UYGUR HUKUK VESİKALARI ÜZERİNE TÜRKÇE LİTERATÜRÜN HUKUKİ TAHLİLİ

Year 2022, Issue: 69, 249 - 291, 12.12.2022

Salih Korkmaz

https://doi.org/10.57083/adaletdergisi.1217783

Cited By: 2

Abstract

İslamiyet öncesi Türk hukukuna dair elimizde bulunan en önemli kaynak olan Uygur hukuk vesikaları, dönemin hukuk anlayışını göstermesi bakımından eşsiz değerdedir. Bu vesikaların hukuki değerlendirmesi hususunda pek çok çalışma yapılmış olmakla birlikte Türkçe literatürde bu mevzuda bir eksiklik fark edilmektedir. Bu makalede, Uygur hukuk vesikaları üzerine yapılan Türkçe neşriyatın hukuki tahlilinin yapılması hedeflenmiştir. Bu çerçevede Türkçede Uygur hukuk vesikaları üzerine yapılan tüm çalışmalar kronolojik olarak tek tek ele alınmış, şimdiye kadarki çalışmaların eksik yönleri de tespit edilmeye çalışılarak bundan sonra bu mevzuda nelerin yapılması gerektiği hususunda çeşitli mütalaalarda bulunulmuştur.

Keywords

Uygurlar, Uygur Hukuku, Uygur Hukuk Vesikaları, İslamiyet Öncesi Türk Hukuku

Legal Analysis of Turkish Literature on Uygur Law Documents

Abstract

Uyghur legal-civil documents, which are the most important source of pre-Islamic Turkish law, are of unique value in terms of showing the understanding of law of the period. There have been many studies on the legal evaluation of these documents. However, there is a deficiency in this subject in the Turkish literature. In this article, it is aimed to evaluate the literature of the studies on Uyghur legal-civil documents in Turkish. In this framework, all studies on Uyghur legal-civil documents in Turkish are discussed chronologically one by one. With this, the deficiencies of the studies so far have been tried to be determined and various opinions have been made about what should be done on this issue from now on

