YUSUF HAS HACİB'İN KAMU MALİYESİ DİSİPLİNİNE DAİR GÖRÜŞLERİNİN MALİ SOSYOLOJİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Sayı: 38, 515 - 537, 31.08.2021

Mutlu Yoruldu

https://doi.org/10.14520/adyusbd.874800

Öz

Türk edebiyatı, tarihi ve sosyolojisi açısından kült eserlerden kabul edilen, Türk-İslâm mütefekkiri Yusuf Has Hacip tarafından yazımı yaklaşık 1070 yılında tamamlanan Kutadgu Bilig mesnevi ve siyasetname özellikleri taşımaktadır. Devlet yöneticisi konumunda bulunan hakanın devlet yönetiminde uyması gereken ilke ve esasları öğütleyerek ideal devlet ve toplum tasviri yapmaktadır. Devletin kamu maliyesi disiplini içinde toplumsal huzur ve mutluluğun sağlanmasında zaruri görülen kamu harcamaları belirtilmekte ve bunların finansmanı için topluma maddi bir yük yüklenilmemesi savunulmaktadır. Vergi toplum için bir yüktür, vergi yoksullardan alınmamalı, orta hallilerden zenginlere doğru artan düzeyde ve adaletli bir vergilendirme anlayışı benimsenmelidir. Mali sosyoloji açısından zaruri görülen harcamaların olması gerektiği gibi yapılmaması ve vergi yükünün adil dağıtılmaması sonucunda çalışan kesim mutsuz olacak ve üretimini azaltabilecektir. Bu çalışmanın amacı, Yusuf Has Hacib’in kamu maliyesine ve mali sosyolojiye ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi olan betimsel modelleme ile dokümantasyon analiz tekniği kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yusuf Has Hacip, Kutadgu Bilig, Kamu Maliyesi, Mali Sosyoloji

EXAMINATION OF YUSUF HAS HACIB'S VIEWS ON THE DISCIPLINE OF PUBLIC FINANCE FROM THE POINT OF VIEW OF FISCAL SOCIOLOGY

Öz

It has the characteristics of Kutadgu Bilig mesnevi and political treatise, whose writing was completed in about 1070 by the Turkish-Islamic thinker Yusuf Has Hacib, which are considered cult works in terms of Turkish literature, history and sociology. Hakan, who is in the position of a state administrator, makes an ideal classification of the state and society by advising the principles and fundamentals that must be followed in the state administration. In the discipline of Public Finance of the state, public expenditures that are considered necessary for ensuring social peace and happiness are stated and it is argued that no material burden should be placed on society for their financing. Tax is a burden for society, tax should not be taken from the poor, an increasing level and fair sense of taxation should be adopted from the middle-class to the rich. As a result of the fact that the expenditures that are considered necessary from the point of view of fiscal sociology are not done as they should be, and the tax burden is not distributed fairly, the working segment will be unhappy and can reduce its production. The aim of this study is to present Yusuf Has Hacib's views on public finance and fiscal sociology. In the study, descriptive modeling and documentation analysis technique, which is a qualitative research method, were used.

Anahtar Kelimeler

Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig, Public Finance, Fiscal Sociology.

Kaynakça

• Referans1: Arat, R. R. (1991). Kutadgu Bilig -1- Metin. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Referans2: Armağan, A. (2011). “Klasik Dönemde Osmanlılarda Devlet Yönetim Anlayışına Dair Bazı Düşünceler”. Akademik Bakış Dergisi. 5(9):141.
• Referans3: Bağdatlı, Ö. (2007). Kutadgu Bilig’de Devlet ve Adalet İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans4: Kaya, U. (2017). “Kutadgu Bilig ve Yusuf Has Hacib’in Eğitimle İlgili Görüşleri”. Düzce Fakültesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1: 10.
• Referans5: Özdemir, G. (2014). Weberyan Anlamında Türklerde Otorite ve Meşruiyet İlişkileri. Niğde: 1. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı.
• Referans6: Sarıkaya, M. Z. (2014). Kutadgu Bilig’e Göre Beyin Özellikleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 30: 19.
• Referans7: Sert, M. (2011). Maliye’ye Alternatif Bir Yaklaşım Olarak Mali Sosyoloji: Öncüler. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 22 (81): 6.