Kadın Çalışanların Örgütsel Davranış Profillerinin Belirlenmesi: Turizm Sektöründe Karşılaştırmalı Bir Analiz

Yıl 2022, Cilt: 25 Sayı: 2, 230 - 266, 30.12.2022

Filiz Çiçek , Hakan Koç

https://doi.org/10.55931/ahbvtfd.1224563

Öz

Bu çalışmanın amacı, çalışma yaşamının ayrılmaz bir parçası olan kadın çalışanların davranış profillerinin belirlenmesidir. Bu çerçevede örgütsel davranışı temel alan olumlu kavramlar olan iş motivasyonu, mutluluk ve örgütsel vatandaşlık kavramlarına ilişkin algı ortalamaları ile yine örgütsel davranışı oluşturan olumsuz kavramlar olan psikolojik şiddet (mobbing), iş stresi ve iş-aile çatışması algı ortalamaları karşılaştırılacaktır. Araştırmanın evreni tüm Türkiye’deki turizm sektörü çalışanları olup, bu amaçla 7 bölgeden turizm çalışanlarına ulaşılmıştır. Ayrıca veri seti için hem kadın hem de erkek çalışanlardan bilgi toplanmıştır. Veri toplamak amacıyla oluşturulan anket formu 7 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde demografik ifadelere, ikinci bölümde 7 ifadeden oluşan iş motivasyonu ölçeğine, üçüncü bölümde 29 ifadeden oluşan mutluluk ölçeğine, dördüncü bölümde 15 ifadeden oluşan örgütsel vatandaşlık ölçeğine, beşinci bölümde 5 ifadeden oluşan psikolojik şiddet algı ölçeğine, altıncı bölümde 10 ifadeden oluşan iş stresi düzeyi belirleme ölçeğine ve yedinci bölümde ise 10 ifadeden oluşan iş-aile çatışması ölçeğine yer verilmiştir. Verilerin analizi için SPSS (The Statistical Packagefor Social Science) programı kullanılmış ve analiz sırasında Pearson Korelasyonu, t-testi ve oneway ANOVA testi yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda çeşitli demografik değişkenler açısından kadın çalışanların örgütsel davranış değişkenlerinde farklılıklar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Davranış, Motivasyon, Mutluluk, Örgütsel Vatandaşlık

Determining the Organizational Behavior Profiles of Female Employees: A Comparative Analysis in the Tourism Sector

Öz

The aim of this study is to determine the behavioral profiles of female employees, who are an integral part of working life. In this context, the perception averages of the positive concepts of work motivation, happiness and organizational citizenship, which are the positive concepts based on organizational behavior, and the perception averages of psychological violence (mobbing), work stres and work-family conflict, which are also negative concepts that constitute organizational behavior, will be compared. The universe of there search is the tourism sector employees throughout Turkey, and for this purpose, tourism employees from 7 regions were reached. In addition, information was collected from both male and female employees for the data set. The questionnaire form created to collect data consists of 7 parts: Demographic expressions in the first part, work motivation scale consisting of 7 statements in the second part, happiness scale consisting of 29 statements in the third part, organizational citizenship scale consisting of 15 statements in the fourth part, psychological violence perception scale consisting of 5 statements in the fifth part, job stres level determination scale consisting of 10 statements in the sixth part, and the scale of work-family conflict in the seventh part. SPSS (The Statistical Package for Social Science) program was used for the analysis of the data and Pearson Correlation, t-test and oneway ANOVA test were performed during the analysis. As a result of there search, differences in organizational behavior variables of female employees were determined in terms of various demographic variables.