Keywords

Uygurlar, Uygur Hukuku, Uygur Hukuk Vesikaları, İslamiyet Öncesi Türk Hukuku

References

• “Çin Elçisi Wang Yen-te'nin Uygur Seyahatnamesi”, Çev. Özkan İzgi, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1989.
• Abası P, “İslamiyeti Kabul Etmeden Önceki Uygurların Sosyokültürel Hayatı”, Yüksek Lisans Tezi, İbn Haldun Üniversitesi Medeniyetler İttifakı Enstitüsü, 2019.
• Açıl O, “Eski Bozkır Devlet ve Toplum Hayatında Kadının Konumu”, S.6, 2016, Cappadocia Journal of History and Social Sciences,.
• Açıl O, “Bozkır Kavimlerinde Hukuk Anlayışı (Başlangıcından Uygur Dönemi Sonuna Kadar)”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi SBE, 2016.
• Ağca F, “Eski Uygur Türkçesiyle Yazılmış Eserlerin Ses Ve Şekil Özelliklerine Göre Tarihlendirilmesi”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi SBE, 2006.
• Ahmetbeyoğlu A, Uygurlar, İstanbul Üniversitesi UZEM, t.y.
• Akcan A, “Bozkır Kavimlerinde Devlet Yönetimi (Başlangıçtan Uygur Dönemi Sonuna Kadar)”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi SBE, 2021.
• Akgündüz A, “Uygur Hukuku”, S.57, 1988, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, s.17-31.
• Akkaya Ş, “Uygur Türklerini ve Kültürlerini Tanıyalım”, C.1, S.3, Mart-Nisan 1943, Ankara, Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi.
• Aliev S M, “İbn Fadlân”, DİA, C.19, İstanbul, TDV, s.477-479.
• Almas T, Uygurlar, Çev: Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul, 2010.
• Alptekin E, Uygur Türkleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1978.
• Arat R R, “Uygurca yazılar arasında”, C.II, İstanbul, 1936, Türk Tarih Arkeologiya ve Etnografya Dergisi, s.101-112.
• Arat R R, “Uygurlarda Istılahlara Dair”, VII-VIII/1, 1942, Türkiyat Mecmuası, s.56-81.
• Arat R R, “Eski Türk Hukuk Vesikaları”, Yıl:1, Sayı:1, Ankara, 1964, Türk Kültürü Araştırmaları, s.5-51.
• Arat R R, “Uygurlar”, C.XVI/1-2, 1977-1978, Türk Kültürü Araştırmaları, s.89-149.
• Arat R R, “Uygurca Yazılar Arasında-II”, XXIII, 1979, Türk Dili Ve Edebiyatı Dergisi, s.17-28.
• Arsal S M, “Beşeriyet Tarihinde Devlet ve Hukuk Mefhumu ve Müesseselerinin İnkişafında Türk Irkının Rolü”, 1937, II. Türk Tarih Kongresi, s.1062-1093.
• Arsal S M, Türk Tarihi ve Hukuk, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1947.
• Arsal S M, “Eski Türklerin Hususi Hukuku”, TÜRKLER, Ed. Hasan Celal Güzel-Kemal Çiçek- Salim Koca, C.3, Yeni Türkiye Yayınları, s.142-158.
• Arsal S M, “Türk Hukuku Tarihi”, Haz. Fethi Gedikli- Ali Adem Yörük- Mahmud Esad Kalıpçı, C. LXXV, 2017, İÜHFM, Ord. Prof. Sadri Maksudi Arsal’a Armağan Özel Sayısı, s.711-833.
• Arık F Ş, “Eski Türk Ceza Hukukuna Dair Notlar Suçlar ve Cezalar”, C.17, S.28, 1995, Tarih Araştırmaları Dergisi, s.1-50.
• Avcı M, Türk Hukuk Tarihi Dersleri, Mimoza Yayınları, Konya, 2015.
• Aydın M A, Türk Hukuk Tarihi, Beta Yayınları, İstanbul, 2009.
• Ayiter F, “Eski Türk Hususi Hukukuna Ait Bazı Notlar”, C.11, 1949-1950, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, s.417-436.
• Başar M S, “İslamiyet Öncesi Eski Türk Hukuku”, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi SBE, Tez No: 387731, 2013.
• Bedirhan Y, İslam Öncesi Türk Tarihi ve Kültürü, Konya, Eğitim Yayınevi, 2019.
