Mesleki Açık Öğretim Liseleri Programı'nın Hammond Program Değerlendirme Modeli Doğrultusunda Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 704 - 736, 01.07.2021

Sibel Küçükkayhan , Oktay Cem Adıgüzel

https://doi.org/10.18039/ajesi.801712

Cited By: 1

Öz

Araştırma kapsamında mesleki açık öğretim liseleri programlarının Hammond program değerlendirme modeli doğrultusunda değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Araştırma, karma araştırma desenlerinden yakınsayan paralel karma araştırma modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcılarını mesleki açık öğretim liselerinde görevli öğretmen/yöneticiler ile bu liselerde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Nicel araştırma katılımcılarını mesleki açık öğretim liselerinde görev yapan 86 öğretmen/yönetici ve bu liselerde öğrenim gören 398 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın nitel katılımcıları ise üç öğretmen/yönetici ve dokuz öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada nicel veriler, anketler aracılığıyla, nitel veriler ise yarı yapılandırılmış bireysel görüşmeler ve araştırmacı günlükleri aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda Hammond program değerlendirme modelinin temel boyutu olan öğretim boyutunun organizasyon, içerik, yöntem ve imkân alt boyutlarında elde edilen bulgular sunulmuştur. Bu bulgular genel olarak, mesleki açık öğretim liseleri programlarının dezavantajlı gruplar, belirli yaş üstü bireyler, farklı alanlarda beceri kazanmak isteyen ve halihazırda yaptıkları işleriyle ilgili diploma sahibi olmak isteyen hedef kitle gruplarına yönelerek geliştirilmesi; mesleki açık öğretim sistemini daha cazip kılmak ve mezunların istihdam alanlarını genişletebilmek için işletmelerde beceri eğitiminin niteliği ve okul-sanayi iş birliği modelleri üzerine çalışmaların zenginleştirilmesi; mesleki açık öğretimin sunduğu imkânların daha kapsayıcı olabilmesi için mikro ve makro düzeyde tanıtım çalışmaların yapılması gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu bağlamda mesleki açık öğretim ile ilgili olarak; mesleki açık öğretim liselerinin dezavantajlı gruplara yönelik potansiyelinin geliştirilmesi, mesleki açık öğretim bölümlerinin açılırken, ülkenin hangi alanlarda işgücüne ihtiyaç duyduğunun iyi belirlenmesi, mesleki açık öğretim liselerinin illerde kendine ait bürolarının oluşturulması, uygulamalı ders saatlerinin artırılması, derslerin meslek alanındaki güncel gelişmeleri kapsaması ve ders içeriklerinin, öğrencilerin iş dünyasına giriş için hazırlanabilmesine katkı sağlayacak şekilde yapılandırılarak mesleki açıdan işlev görecek bilgiler kazandırılması ve programlarının işgücü piyasalarının mevcut ve gelecek ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde güncellenmesi, mesleki rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinin iyileştirilmesi, uzaktan eğitim materyalleri hakkında öğrencilerin bilgilendirilmesi, işletmelerde beceri ve staj eğitiminin niteliğini arttırmak adına gerekli önlemlerin alınması, mesleki açık öğretim mezunlarının istihdam edilebilirlikleri ve istihdam alanlarının genişletilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hammond Program Değerlendirme Modeli, Karma Desen Araştırması, Mesleki Açık Öğretim Liseleri, Mesleki Eğitim, Uzaktan Eğitim

Destekleyen Kurum

Anadolu Üniversitesi

Proje Numarası

1805E141

An Evaluation of Vocational Open Education High School Programs in Hammond Program Evaluation Model

