Kinetik Mimari Elemanlarla Afet Sonrası Barınma Birimi Tasarımı Üzerine Bir Deneyim

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 776 - 796, 30.09.2023

Gülser Ayanoğlu , İkbal Erbaş

https://doi.org/10.35341/afet.1195209

Öz

Yerleşim alanları tarih boyunca çeşitli afetlerin etkisinde kalmıştır. Kimi zaman insan kaynaklı, kimi zaman da doğal sebeplerle meydana gelen afetlerin bir felakete dönüşmesi sonucu insanlar birçok olumsuzlukla karşı karşıya kalmaktadır. Yaşanılan felaketler sonrası afetzedelerin en temel ihtiyaçlarından birisi de barınma ihtiyacıdır. Barınma birimlerinin; kısa sürede üretilebilmeleri, hızlı kurulabilir olmaları, düşük maliyetli olmaları ve başka bir bölgeye kolaylıkla taşınabilmelerinin yanı sıra afetzedelerin fiziksel ve sosyal ihtiyaçlarına cevap veren alanlardan da oluşması gerekmektedir. Literatürdeki çalışmalar kinetik mimari elemanların kullanılmasıyla oluşturulan esnek mekanlara ve yapılara dikkati çekerken, bu yapıların taşınabilir olma özelliğinin de avantajlarını ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, sağladığı avantajlarla öne çıkan kinetik mimari elemanların kullanılmasıyla tasarlanacak barınma birimlerinin afetzedelerin değişiklik gösteren mekan ihtiyaçlarına yanıt verebileceği düşünülmektedir. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı afet sonrası ikinci aşama barınma sorununa çözüm üretebilmek amacıyla kinetik mimari elemanlar kullanılarak geçici barınma birimi önerisi geliştirmektir. Bu amaçla çalışma kapsamında Antalya ili Manavgat ilçesinde afet sonrası geçici yaşam alanı olarak seçilen arazide afet sonrası geçici barınma birimi tasarımı yapılmıştır. Çalışma sonuçlarının afet sonrası inşa edilecek yapılarda kinetik mimari yapı elemanlarının kullanılabilirliğine dikkati çekmesi beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet, Afet Sonrası Barınma, Geçici Barınma, Kinetik Mimari

An Experimentation on the Design of Post-Disaster Shelter Units Using Kinetic Architectural Elements

Öz

Settlement areas have been affected by various disasters throughout history. As a result of disasters, which sometimes occur due to human activities and sometimes due to natural causes, people face many hardships and difficulties. One of the fundamental needs of disaster victims after such events is shelter. Housing units should not only be able to be produced quickly, easily assembled, and cost-effective, but they should also meet the physical and social needs of the affected individuals. Studies in the literature emphasize the flexible spaces and structures created using kinetic architectural elements and highlight the advantages of these structures being portable. In this context, it is believed that housing units designed using kinetic architectural elements, which offer significant advantages, can meet the changing spatial needs of disaster victims. Accordingly, the aim of this study is to propose a temporary shelter unit using kinetic architectural elements to provide a solution to the second-stage housing problem after a disaster. For this purpose, a post-disaster housing design was carried out on a selected site in the Manavgat district of Antalya province, which was chosen as a temporary living area after a disaster. It is expected that the study's results will draw attention to the usability of kinetic architectural elements in the construction of post-disaster structures.

