Bu makalede Fatma Aliye, Tanzimat Dönemi
aydın kadınlarından biri olarak incelenmiştir. Osmanlı Devleti’nde modernleşme
etkilerinin derinden hissedildiği Tanzimat Dönemi’nin ikinci kuşak
aydınlarından biri olan Fatma Aliye, Batılılaşma tartışmalarının ve Doğu-Batı
kültürel ikileminin sancılı ortamında yetişmiştir. Aydın kimliğini,
Osmanlı-İslam değerleri çerçevesinde kuran Fatma Aliye; bilimsel olarak
Batı’dan referans almada sakınca görmese de yaşam tarzı ve değerler açısından
İslam’ı temel almıştır. Osmanlı toplumunun ilerlemesi ve daha güçlü bir toplum
olması hedefinin eğitimli kadınlar ve onların yetiştirdiği sağlıklı yeni
nesillerle gerçekleşebileceği fikrini savunan Fatma Aliye, yaşamı boyunca
kadınların toplumsal konumlarını iyileştirmek amacı taşımıştır. İslam’ın kadına
verdiği değeri ve kadın ilerlemesi önünde engel teşkil etmediğini ispat etmeye
çalışmış; bu nedenle kendinden sonraki kuşakların kadın haklarını savunmasında
ilham kaynağı olmuştur. Ancak Fatma Aliye’nin aydın kimliğini feminist olarak
değerlendirmek yanlış olacaktır; onun mücadelesinin kaynağı, ortak tarih ve
kültür anlayışının şekillendirdiği Osmanlı kimliğine dayanak oluşturan İslam
milliyetçiliği düşüncesidir.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Publication Date | October 3, 2018 |
Submission Date | October 3, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Issue: 68 |