Türkçe Ders Kitaplarının Soy Bağı İlişkileri Açısından İncelenmesi

Year 2021, Volume: 9 Issue: 4, 1360 - 1375, 29.10.2021

Nihat Kavan Faysal Özdaş Seval Kavan

https://doi.org/10.16916/aded.912058

Cited By: 1

Abstract

Bu araştırmanın amacı Türkçe ders kitaplarının soy bağı ilişkileri açısından incelenmesidir. Bu amaç doğrultusunda ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma ve dinleme metinleri soy bağı ilişkileri açısından ele alınmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılarak doküman incelemesi tekniği ile veriler toplanmıştır. Soy bağı ilişkilerinin geçtiği metinler; ele alınan kavramlar, sınıf düzeylerine dağılım, tür dağılımları, görsel unsurlar, kültürel ögeler ve değerler gibi alt amaçlar ile detaylı olarak analiz edilerek bulgular elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin soy bağı kavramları, sınıf düzeylerine dağılım ve değerler eğitimi açısından yeterli ve dengeli olduğu; metin türlerine dağılım, görsel ögeler ve kültürel ögeler açısından yetersiz olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Aile, akraba, soy bağı, ders kitabı, Türkçe dersi

Analysis of Turkish Textbooks in Terms of Genealogical Relations

Abstract

The aim of this research is to examine Turkish textbooks in terms of lineage relations. In accordance with this purpose, reading and listening texts in the 5th, 6th, 7th, and 8th-grade Turkish textbooks are discussed in terms of lineage relations. In the research, data are collected by using the qualitative research method and document analysis technique. The findings are obtained by analyzing in detail the concepts discussed in the texts in which the lineage relationships are mentioned, with sub-purposes such as class-level distribution, genre distribution, visual elements, cultural elements, and values. According to research results, the texts in the Turkish language textbooks are sufficient and balanced in terms of lineage concepts, class-level distribution, and values education, on the other hand, the distribution of the text types is insufficient in terms of visual and cultural elements.

