesi durumudur. Kural olarak bir zararın tazminini talep hakkı yalnızca doğrudan doğruya zarar görene tanınmıştır. Fakat zarar görenin koruma alanı içinde bulunan yakınları, zarar görenin gördüğü bu zarar nedeniyle doğrudan kendileri de zarar görmüş ise hukuki şartların uygun olması durumunda “Yansıma Zarar” kapsamında zararlarının tazminini isteyebilecektir.
Türk hukukunda yansıma zararın tazmini istisnadır. Bu nedenle ancak kanunda açıkça belirtilen hallerde yansıma zararların tazmini söz konusu olabilecektir. Türk Hukukunda haksız fiile dayalı yansıma zararların tazmini 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu madde 53/1 ve 56/2 hükümlerinde “Ölüm” ve “Ağır Bedensel Zararlar” hususunda düzenlenmiştir. Sözleşmenin ihlalinden kaynaklanan yansıma zararların tazmini ise kural olarak kabul görmemekle birlikte, kanun koyucunun doğrudan düzenlemek suretiyle kabul ettiği bir kısım düzenlemeler mevcuttur.
Yansıma zararların sebepleri incelendiğinde “Haksız Fiil” veya “Sözleşmeye Aykırılık” nedeniyle ortaya çıkabileceği görülmektedir. Bu çalışmada yansıma zararlar, çeşitli ihtimaller dahilinde ve unsurları ile birlikte ele alınmıştır. Bu unsurlar, kanun koyucunun zaman içerisinde benimsediği yaklaşım tarzları dikkate alınarak incelenmiştir. Birçok unsur temelinde diğer zarar türleri ile ortak zeminde görünse dahi, yansıma zararın en ayırt edici unsuru “3. Kişi”dir.

Keywords

yansıma zarar, haksız fiil, sözleşmeye aykırılık

References

• Akıntürk, Turgut ve Derya Ateş. Borçlar Hukuku. 27. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları, 2018.
• Çakırca, Seda İrem. Türk Sorumluluk Hukukunda Yansıma Zararı. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2012.
• Eren Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 18. Baskı. Ankara: Yektin, 2015.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 19. Baskı, Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
• Kılıçoğlu, Mustafa. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Uyarlı Tazminat Hukuku. 4. Baskı. Ankara Bilge Yayınevi, Ankara, 2014.
• Oğuzman, Kemal ve Turgut Öz, Borçlar Hukuku Genel Hükümler. 14. Baskı. İstanbul: Vedat Yayıncılık, 2019.
• Yıldız, Nihal. “Türk Sorumluluk Hukukunda Yansıma Yoluyla Zarar.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi: İstanbul, 2019).
• Yılmaz, Cüneyt Arif. “Yansıma Zararlar ve Türk Hukukunda Yansıma Zararların Geçmişten Günümüze Tazmin Edilebilirliği.” FİDES Law Review, no. 3 (Haziran 2021).