• Binark İ, “Türk Dünyasının En Eski İçtimai Yardım Müessesesi, Vakıflar ve Uygur Türklerinde Vakıf”, Yıl.7, S.78, Nisan 1969, Türk Kültürü, s.422-432.
• Caferoğlu A, “Öz Hukuk Dili”, S.5, 1932, Öz Dilimize Doğru, s.72-74.
• Caferoğlu A, “Uygur Türklerinde Millî Hukuk Istılahları”, S.8, 1932, Öz Dilimize Doğru, s.130-135.
• Caferoğlu A, “Uygurlarda Hukuk ve Maliye Istılahları”, C.IV, İstanbul, 1934, Türkiyat Mecmuası, s.1-43.
• Caferoğlu A, “Türk Taamül Hukukunda Evlâtlık Müessesesi”, C.II, İstanbul 1939, Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, s. 97-118.
• Caferoğlu A, Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü, TDK Yayınları, Ankara, 2011.
• Cin H-Akgündüz A, Türk Hukuk Tarihi, OSAV, İstanbul, 2011.
• Cin H-Akyılmaz G, Türk Hukuk Tarihi, Sayram Yayınları, Konya, 2003.
• Civelek Ö, “Dindışı Eski Uygurca Metinlerin Karşılaştırmalı Sözvarlığı”, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi SBE, 2005.
• Clark L V, Introduction to the Uyghur Civil Documents of East Turkestan (13th-14th Cc.) Doktora Tezi, Bloomington, Edinburg, 1975.
• Çağatay N, “Reşid Rahmeti Arat (12.V.1900-29.XI.1964)”, C.29, Belleten, s.176-193.
• Çandarlıoğlu G, “Uygur Devletleri Tarihi ve Kültürü”, Genel Türk Tarihi, Ed. Hasan Celâl Güzel-Ali Birinci, C.2, Yeni Türkiye Yayınları, s.17-45.
• Çandarlıoğlu G, İslam Öncesi Türk Tarihi ve Kültürü, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 2003.
• Çandarlıoğlu G, Uygur Devletleri Tarihi ve Kültürü (Çin Kaynakları ve Uygur Kitabelerine Göre), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 2004.
• Çandarlıoğlu G, Sarı Uygurlar ve Kansu Bölgesi Kabileleri (9-11 Asırlar), Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 2004.
• Çandarlıoğlu G, “Uygurlar”, DİA, C.42, İstanbul, TDV, 2012, s.242-244.
• Cantay E, “Türklerde Vakıf ve Taş Vakfiyeler”, S.11, 1994, Vakıf Haftası Dergisi, s.147-162.
• Dashtseren U, “Bozkır Kavimlerinde İnanç (Başlangıçtan XIII. Yüzyıla Kadar)”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi SBE, 2021.
• Demir A, Mufassal Türk Hukuk Tarihi, Astana Yayınları, Ankara, 2019.
• Eberhard W, Çin Tarihi, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1995.
• Eberhard W, Çin’in Şimal Komşuları, Çev. Nimet Uluğtuğ, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1996.
• Ekinci E B, Hukukun Serüveni, Arı Sanat Yayınevi, İstanbul, 2011.
• Ekinci E B, Osmanlı Hukuku Adalet ve Mülk, Arı Sanat Yayınevi, İstanbul, 2014.
• Ekinci E B, “Sual-Cevap”, https://ekrembugraekinci.com/ question/?ID=18999 (s.e.t. 30.06.2022)
• Emet E, “Uygur Türkleri”, TÜRKLER, Ed. Hasan Celal Güzel-Kemal Çiçek- Salim Koca, C.2, Yeni Türkiye Yayınları, s.233 vd.
• Eroğlu E, “Bozkır Kavimlerinde İktisadi ve Mesleki Yapı (Başlangıçtan Uygur Dönemi Sonuna Kadar)”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi SBE, 2014.
• Ertürk A G, “Ötüken Uygur Kağanlığı’nda Devlet Teşkilatı (744-840)”, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi SBE, 2020.
• Esin E, “Resimli Bir Uygur Varakı”, Reşid Rahmeti Arat İçin (Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Ayrıbasım), Ankara, 1966, s.189-207.
• Esin E, İslamiyetten Önceki Türk Kültür Tarihi ve İslâma Giriş, Edebiyat Fakültesi Matbaası, İstanbul, 1978.
