Abstract
J. Campbell, İlkel Mitoloji başlığını taşıyan eserinin giriş bölümünde, Bütün dünya mitolojilerinin karşılaştırmalı incelenmesi, bizi insanlığın kültürel tarihini bir bütün olarak ele almaya zorlamaktadır. der. Öyle ki dünyanın farklı bölgelerine ait ortak mitler, bazen aynı bazen de farklı özellikleri barındıran yapılarıyla karşımıza çıkmakta ve toplumların ilgili mitlere yükledikleri değerleri ve özellikleri bize yansıtmaktadır. Bu yansıma toplumların kültürel, sosyal ve manevi özellikleri hakkında yorumlar yapmamızı sağladığı gibi; bu ortak motifler, ortak figürler hakkındaki görüşler, karşılaştırmalı mitoloji çalışmalarına da katkı sağlamaktadır. Biz de Hint ve Türk Mitolojilerinde Balık Motifi başlığını taşıyan bu çalışmamızda, Hint ve Türk mitolojilerindeki Balık motifi, miti hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. Hint mitolojisinde balık, tıpkı Türk mitolojisinde olduğu gibi yaratılış ve tufan konularıyla ilişkilendirilir. Ayrıca Hinduların kutsal tanrısı Vişnunun da ünlü on avatarından biridir ve Matsya olarak adlandırılır. Hint mitolojisine ait unsurları barındıran ve Hint toplumunun Sanskrit diliyle yazılmış kadim eserlerinde de Matsya (balık) miti ile ilgili birçok efsane anlatılır. Hint edebiyatında balık miti, ilk olarak Şatapatha Brahmanada ki (I, 8:1) tufan efsanesinde görünür. Bu anlatıda insan ırkının atalarından yedinci Manuyu selden kurtarır. Daha sonraki dönem eserlerinden Puranalarda da Matsya (balık) miti ile ilgili efsanelere rastlanılmaktadır. Çoruhlu, Türk mitolojisinde özellikle de Verbitskiyin derlediği Altay yaratılış destanında balığın önemli bir yer tuttuğunu ifade eder. Türk kozmolojisinde balık, gök gürültüsü unsurunun hayvan şeklindeki biçimi olarak görülür. Yeniden doğuş, yaratılış, bolluk, bereket, refah ve huzurun simgesidir. Eski Türk efsanelerinde Ak Ana derin sulardan çıkar ve yeryüzünün yaratılması için görevlendireceği üç balık yaratır. Uygurlar döneminde ise, Türk toplumlarına sonradan geçmiş olsa da, dünyanın bir balık üzerinde durması efsanesine rastlanılır. Ayrıca Budhizmin etkisiyle oluşturulduğu düşünülen, balık üzerinde oturan ya da elinde balık taşıyan tanrı figürlerine de rastlanılmaktadır. Hint mitolojisinde balık, tıpkı Türk mitolojisinde olduğu gibi yaratılış ve tufan konularıyla ilişkilendirilir. Ayrıca Hinduların kutsal tanrısı Vişnunun da ünlü on avatarından biridir ve Matsya olarak adlandırılır. Hint mitolojisine ait unsurları barındıran ve Hint toplumunun Sanskrit diliyle yazılmış kadim eserlerinde de Matsya (balık) miti ile ilgili birçok efsane anlatılır. Hint edebiyatında balık miti, ilk olarak Şatapatha Brahmanada ki (I, 8:1) tufan efsanesinde görünür. Bu anlatıda insan ırkının atalarından yedinci Manuyu selden kurtarır. Daha sonraki dönem eserlerinden Puranalarda da Matsya (balık) miti ile ilgili efsanelere rastlanılmaktadır. Çoruhlu, Türk mitolojisinde özellikle de Verbitskiyin derlediği Altay yaratılış destanında balığın önemli bir yer tuttuğunu ifade eder. Türk kozmolojisinde balık, gök gürültüsü unsurunun hayvan şeklindeki biçimi olarak görülür. Yeniden doğuş, yaratılış, bolluk, bereket, refah ve huzurun simgesidir. Eski Türk efsanelerinde Ak Ana derin sulardan çıkar ve yeryüzünün yaratılması için görevlendireceği üç balık yaratır. Uygurlar döneminde ise, Türk toplumlarına sonradan geçmiş olsa da, dünyanın bir balık üzerinde durması efsanesine rastlanılır. Ayrıca Budhizmin etkisiyle oluşturulduğu düşünülen, balık üzerinde oturan ya da elinde balık taşıyan tanrı figürlerine de rastlanılmaktadır.
Abstract
Joseph Campbell expressed in the introduction part of his work called Primitive Mytology that studying the entire world mythologies comparatively forces us to handle with the cultural history of human beings as a whole. In fact, common myths belonging to different parts of the world can come along and reflect those communities values put on the myths by that community and their features. This reflection can not only help us comment on their cultural, social and moral features but also those common myths can allow comparative studies of mythology to be done. In our study called Fish Portrait in Indian and Turkish Mythology, we try to give information about fish myths in those cultures. Fish in Indian myth, same as Turkish myth, is related to the topics such as ceation and flood. In addition, fish is one of the avatar of Vishnu, holy God of the Hinduism, and its called Matsya. There have been lots of legends in ancient works, written in Sanskrit and include a lot of elements belonging to Indian mythology. In Indian literature, For the first time fish figure was seen in the flood legend in Satapatha Brahmana (1,8:1). In this legend, the fish save the Manu VII, one of the ancestors of humankind. The legends about Matsya can also be seen in Bhagavata Purana,one of the later term works. Çoruhlu says the fish has an important place especially in Altay Creation epic, complied by Verbitskiy. Fish can be regarded as the animal form of thunder in Turkish cosmogony. Its the symbol of rebirth, abundance, plentifulness, welfare and peace. In old myths, Ak Ana comes from deep water and creates three fish to be assigned to create the earth. In Uygurs, even though it passes to Turkish later, it can be come across that the world lay on a fish. Also, we can see the feds sitting on a fish or the gods carrying a fish on their hands. This situation can be regarded to Buddhism.
Details
| Other ID | JA77BF87DM |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | December 1, 2016 |
| Submission Date | December 1, 2016 |
| Published in Issue | Year 2016 Issue: 58 |