Anahtar Kelimeler

Disaster, Kinetic Architecture, Post-Disaster Housing, Temporary Housing

Kaynakça

• Akdede, N. (2018). Evaluation of temporary housing units with multi-criteria decision making methods Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ, Ankara.
• Al-Juboori A M K (2021) ‘Kinetik Mimari Çerçevesinde Bağdat’ta Konut Tasarımı için Çözüm Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Alkhalidi, A., Abuothman, A., AlDweik, A., & Al-Bazaz, A. H. (2021). Is it a possibility to achieve energy plus prefabricated building worldwide?. International Journal of Low-Carbon Technologies, 16(1), 220-228. Arslan, H. (2007). Re-design, re-use and re-cycle of temporary houses. Building and Environment, 42(1), 400-406.
• Asefi, M. (2012). Transformation and movement in architecture: the marriage among art, engineering and technology. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 51, 1005-1010.
• Avlar, E., Limoncu, S., & TIZMAN, D. (2022). Deprem sonrası geçici barınma birimi: CLT E-BOX. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 38(1), 471-482.
• Balcı Yaşar S (2021). Afet Sonrası Geçici Yerleşim Alanlarının Seri Üretim Kavramı ile Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Barbosa, L. L. (2014). Capacity building through design innovation with vegetable fibres for temporary shelters. Procedia Economics and Finance, 18, 230-237.
• Barozzi, M., Lienhard, J., Zanelli, A., & Monticelli, C. (2016). The sustainability of adaptive envelopes: developments of kinetic architecture. Procedia Engineering, 155, 275-284.
• Beyatlı, C. (2010). Acil Durum Barınakları ve Bir Barınak Olarak Acil Durum Konteyner Öneri Modeli. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne.
• Boyke, C., Achmadi, T., & Iqbal, H. (2019). The Conceptual design of the floating house for postearthquake temporary shelters in difficult land access areas in Indonesia. International Journal of Civil Engineering and Technology (IJCIET), 10(11), 198-213.
• Can, İ. ve Saka, A. E. (2022). Deprem Sonrası Geçici Barınma Birimleri için Alternatif Bir Çözüm Önerisi: WikiGEB. Online Journal of Art & Design, 10(2).
• Çınar A, Akgün Y, Maral H (2018). Afet Sonrası Acil Toplanma ve Geçici Barınma Alanlarının Planlanmasındaki Faktörlerin İncelenmesi: İzmir-Karşıyaka Örneği. Planlama, 28(2): 179-200 doi:10.14744/planlama.2018.07088
• Çınar, M. Ç., & Yazıcı, Y. E. (2022). Kinetik Mimarlık Uygulamalarının Konut Mekanları Üzerinden Okunması. AURUM Journal of Engineering Systems and Architecture, 6(1), 27-44. Dabaieh, M., & Serageldin, A. A. (2020). Earth air heat exchanger, Trombe wall and green wall for passive heating and cooling in premium passive refugee house in Sweden. Energy conversion and management, 209, 112555.
• Dialameh, M. (2017). Portable post-disaster home. (Master's thesis). University of Waterloo, UWSpace, Canada. Access Address (12.04.2023): http://hdl.handle.net/10012/11239.
• Doğruyol, F. Y., & Taktak, F. (2022). Assessment of the post-disaster assembly areas in the Merkez District of Uşak Province in Turkey. Advanced Land Management, 2(1), 1-12.
• Duran N (2019) Kinetik Mimarlık Bağlamındaki Hareketli Yapı Uygulamalarının İnceleme Ve Değerlendirmeleri. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Elwakil, E., Afkhamiaghda, P. M., Afsari, K., & Rapp, R. (2021). Factors affecting the post-disaster temporary housing construction. Journal of Emergency Management, 19(1).
• Ergünay O (1996). Afet Yönetimi Nedir? Nasıl Olmalıdır? TÜBITAK Deprem Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara.
• Félix, D., Branco, J. M., & Feio, A. (2013). Temporary housing after disasters: A state of the art survey. Habitat International, 40, 136-141.
• Forouzandeh, A. J., Hosseini, M., & Sadeghzadeh, M. (2008). Guidelines for design of temporary shelters after earthquakes based on community participation. In World Conference on Earthquake Engineering.
• Gürbüz, F., & Koyuncu, N. E. (2023). Çocuklar ve Deprem. In International Conference on Scientific and Academic Research (Vol. 1, pp. 379-383).
• Gürel O (2017) A Computational Model For Design Of After-Disaster Shelters With Scissor-Like Elements. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, İstanbul.