• Geçerler Ceylan Y, “Eski Uygurcada Medeni Hukuk Terimleri”, Doktora Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi SBE, 2021.
• Gedikli F, “Türklerde Hukuk”, Editör: Cemil Öztürk, Pegem Akademi, Ankara, 2005, Türk Tarihi ve Kültürü, s.223-239.
• Gedikli F, “Yolunu Kendi Kazan Bir Yolcu: Türk Hukuku Tarihçisi Sadri Maksudi Arsal”, C.70, S.1, İÜHFM, s.399-412.
• Gedikli F, Hukuk Dili Adli ve Adli Yazışmalar, İstanbul Üniversitesi UZEM, 2019.
• Genç Z, “Uygurlarda Kadın”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi SBE, 2009.
• Gömeç S, Uygur Türkleri Tarihi ve Kültürü, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara, 1997.
• Gömeç S, Türk Kültürünün Ana Hatları, Akçağ Yayınları, Ankara, 2006.
• Gömeç S, Uygur Türkeri Tarihi, Berikan Yayınevi, Ankara, 2009.
• Gumilev L N, Eski Türkler, Çev. D. Ahsen Batur, Selenge Yayınları, İstanbul, 2011.
• Gül B, “Eski Türk Tarım Terimleri”, Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi SBE, 2004.
• Gümrükçüoğlu S O, “Hukuk Tarihi Açısından Hüseyin Namık Orkun ve Fasikülleri”, C.3, S.5, 2005, TALİD, 805-822.
• Günal Z, Türk Tarihi ve Kültürü –İslam Öncesi Dönem-, Urzeni Yayınevi, İstanbul, 2021.
• Güngör H, “Göktürk Kitabeleri ve Uygur Metinlerinin İnsanî Değer ve Hukuk Açısından İncelenmesi”, İstanbul, 1992, Türk Kültürüne Hizmet Vakfı, s.201-220.
• Güzel H, “Eski Uygur Sivil Belgelerinde İktisat Terimleri”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi SBE, 2013.
• İbn Fadlan, “İbn Fadlan Seyahatnamesi (Rıhletu’bni Fadlan” Çev. Lûtfi Doğan, C.3, S.I-II, 1954, AÜİFD.
• İbn Fadlan, İbn Fadlan Seyahatnamesi ve Ekleri, Çev. Ramazan Şeşen, İstanbul, 1975.
• İnan A, “Göçebe Türk Boylarında Evlatlık Müesseseleriyle İlgili Gelenekler”, Cilt VI. Sayı: 3, 1948, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, s.127-137.
• İzgi Ö, “İslâmiyetten Önceki Türklerde Kadın”, XI-XII-XIII-XIV, Ankara, 1973-1975, Türk Kültürü Araştırmaları.
• İzgi Ö, “Uygur Alım-Satım Vesikalarında Cezanın Ödendiği Bazı Müessese ve Şahıslar”, C.II, 1976, VIII. Türk Tarih Kongresi, Türk Tarih Kurumu, s.799-802.
• İzgi Ö, “Kao-ch’ang Uygurları Hakkında”, S.32, Mart 1979, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi.
• İzgi Ö, “Uygurlarda X-XIV. Yüzyıllarda Alım-Satım ve Borç Alıp-Verme Muâmeleleri”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve İdari Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Doçentlik Tezi, Ankara, 1979.
• İzgi Ö, Kutluk Bilge Kül Kağan Böğü Kağan ve Uygurlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, 1986.
• İzgi Ö, Uygurların Siyasi ve Kültürel Tarihi (Hukuk Vesikalarına Göre), Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1987, Seri:3, Sayı:A.17.
• İzgi Ö, “Uygurlardaki Vergilere Ait Bazı Düşünceler”, IX. Türk Tarih Kongresi’nden Ayrıbasım, Ankara Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1988, s.579-585.
• İzgi Ö, “Turfan Uygurları Kültürü Hakkında Bazı Düşünceler”, Ankara, 1989, Uluslararası Osmanlı Öncesi Türk Kültürü Kongresi.
• İzgi Ö, “Turfan Uygurlarında Kiralama Vesikaları”, X. Türk Tarih Kongresi’nden Ayrıbasım, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1991.