Keywords

Family, relative, lineage, textbook, Turkish lesson

References

• Adıgüzel, A. (2010). İlköğretim okullarında öğretim teknolojilerinin durumu ve sınıf öğretmenlerinin bu teknolojileri kullanma düzeyleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (15), 1-17.
• Akkaya, A. (2013). Türkçe derslerinde ders kitabı dışında görsel öge kullanmaya ilişkin Türkçe öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Journal of Turkish Studies, 8(9), 471-479. DOI: 10.7827/TurkishStudies.5562
• Akpınar, B. (2013). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Data Yayınları
• Aslan, M. ve Erden, R. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin öğretim programına bağlılıklarının incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 175-199. DOI: 10.33711/yyuefd.691525
• Batur, Z. (2010). Anadili öğretiminde gösterge bilimin yeri: Ana dili ders kitaplarındaki sözel metinlerle gösterge metinleri bütünselliğinin analizi. Turkish Studies, 5(4), 174-200. DOI: 10.7827/TurkishStudies.1713
• Belet Boyacı, Ş. ve Güner Özer, M. (2019). Öğrenmenin geleceği: 21. yüzyıl becerileri perspektifiyle Türkçe dersi öğretim programları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 708-738. DOI: 10.18039/ajesi.578170
• Bulut Tutkun, S. (2008). İlköğretim ders kitaplarının görsel boyutu ve içerik tutarlılığı açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Çapraz Baran, Ş. ve Diren, E. (2020). Türkçe 5. sınıf ders kitabı. Ankara: Anıttepe Yayıncılık.
• Çelikpazu, E. E. ve Aktaş, E. (2011). MEB 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Turkish Studies, 6(2), 413-424. DOI: 10.7827/TurkishStudies.2274
• Demir, D. ve Akkaya, A. (2020). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin konuşma kavramına ilişkin algılarının çizdikleri görseller aracılığıyla incelenmesi. International Journal of Languages Education, 8(4), 1-18. DOI: 10.29228/ijlet.48231
• Demirel, T. (2020). Türkçe 6. sınıf ders kitabı. Ankara: Ekoyay Yayıncılık.
• Demirgüneş, S., Çelik, T. ve İşeri, K. (2015). Türkçe ders kitaplarında akrabalık kavramları. Researcher: Social Science Studies, 3(2), 1-13. DOI: 10.18301/rsss.38
• Emiroğlu, S. (2012). Türkçe sözlükteki akrabalık adlarının tasnifi. Turkish Studies, 7(4), 1691-1710. DOI: 10.7827/TurkishStudies.3872
• Ergin, M. (1986). Üniversiteler için Türk dili. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Erkal, H. ve Erkal, M. (2020). Türkçe 7. sınıf ders kitabı. Ankara: Özgün Matbaacılık.
• Ertuğrul, B. ve Ertuğrul, O. (2016). Lûgat 365-Bazı kelimeler çok güzel. İstanbul: Can Yayınları.
• Eselioğlu, H., Set, S. ve Yücel, A. (2020). Türkçe 8. sınıf ders kitabı. Ankara: Tuna Matbaacılık.
• Evran Acar, F. (2005). Eğitim fakültelerinin sınıf öğretmenliği programından mezun olan öğretmenlerin Türkçe, sosyal bilgiler, matematik ve fen bilgisi alan ve alan öğretimi yeterliklerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Haviland, W., Prins, H. E. L., Walrath, D. ve Mcbride, B. (2008). Kültürel antropoloji (İ. D. Erguvan Sarıoğlu, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• İnanç, B. Y. ve Bilgin, M. (2004). Gelişim psikolojisi çocuk ve ergen gelişimi. Adana: Nobel Kitabevi.
• İşcan, A. ve Cımbız, A. (2018). Ortaokul 5. sınıf Türkçe ders kitabındaki resimlerin metinlerle uyum düzeyinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 250-272. DOI: 10.17240/aibuefd.2018..-380009
• Kan, M. O. (2010). Millî eğitim bakanlığı yayınları ilköğretim 7. sınıf Türkçe ders kitabının kültür ögeleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
• Karadağ, R., Kolaç, E. ve Ulaş, A. H. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının “Kültür” kavramına yükledikleri anlamlar ve popüler kültüre bakışları. İlköğretim Online, 11(2), 381-394.
• Karakaş, R. ve Akın, E. (2018). Değerler eğitimi bağlamında Siirt menkıbeleri. Folklor/Edebiyat, 24(94), 87-101. DOI: 10.22559/folklor.226
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kırkkeseli, Ö. (2017). 8. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan şiir ve okuma metinlerinin kültürel ögeler açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kurudayıoğlu, M. ve Çetin, Ö. (2015). Temel beceriler ve Türkçe öğretimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(3), 1-19. DOI: 10.16916/aded.65619
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü (O. Akınhay ve D. Kömürcü, Çev.). İstanbul: Bilim ve Sanat Yayınları.
• MEB. (1973). Milli eğitim temel kanunu. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı.
• Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass.
• Özbay, F. (2014). Akrabalık ve komşuluk ilişkileri. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Özdaş, F. (2020). Çalışkanlık. C. Yaşaroğlu ve H. F. Ergül (Ed.), Etik ve insani değerler içinde (53-76). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özdaş, F. ve Çakmak, M. (2018). Öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin metaforik algıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2747-2766.
• Özdaş, F., Çakmak, M. ve Öter, Ö. M. (2017). Öğretmen görüşlerine göre ortaokul öğretim programlarındaki değerlerin kazandırılma düzeyinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 5(63), 193–206. DOI: 10.16992/ASOS.13284
• Schwartz, S. (1992). Universals in the content and structure of values: Theoretical advances and empirical tests in 20 countries. M. P. Zanna (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology (1-65). San Diego: Academic Press.
• Şahin, D. ve Bayramoğlu, C. D. (2016). 2015 Türkçe öğretim programının metin tür ve tema seçimi bakımından değerlendirilmesi. Turkish Studies, 11(3), 2095-2130. DOI: 10.7827/TurkishStudies.9289
• Şahin, N. (2015). İlkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabı metinlerinin kültürel değerler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Şakiroğlu, Y. (2020). 6. sınıf Türkçe ders kitabının değer aktarımı bağlamında incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 5(1), 145-161.
• TDK. (2021). Güncel Türkçe sözlük. Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr
• Topbaş, G. (2019). 6. sınıf Türkçe ders kitabının değerler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Turhan, M. (2002). Kültür değişmeleri. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Tuztaş, T. (2004). Kültür ve ideal kültür. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(8), 10-27.
• Türkben, T. (2019). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitim Dergisi, 7(3), 508-226. DOI: 10.16916/aded.541659
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. (2005). İlköğretim okulları ilk kademede okutulan ders kitaplarının resimlemeleri yönünden değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yılmaz, M. ve Korkmaz, C. (2016). İlköğretim 1-5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tür ve tema açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(36), 33-46.