Zürkânî’ye Göre Ahruf-i Seb‘a’nın Delili ve Faydaları

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 11, 46 - 64, 31.12.2022

Ferit Dinçer

Öz

Yedi harf meselesi, farklı rivayetlerle günümüze intikal edilmiş hadis-i şeriflerde geçen, İslam âlimleri arasında en çok ihtilafa neden olan, gerek tefsir, gerekse de kıraât alanında yetkin ve ehil olan birçok âlim tarafından yorumlara tabi tutulan, ancak hakkında hala son söz söylenmeyen bir meseledir. Kıraât ilminde önemli bir yere haiz böyle bir mesele, elbette gündemini ve tazeliğini her zaman muhafaza edebilen konular arasında yer alığı gibi doğal bir durumdur ve aynı zamanda merak konusudur. Bu nedenle bu kısa çalışmada, başlıktan da anlaşılacağı gibi, çağdaş müelliflerden Zürkânî’ye göre yedi harfin delilleri, faydaları ve delillerin yorumları ile ilgili görüşlerini ele alıp incelenecektir. Zira Kur’ân ve kıraât alanındaki çalışma ve eserleriyle son zamanda oldukça ilim camiasına destek veren böyle bir âlimin konu hakkındaki görüşleri, elbette çok önemli ve bir o kadar da yararlıdır. Böylece yedi harfin delilleriyle sağlam bir temele oturtulduğu ve faydaları da net bir şekilde bilindiği zaman, meselenin ne kadar önemli ve ehemmiyete haiz olduğu bilincine katkı sağlanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kıraât,, Kur'ân, Kıraât, Delil, Fayda

Kaynakça

• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî el-Buhârî. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ (Ṣaḥîḥ-i Buḫârî). Beyrut & Dımaşk: Dârü İbn Kesîr, 1463/2002.
• Çetin, Abdurrahman. Yedi Harf ve Kıraâtler. İstanbul: Ensar, 2005.
• Dağ, Mehmet. Geleneksel Kıraât Algısına Eleştirel Bir Yaklaşım, İstanbul: İSAM, 2011
• Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed el-Hâkim en-Nîsâbûrî. el-Müstedrek ʿale’ṣ-Ṣaḥîḥayn. Thk. Abdurrahman el-Mer‘aşlî. 5 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Marife, ts.
• İbn Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. el-Müsned. Thk. Şuayb el-Arnavut vd. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1419/1999.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî. el-Müsnedü’ṣ-ṣaḥîḥ ʿale’t-teḳāsîm ve’l-envâʿ (Ṣaḥîḥu İbn Ḥibbân, es-Sünen, et-Teḳāsîm ve’l-envâʿ). Thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Mısır: Dârü’l-Mearif, ts.
• İbnü’l-Cezerî, Ebû’l-Hayır Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ali b. Yusuf İbnü’l-Cezerî ed-Dimaşkî. en-Neşr fi’l-ḳıraâti’l-ʿaşr. Thk. Ali Muhammed ed-Debba‘. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-ʿİlmiyye, ts.
• Karaçam, İsmail. Kur’ân-ı Kerim’in Faziletleri ve Okunma Kaideleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı, 2008.
• Kurtubî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr b. Ferh el-Kurtubî. el-Câmiʿ li-aḥkâmi’l-Ḳurʾân. Thk. Abdullah b. Abdulmuhsin et-Türkî & Muhammed Rıdvan Ârkasus. 26 Cilt. Beyrut: Müessestü’r-Risâle, 1427/2006.
• Mertoğlu, Mehmet Suat. “Zürkânî”. Türkiye Diyanet Vakfı. Ankara: TDV Yayınları, 2013.
• Nesaî, Ahmed b. Şuayb en-Nesaî, Sünen-i Nesaî. Beyrut: y.y. ts.
• Önen, Hacı “Ebu ‘Amr ed-Dânî’ye Göre Yedi Harfin Anlamı”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi. 6/11, 2014.
• Sebt, Hâlid b. Osman Ali es-Sebt. Kitabü Menâhilü’l-ʿirfân li’z-Zürkânî: Dirâse ve takvim. Dârü İbn Affân li’n-Neşr ve’t-Tevzî‘, ts.
• Süyûtî, el-İtḳān fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. Beyrut: Müessesetü Risâletu Nâşirün, 1469/2008.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd) et-Tirmizî. el-Câmiʿu-Kebîr. thk. Beşşâr Avvâd Maruf. 6 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Ğarbi’l-İslâmî. 1417/1996.
• Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer ez-Zemahşerî. Tefsiru’l-keşşâf ʿan ḥaḳāiḳi ġāvâmidi’t-tenzîl ve ʿuyûni’l-eḳāvîli fî vucûhi’t-te’vîl. Thk. Halil Memün Şeyha. Beyrut: Dârül-Marife, 1430/2009.
• Ziriklî, Ebû Gays Muhammed Hayrüddîn b. Mahmûd b. Muhammed b. Alî b. Fâris ez-Ziriklî ed-Dımaşkī. el-Aʿlâm. Beyrut: Dârü’l-ʿİlim li’l-Melâyîn. 15. Basım, 2002.
• Zürkânî, Muhammed Abdülazîm ez-Zürkânî. Menâhilü’l-ʿirfân fî ʿulûmi’l-Ḳurʾân. Kahire: y.y. 1372.