• İzgi Ö, Orta Asya Türk tarihi araştırmaları, Hazırlayanlar: Erkin Ekrem, Serhat Küçük, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2017.
• Kafesoğlu İ, Türkler ve Medeniyet, İstanbul Yayınları, İstanbul, 1957.
• Kafesoğlu İ, “Eski Türk Dini”, S.3, 1972, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Enstitüsü Dergisi.
• Kafesoğlu İ, Türk Milli Kültürü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınlarından, Ankara, 1977.
• Kafesoğlu İ, Eski Türk Dini, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1980.
• Kafesoğlu İ, Türk Bozkır Kültürü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınlarından, Ankara, 1987.
• Kamalov A, “Uygur İmparatorluğu (744-840), TÜRKLER, Ed. Hasan Celal Güzel-Kemal Çiçek- Salim Koca, C.2, Yeni Türkiye Yayınları, s.225-232.
• Kaşgarlı S M, Uygur Türkleri Kültürü ve Türk Dünyası, Çağrı Yayınları, İstanbul, 2004.
• Keleş T, “Uygurların (744-5/840) İpek Yolu Üzerindeki Ticari Faaliyetleri”, Yüksek Lisans Tezi, Çankırı Karatekin Üniversitesi SBE, 2016.
• Keskin B, “Eski Uygurlar Neyi, Nasıl ve Neden Kiralıyordu?”, 2019, VIII. Uluslararası Türkoloji Kongresi, s.79-86.
• Keskin B, “Eski Uygur Hukuk Belgelerinde Kısaltmalar”, 1/2, 2019, International Journal od Old Uyghur Studies, s.233-248.
• Keskin B, “Ahmet Caferoğlu ve Uygur Sözlüğü”, İstanbul, 2019, Doğumunun 120. Yılında Prof. Dr. Ahmet Caferoğlu Hatıra Kitabı, s.78-93.
• Keskin B, “Eski Uygur Türkçesi Hukuk Belgeleri Ve Söz Varlığı”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 2020.
• Keskin B, “Eski Uygur Borç Sözleşmelerine Ait Sekiz Fragman”, C.51, 2021, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, s.253-272.
• Konan B, “Türk Kadınının Siyasi Hakları Kazanma Süreci”, C.60, 2011, AÜHFD, s.157-174.
• Konan B, “Cumhuriyet Öncesi Dönemde Türk Kadınının Aile Hukukundaki Durumu”, Yasama Dergisi, S.33, 2016, s.7-28.
• Konan B- Özkorkut N Ü, Türk Hukuk Tarihinde Kadın, Hukuk ve Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları, Ed.: G.Uygur-N.Özdemir, Seçkin Yayınları, Ankara, 2018, s. 93-117.
• Köprülü B, “Tarihte Vakıflar”, C.8, S.3, 1951, AÜHFD, s.479-518.
• Köprülü F, “Ortazaman Türk Hukuki Müesseseleri İslam Amme Hukukundan Ayrı Bir Türk Amme Hukuku Yok mudur?”, İstanbul, 1937, II. Türk Tarih Kongresi, s.39-72.
• Köprülü F, “Vakıf Müessesesi ve Vakıf Vesikalarının Tarihî Ehemmiyeti”, S.1, 1938, Vakıflar Dergisi, s.1-6.
• Köprülü F, “Vakıf Müessesesinin Hukuki Mahiyeti ve Tarihi Tekâmülü", S.2, 1942, Vakıflar Dergisi, s. 1-36.
• Kunter H B, “Türk Vakıfları ve Vakfiyeleri Üzerine Mücmel Bir Etüd”, S.1, 1938, Vakıflar Dergisi, s.103-129.
• Kurtoğlu Y T, “Eski Orta Asya Türk Devletlerinde Aile Hukuku”, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi SBE, 2015.
• Mahmud Esad Efendi, Tarih-i İlm-i Hukuk, Haz. Fethi Gediki- Mahmud Esad Kalıpçı- Ebru Kayabaş- Sevtap Metin- Ayhan Ceylan- Abdullah Demir- İrem Karakoç- Ali Adem Yörük, Yetkin Yayınları, Ankara, 2012.
• Minorsky V, “Tamim İbn Bahr’s Journey to the Uyghurs” C.12, 1948, Bulletin of the School of Oriental and African Studies, University of London, s.275-305.
• Mustafa Celaleddin Paşa, Eski ve Modern Türkler, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2014.