• Hany Abulnour, A. (2014). The post-disaster temporary dwelling: Fundamentals of provision, design and construction. Hbrc Journal, 10(1), 10-24.
• Hosseini, S. M., Mohammadi, M., Rosemann, A., Schröder, T., & Lichtenberg, J. (2019). A morphological approach for kinetic façade design process to improve visual and thermal comfort. Building and environment, 153, 186-204.
• IFRC. (2009). The IFRC Shelter Kit. Geneva, Switzerland: International Federation of the Red Cross Red Crescent; http://www.ifrc.org/PageFiles/95526/publications/D.03.a.07.%20IFRC%20shelter-kit-guidelines-EN-LR.pdf
• İnan N (2014) Kinetik Yapı Tasarımında İşlevsel Esneklik ve Entegre Sistemlerinin Kullanım Önerisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Janowski, M. (2021). Kinetic House. Mobility in shaping the function and form of the contemporary house. Architectus.
• Johnson, C. (2007). Impacts of prefabricated temporary housing after disasters: 1999 earthquakes in Turkey. Habitat international, 31(1), 36-52.
• Kawuwa, S. A. (2017). A proposed method of exploring the use of kinetic architecture for housing the migrant fulbe in Nigeria. Journal of Applied Sciences & Environmental Sustainability, 3(8), 72-83.
• Kaya B (2005) Hareket Kavramının Modern Mimarlığa Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Kolarevic, B., & Parlac, V. (Eds.). (2015). Building dynamics: exploring architecture of change. Routledge. Korkmaz K (2004). An Analytical Study Of The Design Potentials In Kinetic Architecture. Doktora Tezi, İzmir İleri Teknoloji Enstitüsü, İzmir.
• Korkmaz K (2009). Kinetik mimarlık üzerine. Arredamento Mimarlık, (3), 64-69.
• Li Zhu & Yang, Yang (2017). Recommendations on Deploying SPESS for Energy-Resilience in Disaster-Stricken APEC Community (EWG 22/2015A).
• Limoncu S, Bayülgen C (2005). Türkiye'de Afet Sonrası Yaşanan Barınma Sorunları. Megaron, 1(1), 18 – 27. Linn, C. (2014). Kinetic architecture: design for active envelopes. Images publishing.
• Maden F, Korkmaz K and Akgün Y (2013). Design of Reconfigurable Doubly-Curved Canopy Structure. In Cruz (ed) Structures and Architecture: Concepts, Applications and Challenges Taylor & Francis Group, London.
• Maden, F. (2019). The architecture of movement: transformable structures and spaces. The 6th International Congress on Livable Environments & Architecture Proceedings, 551-567.
• Maden, F. (2023). Geleceğin Mimarisi: Kinetik Yapılar ve Mashrabiya Tabanlı Cephe Tasarımı. Tasarim+ Kuram, 18(38).
• Maree M (2007). Illustrated Kinetics: A Study in Active Architecture Applied to a Sports Complex within Marabastad, Pretoria Üniversitesi, Pretoria.
• Megahed, N. A. (2017). Understanding kinetic architecture: typology, classification, and design strategy. Architectural engineering and design management, 13(2), 130-146.
• Mira, L. A., Thrall, A. P. & De Temmerman, N. (2014). Deployable scissor arch for transitional shelters. Automation in Construction, 43, 123-131.
• Ölçer E (2015) Kinetik Mimari Kavramı ve İç Mekan Tasarımına Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Özge Ç (2019) Afet ve Acil Durum Sonrası Sürdürülebilir Geçici Konut Uygulamalarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul.
• Park, B., Cho, J., & Jeong, Y. (2019). Thermal performance assessment of flexible modular housing units for energy independence following disasters. Sustainability, 11(20), 5561.
• Patel, S., & Hastak, M. (2013). A framework to construct post‐disaster housing. International Journal of Disaster Resilience in the Built Environment, 4(1), 95-114.
• Razaz, Z. E. (2010). Sustainable vision of kinetic architecture. Journal of Building Appraisal, 5, 341-356. Sarıcıoğlu P (2017). Konut Tipolojisinde Kabuk Dışı Kinetik Bina Elemanlarının Kullanımının Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Sartipipour, M. (2011). Architecture with Paper Materials:“Construction of Temporary Shelter after Disaster”. Journal of Housing and Rural Environment, 30(134), 19-34.
• Savaş, S., Cenani, Ş., & Çağdaş, G. (2021). Selection of emergency assembly points: A case study for the expected Istanbul earthquake. Multiple Criteria Decision Making: Beyond the Information Age 25, 37-67. Sharma, A. K., & Yadav, M. (2020). Sustainability in Architecture: Dynamic Buildings,“The Future of India”. International Research Journal of Engineering and Technology, 7(1).