Anahtar Kelimeler

Organizational Behavior, Motivation, Happiniess, Organizational Citizenship

Kaynakça

• KAYNAKÇA Akdağ F. ve Yüksel M. (2010). “İnsan Kaynakları Yönetimi Açısından İşkoliklik Algılanan Stres İlişkisinde Kontrol Odağının Rolü”. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (1), 47-55.
• Arslan, M. (2012). “İş-Aile v Aile-İ Çatışmalarının Kadın Çalışanların İş Doyumları Üzerindeki Etkisi”.
• Avey, J. B., Luthans, F. ve Youssef, C. M. (2009). “TheAdditive Value of Positive Psychological Capital in Predicting Work Attitudes and Behaviors”, Journal of Management, 20 (10), 1-23.
• Aydın, S. (2015). Değişen Türkiye’de Adalet Perspektifinden Ekonomi’de Kadın. TASAM Medeniyet İnşası Türkiye Vizyonu Kongresi.
• Bentley, T. (2000). Takımınızın Yeteneklerini Geliştirmede İnsanları Motive Etme, Hayat Yayınları, İstanbul.
• Berkman, Ü. vd., (2007). Yönetim ve Organizasyon, Editör: Doç. Dr. Salih GÜNEY, Nobel Yayın Dağıtım: 2. Baskı, Ankara.
• Connon, J.C. (1994). “Issues in Sampling and Sample Desing – A Managerial Perspective Travel”, Tourism and Hospitality Research: Ahandbook For Manager and Researcher, s.131-143, New York.
• Cornford, F. M. (2017). Sokrates Öncesi ve Sonrası (Çevirenler: Ali Mehmet Celal Şengör ve Senem Onan), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Costa, D. L. (2000). From Mill Townto Board Room: The Rise of Women’s Paid Labor. National Bureau of Economic Research Working Papers, Cambridge.
• Cüceloğlu, D. (1994) İnsan ve Davranışı: Psikolojinin Temel Kavramları. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Cüceloğlu, D. (2005). İnsan ve Davranışı: Psikolojinin Temel Kavramları (14. Basım). Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Çelik, M. ve Turunç, Ö. (2009). “Aile İş Çatışması, İş Stresi ve Örgütsel Sadakatin İş Performansına Etkisi: Savunma Sektöründe Ampirik Bir Çalışma”, Savunma Bilimleri Dergisi, 8 (2), 217-245.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). İş Yerinde Duygusal Saldırı ve Mücadele Yöntemleri, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Çolak, Ö. F. ve Kılıç, C. (2001) Yeni Sanayileşen Bölgelerde Kadın İş gücü Arzı: Şanlıurfa Örneği. TİSK Yayınları, No: 214, Ankara.
• Davenport, N., Schwarts, R. D. ve Eliot, G. P. (2003). Mobbing: İş Yerinde Duygusal Taciz (Çeviren: Osman Cem Önertoy), Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Deci, E. L. ve Ryan, R. M. (2000). “Intrinsic and Extrinsic Motivations: Classic Definitions and Newdirections”, Contemporary Educational Psychology, 1 (25), 54-67.
• Frone, M. R., Yardley, J. K. ve Markel, K. S. (1997). “Developing and Testing An Integrative Model of theWork-Family Interface”, Journal of Vocational Behavior, 50: (2), 145-167.
• Graham, J. W. (1991). “An Essay on OrganizationalCitizenshipBehavior”, Employee Responsibilitie sand Rights Journal, 4 (4), 249-270.
• Greenhaus, J. H. ve Beutell, N. J. (1985), “Sources of Conflictbetween Work and Family Roles”, Academy of Management Review, 10, 76-88.
• Hançerlioğlu, O. (2000). Felsefe Ansiklopedisi: Kavramlar ve Akımlar, 4, İstanbul: Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Hefferon, K. ve Boniwell, I. (2014). Pozitif psikoloji: Kuram, araştırma ve uygulamalar. T. Doğan ( Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• İşbaşı, J. (2000). “Çalışanların Yöneticilere Duydukları Güvenin ve Örgütsel Adalete İlişkin Algılamalarının Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Oluşumundaki Rolü: Bir Turizm Örgütünde Uygulama”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Keser, A. (2006). Çalışma Yaşamında Motivasyon, Alfa Aktüel Yayınları, İstanbul.
• Koç, H. (2009). “Örgütsel Bağlılık ve Sadakat İlişkisi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (28), 200-211.
• Koç, H., Kızanlıklı, M. (2017). İş-Aile ve Aile-İş Yaşamı Çatışması İle İşgören Performansı Arasındaki İlişki: Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Special Issue.1, 114-130.
• Koç, H. ve Topaloğlu, M. (2012). İşletmeciler İçin Yönetim Bilimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Koçel, T. (2005). İşletme Yöneticiliği, Arıkan Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti., İstanbul.
• Koo J. W. ve Hyung J. K. (2006). “The Factor Affecting Jobs Stress and Psychosocial, Well-Being of Prison Officers”, International Congress Series, 1294, 175-178.
• Koys, D. J. (2001), “Effects of Employee Satisfaction, Organizational Citizenship Behavior, and Turnover on Organizational Effectiveness: a Unit-level, Longitudinal Study”, Personnel Psychology, 54, 101-114.
• Lazarus, A. A. (1985). ‘’Setting the Record Straight’’, American Psychologist, 40 (12), 1418-1419.
• Özdevecioğlu, M. (2003). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle Üniversite Öğrencilerinin Bazı Demografik Özellikleri ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkilerin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, (20), 117-135.
• Özer, M. ve Biçerli, K. (2003). “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 55-85.
• Parasuraman, S. ve Simmers, C. A. (2001). Type of Employment, Work-Family Conflict and Well-Being: A Comparative Study”, Journal of Organizational Behavior, 22, 551-568.
• Seligman, M. C. ve Csikszentmihalyi, M. (2000). “Positive Psychology: An Introduction”, American Psychologist, 55 (1), 5-14.
• Selye, H. (1997). Stress Without Disstress, Teach Yourself Books, London.
• Sezgin, F. (2005). “Örgütsel Vatandaşlık Davranışları: Kavramsal Bir Çözümleme ve Okul Açısından Bazı Çıkarımlar”, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, (1) 317-339.
• Smith, C. A., Organ, D. W., ve Near, J. P. (1983), “Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and Antecedents”, Journal of Applied Psychology, (68), 653-663.
• TBMM, (2013). Sağlık Çalışanlarına Yönelik Artan Şiddet Olaylarının Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, Ankara.
• Türk Dil Kurumu, 2021.
• Tınaz, P. (2008). İş Yerinde Psikolojik Taciz, Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Tilly, L.A. ve Scott, J.W. (2016). Women, Work and Family, Routledge Publisher.
• Tümer, E.Ö. (2014). İşyerlerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) Bilgilendirme Rehberi, Özel Matbaası, Ankara.
• Hefferon, K. ve Boniwell, I. (2014). Pozitif Psikolojiye Giriş: Pozitif Psikoloji, (Çeviren: Tayfun Doğan), Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Tutar, H. (2000). Kriz ve Stres Ortasında Yönetim. Hayat Yayınları, Kişisel Gelişim Dizisi, İstanbul.
• Wan Rashid, W. E., Nordin, M. S., Omar, A. ve Ismail, I. (2012). Work/Family Conflict: The Link Between Self-esteem and Satisfaction Outcomes. Procedia”, Social and Behavioral Sciences, (65), 564-569.