• Naskali E G, "Doğu Türkistan'da Ahilik (Yeni Uygurca Belgeler)", Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1996, I. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu Bildirileri 13-15 Ekim 1993.
• Orkun H N, “Türk Hukuk Tarihinin Uygur Vesikaları”, Ankara, 1935, Türk Hukuku Tarihi -Araştırmalar ve Düşünceler-, s.533-548.
• Orkun H N, “Eski Türklerde Anlaşma”, Türk Hukuku Tarihi, Belgeler, Ankara, 1936, s.19-23.
• Orkun H N, “Eski Türklerde Sosyal Kurumlar”, Belgeler, Ankara, 1936, Türk Hukuku Tarihi, s.24-34.
• Orkun H N, “Uygur Türklerinde Senet İle Alış Veriş”, C.V, S.17-18, 1954, Banka, s.33-39.
• Ögel B, İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi (Orta Asya Kaynak ve Buluntularına Göre), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1962.
• Ögel B, Türk Kültür Tarihine Giriş, Kültür Bakanlığı Yayınları, 1978.
• Ögel B, Dünden Bugüne Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 2001.
• Özyetgin A M, Eski Türk Vergi Terimleri, KÖKSAV, Ankara, 2004.
• Özyetgin A M, “Eski Türklerde ödeme Araçları: Kağıt Para Çav’ın Kullanımı”, C:1, Sayı:1, 2004, Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, s.90-105.
• Özyetgin A M, “Turfan Uygurlarında Ceza Hukukuyla İlgili Uygulamalar”, C.LXXV, S.273, 2011, Belleten, s.337-360.
• Özyetgin A M, İslam Öncesi Uygurlarda Toprak Hukuku, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 2014.
• Pamir A, “Türkler’in Geleneksel Dini Şamanizm'in Orta Asya Eski Türk Kamu Hukuku'na Etkisi”, C.52, S.4, AÜHFD, 2003, s.155-185.
• Pamir A, “Orta-Asya Türk Hukukunda “Töre” Kavramı”, C.58, S.2, 2009, AÜHFD, s.359-375.
• Pamir A, “Maniheizm Dini ve Bu Dinin Eski Orta-Asya Türk Hukuku’na Etkileri”, C.1, S.1, 2014, Çukurova Üniversitesi HFD, s.61-75.
• Pamir A, “Eski Orta Asya Türk Hukuku’nda Kurultay Müessesesi”, C.2, S.3, 2015, Çukurova Üniversitesi HFD, s.11-50.
• Pamir A, “Eski Orta Asya Türk Devletlerinde Törenin Oluşmasında Kurultayların Rolü”, 2019, Adalet Dergisi, s.213-234.
• Ruben W, “Buddhist Vakıfları Hakkında”, Çev. Meliha Torkak, Sayı: II, 1942, Vakıflar Dergisi, s.173-181.
• Rüzgar B, “Bozkır Kavimlerinde Bilim ve Düşünce Hayatı (Başlangıcından Uygur Dönemi Sonuna Kadar)”, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi SBE, 2019.
• Sağır C, “Temim İbn Bahr’ın Seyahatnamesi İle Mervezi’nin Taba-İ Hayavan Eserinin Tercümesi Ve Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2006.
• Sarı İ, Türklerde Adalet, Net Medya Yayıncılık, Antalya, 2017.
• Sertkaya O F, “Uygur harfleri ile yazılmış bazı mensur parçalar I, Mes’ele Kitabı (Mez-’el-e Kidāb-ı)”, Türkiyat Mecmuası, XVIII, İstanbul 1976, s. 245-280.
• Sertkaya O F, “Turfan metinleri ve yapılan yayınları”, C.XIX, 1980, Türkiyat Mecmuası, s.309-334.
• Sertkaya O F, “Turfanda bulunan Uygur metinleri Türkiye kütüphânelerine nasıl geldi? (I)”, XXI/247 (Kasım 1983), Türk Kültürü, s.740 (52)-746 (58).
• Sertkaya O F, “Ord. Prof. Dr. Reşid Rahmeti Arat (15 Mayıs 1900-29 Kasım 1964) ve Eserleri –Ölümünün 20. yıl dönümü dolayısı ile-”, C.32, 1984, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, s.305-313.
• Sertkaya O F, “Uygur para belgeleri (I. Bölüm: Kümüş)”, Issledovanie Yazıkovıh Sistem v Sinhronim i Diahronim, K 70-letiyü E. R. Tenişeva, Moskova 1991, s. 114-136.