• Songür, D. (2000). Afet sonrası barınakların ve geçici konutların analizi ve değerlendirilmesi (Doctoral dissertation, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Süalp, Ç., & Gür, N. V. (2023). Analysis of Origami Applications within the Scope of Kinetic Architecture: Analysis of Origami Applications. Tasarim+ Kuram, 19(39), 391-405. Şahiner, M. (2022). Afet Sonrası Konaklama Tesislerinin Enerji İhtiyacının Giderilmesinde Sürdürülebilir Çözüm Önerisi. Yüksek lisans tezi, Karatay Üniversitesi, Konya.
• Şimşek, A. B. (2022). A GIS-Based Multi-Criteria Decision Analysis Framework for Evaluation of Emergency Assembly Points. In Multi-Criteria Decision Analysis (pp. 235-249). CRC Press.
• Tosun, S., & Maden, F. (2023). Analysis of kinetic disaster relief shelters and a novel adaptive shelter proposal. Journal of Architectural Sciences and Applications, 8(1), 438-455.
• Tzonis, A. (2004). Santiago Calatrava: The Complete Works. Rizzoli International Publications, New York.
• Uçar, Z. T. (2015). Hareketli yapı sistemleri ve geçici afet korunaklarına uygulanması. (Master’s thesis). Gazi University, Türkiye. Access Address (07.03.2023): https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=_7GYNTz91RqaE1XyxTjH8w&no=If0r GZQUHUHu3X_mVnIGQQ.
• UNGRD (2012), 'Guía Municipal para la Gestión del Riesgo. Actualizada de acuerdo con lo establecido en la Ley 1523 de 2012', in Unidad Nacional para la Gestión del Riesgo de Desastres (ed.), (1523/2012; Bogotá: Unidad Nacional para la Gestión del Riesgo de Desastres).
• URL 1, https://sozluk.gov.tr/ (Son erişim tarihi: 14.07.2023).
• URL 2, https://www.busyboo.com/2013/08/29/transformer-house-m/ (Son erişim tarihi: 14.07.2023).
• URL 3, https://calatrava.com/projects/kuwait-pavilionsevilla.html?view_mode=gallery&image=2 (Son erişim tarihi: 14.07.2023).
• URL 4, http://mimdap.org/2009/05/gelecedhin-mimari-tasarymlary/ (Son erişim tarihi: 14.07.2023).
• URL5: https://inhabitat.com/residence-sliding-house-drmm/ [Son erişim tarihi: 14.07.2023].
• URL 6, https://www.buitink-technology.com/uk/leisure/art/pneumatical-muscle-at-the-pompidou/ (Son erişim tarihi: 14.07.2023).
• URL 7, https://www.itinyhouses.com/tiny-homes/plans-beautiful-leaf-house-can-150/ (Son erişim tarihi: 14.07.2023).
• URL 8, http://mimdap.org/2014/04/prosteel-2014-yarythmasy-sonuclandy/ (Son erişim tarihi: 19.05.2022).
• Ünal, B., & Akın, E. (2017). Geçici afet konutlarının kullanıcı açısından değerlendirilmesi: Van depremi konteyner konutları. Online Journal of Art and Design, 5(4), 71-88.
• Wagemann, E. (2015) ‘Making the temporary shelter a “home”. Transitional housing in Chile and Peru’. Scroope: The Cambridge Architecture Journal. 24, 120–127.
• Wicaksono, B. A., Susanto, D., & Suganda, E. (2022). Portable Structure for Post-disaster Temporary Shelter. In Proceedings of the Second International Conference of Construction, Infrastructure, and Materials: ICCIM 2021, 26 July 2021, Jakarta, Indonesia (pp. 511-521). Singapore: Springer Nature Singapore.
• Vergauwen, A., & De Temmerman, N. (2012). Analysing the applicability of deployable scissor structures in responsive building skins. WIT Transactions on the Built Environment, 124, 493-504.
• Yaman M (2017). Kinetik Mimari Elemanların Ofis Yapılarında Kullanımı. II. International Academic Research Congress.
• Yaşa A (2010) Mimari Kinetik Sistemler ve Performansa Dayalı Tasarım Önerileri. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul. Yıldırım, S. (2023). 6 Şubat Kahramanmaraş Depreminin Psikososyal Etkisi ve Depremzedelere Yönelik Sürdürülebilir Müdahalenin Önemi Üzerine Bir Gözlem Araştırması. Anasay, (24), 133-153.
• Yıldız, A. E. (2007). Mobile structures of santiago calatrava: other ways of producing architecture (Master's thesis, Middle East Technical University).
• Yılmaz, A. (2012). Türkiye’de afetlerde karşılaşılan sorunlar. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 61-81.
• Yılmaz S (2021). Afet Sonrası Geçici Barınmanın Çevresel Ekonomik ve Sosyal Sürdürülebilirliğinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Zuk W and Clark R H (1970). Kinetic Architecture. New York: Van Nostrand.