WOMEN IN AKA GÜNDÜZ’S STORİES

Yıl 2024, Sayı: 47, 266 - 288, 28.08.2024

Yusuf Çopur

https://doi.org/10.14520/adyusbd.1477353

Öz

Born in 1884, Aka Gündüz has produced works in many fields from novels to stories, from theater to poetry. The author witnessed the historical turns of the society in which he lived, and frequently included these social changes in his work: The theme of national consciousness predominates in Gündüz's early stories (1909-1914). Turkish nationalism is at the center of the author's stories of this period. The author's second period (1914-1923) stories cover this time. There is a humorous expression in Gündüz's stories about Anatolia. The author deals with the daily life, social issues and economic problems in Anatolia in his storie: In the post-Republic (1923-1949) stories, which is the third period in Aka Gündüz's storytelling, social issues are dominant. Family, women, children and education are the most common topics of this period. In her recent stories, Aka Gündüz talks about the experiences of women in society and family life, their social problems, and their oppression under the morality of the society.

Anahtar Kelimeler

Aka Gündüz, Story, Women

AKA GÜNDÜZ’ÜN HİKÂYELERİNDE KADIN

Öz

1884’te dünyaya gelen Aka Gündüz, romandan hikâyeye, tiyatrodan şiire pek çok türde eserler vermiştir. Yazar, içinde yaşadığı toplumun tarihi dönemeçlerine şahitlik etmiş, eserlerinde bu sosyal değişimlere sıklıkla yer vermiştir. Gündüz’ün ilk dönem hikâyelerinde (1909-1914) milli şuur teması ağırlıktadır. Yazarın ikinci dönem (1914-1923) öyküleri bu zamanı kapsar. Gündüz’ün Anadolu’yu konu alan öykülerinde mizahi bir anlatım vardır. Yazar, Anadolu’daki günlük yaşamı, sosyal meseleleri, ekonomik sorunları öykülerinde ele alır. Aka Gündüz’ün öykücülüğündeki üçüncü dönem olan Cumhuriyet sonrası (1923-1949) öykülerindeyse toplumsal konular ağırlıktadır. Aile, kadın, çocuk ve eğitim yazarın bu dönem en sık işlediği konulardandır. Aka Gündüz, son dönem öykülerinde toplum ve aile hayatında kadınların yaşadıklarına, onların sosyal sorunlarına, toplumun ahlak anlayışı altında çoğu zaman ezilmelerine değinir.

Anahtar Kelimeler

Aka Gündüz, Hikaye, Kadın

Kaynakça

• Akyüz, K. (2014). Modern Türk edebiyatının ana çizgileri 1860-1923. İstanbul: İnkılâp.
• Doğan, A. (2014). Aka Gündüz. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Doğramacıoğlu, H. (2007). “Aka Gündüz’ün Yayımlanmamış Millî Mücadele Hikâyeleri.” Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, 7, 107-122.
• Doğramacıoğlu H. (2010). “Aka Gündüz’ün Romanlarında Kadın Karakterler ve Kadın Sorunları.” Turkish Studies ,5 (3), 1140.
• Duman, D. - Duman, P. (1997). “Kültürel Bir Değişim Aracı Olarak Güzellik Yarışmaları.” Toplumsal Tarih, 7 (42), 20.
• Durmaz, M. (2021) Aka Gündüz’ün millî mücadele içerikli romanlarında kadın. Kilis: 7 Aralık Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Merkezi, Yayınlanmamış Doktora tezi.
• Göle, N. (1997). Modern mahrem. İstanbul: Metis.
• Gündüz, A. (1911). Türk kalbi. İstanbul: Matbaa-i Hukukiye.
• Gündüz, A. (1913). Türk’ün kitabı. İstanbul: Selanik Matbaası.
• Gündüz, A. (1914). Odalığın defteri. İstanbul: Cem’i Kütüphanesi.
• Gündüz, A. (1914). Zifaf hatırası. İstanbul: Cem’i Kütüphanesi.
• Gündüz, A. (1916). Katırcıoğlu Avcı Sultan Mehmet devrinde 1508-1509. İstanbul: Cem’i Kütüphanesi.
• Gündüz, A. (1919). Kurbağacık. İstanbul: Cem’i Kütüphanesi.
• Gündüz, A. (1928). Hayattan hikâyeler. İstanbul: İkdam Matbaası.
• Gündüz, A. (1930). Demirel’in hikâyeleri. İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi-Burhanettin Matbaası.
• Gündüz, A. (1930). Meçhul asker. İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi-Burhanettin Matbaası.
• Gündüz, A. (1941). Gazi’nin gizli ordusu. İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi-Burhanettin Matbaası.
• Gündüz, A. (1941). Türk duygusu. Ankara: Akba Kitabevi.
• Güneş, M. (2009). Aka Gündüz’ün roman, hikâye ve tiyatrolarında sosyal meseleler (1909-1958). İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora tezi.
• Kalaçay, Ş.B. (2020). Aka Gündüz’ün Türk kalbi adlı eserinin harf aktarımı ve söz varlığı incelemesi. Ankara: Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Oktay, M. (2008). Aka Gündüz’ün hayatı, sanatı ve eserleri. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Sel, P. (2008). Cumhuriyet dönemi hikâyelerinde Anadolu (1923-1950). Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Uğurcan, S. (2023). “Erken Dönem Cumhuriyet Romanlarında Kadına Bakışlar.” Aydın Türklük Bilgisi Dergisi, 9 (297- 315). Uğurlu, A.S. (2015). “Aka Gündüz’ün Kaleminden Fuhşa Sürüklenen Kadınlar.” U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(28), 11-30.