• Sertkaya O F, “Eski Uygur Türklerinden Hukuk Belgeleri Örnekleri”, İstanbul 1992, Tarih Boyunca İnsanî Değerler ve İnsan Hakları, s.131-148.
• Sertkaya O F – Alimov R, Eski Türklerde Para, Göktürklerde Uygurlarda Türgişlerde, Ötüken Yayınları, İstanbul, 2016.
• Sevinç N, Eski Türkler’de Kadın ve Aile, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 1987.
• Sümer F, “Dokuz Oğuzlar”, DİA, C.9, İstanbul, TDV, 1994, s.500-502.
• Şen A, “Uigurische Sprachdenkmaler'den Seçme Uygur Hukuk Belgeleri”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 2004, Tez No: 14609.
• Şirin İ, “Uygur Sivil Dokümanlarının Söz Varlığı”, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi SBE, 2014.
• Taşağıl A, “Uygurlar”, Genel Türk Tarihi, Ed. Hasan Celal Güzel-Ali Birinci, C.1, s.711-726.
• Taşağıl A, “Turfan”, DİA, C.41, İstanbul, TDV, 2012, s.414-416.
• Taşağıl A, Çin Kaynaklarına Göre Eski Türk Boyları, M.Ö. III-M.S. X. Asır, TTK, Ankara, 2013, s.113-115.
• Taşağıl A, Kök Tengri’nin Çocukları (Avrasya Bozkırlarında İslam Öncesi Türk Tarihi), Bilge Kültür Sanat, İstanbul, 2013.
• Tekin Ş, “Uygur Harfleri İle Yazılmış Karahanlılar Devrine Ait Tarla Satış Senetleri”, 1975, Selçuklu Araştırmaları Dergisi, s.157-186.
• Togan Z V, Umumi Türk Tarihine Giriş, İstanbul, İsmail Akgün Matbaası, 1946.
• Toru H-Hiroşi U, “Japonya’da Göktürkler ve Uygurlarla İlgili Olarak Japonca Yayınlanan Araştırmaların Bibliyografyası”, TTK, 1989, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı.
• Turan O, “Eski Türklerde Okun Hukukî Bir Sembol Olarak Kullanılması”, C.IX, S.35, 1945, Belleten, s.305-318.
• Uçar M, “Melek Özyetgin’in “İslam Öncesi Uygurlarda Toprak Hukuku” Adlı Eserine Dair”, S.3/2, 2014, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, s.318-331.
• Ulusoy D- Celil A, “Uygurlarda Aile”, İstanbul, 2005, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyoloji Konferansları, İstanbul Üniversitesi Yayın No:4620.
• Umur Z, Türk Hukuk Tarihi Dersleri, Beta, İstanbul, 1987.
• Üçok C- Mumcu A- Bozkurt G, Türk Hukuk Tarihi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2018.
• Yakut E, “Eski Türklerde Hukuk”, C.1, S.3, Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, s.401-426.
• Yakut E, “Eski Türk Hukuku”, Hukuk Tarihi, Ed. Fethi Gedikli, Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 2019, s.54-77.
• Yamada N, "Uygur Satış Mukavelesi Belgelerinin Şekilleri", Çev. Emine Gürsoy Naskali, C.26, İstanbul, 1993, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, s.195-234.
• Yamada N, “Tamgha- and Nishan-Form of Uighurian Contract Discovered in East Turkestan”, Trudy dvadcat’ pyatogo Mejdunarodnogo Kongressa Vostokovedov (Moskva 9-16 avgusta 1960), Moskova 1963, s. 321-322.
• Yazıcı N, Tarihte Türkler ve Türk Devletleri, İlgi Yayınları, İstanbul, 2011.
• Yılmaz B, “Uygur Sivil Belgelerinin Moğol Tarihi Araştırmalarındaki Önemi”, 2020\40, Türkbilig, s.251-260.
• Yüce N, “Reşit Rahmeti Arat”, DİA, C.3, İstanbul, TDV, 1991, s.336-337.
• Zeren M E, “Maniheizm Ve Budizm’in Uygurlar’ın Kültür Hayatına Etkileri”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 2015.