Öz

In this research, it was aimed to evaluate the vocational open education high schools’ programs in line with the Hammond Program Evaluation Model. Convergent parallel design, which is one of the mixed research designs, was used in this research. The participants of the research consist of teachers/managers working in vocational open education high schools and students studying in these high schools. The quantitative research participants consist of 86 teachers/administrators and 398 students. Qualitative participants consist of three teachers/administrators and nine students. In the study, quantitative data were collected through questionnaires, and qualitative data were collected through semi-structured individual interviews and researcher diaries. As a result of the study, the findings obtained in sub-dimensions of organizational dimension, content, method, and facilities, which is the basic dimension of the Hammond Program Evaluation Model, are presented. The findings revealed the necessity of micro and macro-level promotional activities and development works in order to make the opportunities offered by vocational open education more inclusive and to make the vocational open education system more attractive. In this context, regarding vocational open education; to develop the potential of vocational open education for disadvantaged groups, to determine well in which programs of departments the country needs labor force, to establish its own offices in the provinces, to increase the applied course hours, to cover the current developments in the field of the profession of courses and to provide information that will function professionally by configuring the course contents and updating their programs to meet the current and future needs of the labor markets, improving vocational guidance and consultancy services, informing students about distance education materials, taking necessary measures to increase the quality of internship training in enterprises, expanding employment areas of graduates are recommended.

Anahtar Kelimeler

Distance Learning, Hammond Program Evaluation Model, Mixed Pattern Research, Vocational Education, Vocational Open Education

Proje Numarası

1805E141

Kaynakça

• 1. Adıgüzel, O. C. (2011). Mesleki ve Teknik Ortaöğretim. Editör: M. Sağlam. Türk eğitim tarihi. Bölüm Sayfaları: 153-176. Yayın Yeri: Anadolu Üniversitesi, Açık Öğretim Fakültesi Yayını.
• 2. Adıgüzel, O. C. (2014). Türkiye’nin demografik özellikleri doğrultusunda informal öğrenmelerin sertifikasyonuna yönelik gereksinimin analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Eğitim Özel Sayısı, 15-24. https://www.researchgate.net/publication/286626019 adresinden 12.09.2018 tarihinde erişilmiştir.
• 3. Adıgüzel, O. C. (2016). Eğitim programlarının geliştirilmesinde ihtiyaç analizi el kitabı. Anı Yayıncılık: Ankara.
• 4. Alkan, C. Doğan, H. ve Sezgin, İ. (1998). Mesleki ve teknik eğitimin esasları. Alkım Yayınları: İstanbul.
• 5. Çelebi, N. ve Vuranok, T. T. (2016). Mesleki Açık Lise Eğitiminin Genç İşsizlik Sorununun Çözümüne Katkısı: Bir Odak Grup Görüşmesi. Editörler: Kadir Beycioğlu, Niyazi Özer, Didem Koşar, İdris Şahin. Eğitim yönetimi araştırmaları (e-kitap) içinde 9. Bölüm, 140-155. 1. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. E-ISBN 978-605-318-393-8, DOI 10.14527/978-605-318-393-8 Adresinden 06.04.2021 tarihinde erişilmiştir.
• 6. Creswell, J. W. & Plano, C. V. (2007). Designing and conducting mixed method approaches. London: Sage publications.
• 7. Demirel, Ö. (2015). Eğitimde program geliştirme, kuramdan uygulamaya. Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara.
• 8. Demirtaş, Z, Tutkun ve Ö, Arslan, A. (2017). Mesleki Açık Öğretim Lisesi (MAÖL) Öğrencilerinin Mesleki Eğitime Yönelik Görüşleri. PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 231-240. Retrieved from https://doi.org/10.25272/j.2149-8385.2017.3.4.20 adresinden 22.09.2018 tarihinde erişilmiştir.
• 9. Hammond, R. L. (1967). Evaluation at the local level. Adress to the Miller Committee for the National Study of ESEA Title III. ERIC, ED016547. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED016547.pdf adresinden 06.05.2019 tarihinde erişilmiştir.
• 10. Hunkins, F. P. & Ornstein, A. C. (2016). Curriculum: Foundations, principles, and issues. Pearson Education: England.
• 11. Miles, M.B & Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis,Thousand Oaks, CA: Sage.
• 12. Özüdoğru, F. ve Adıgüzel, O. C. (2016). Aydınlatıcı program değerlendirme modeli. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(5 (Özel Sayı)), 25-34. https://doi.org/10.18037/ausbd.417424 adresinden 31.07.2018 tarihinde erişilmiştir.
• 13. Sarıhan, Ş. (2010). Mesleki açık öğretim lisesindeki öğrenci hizmetlerinin etkililiği konusunda öğrenci görüşleri (Ankara İli Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 15.11.2018 tarihinde erişilmiştir.
• 14. Sipahi, K. B. (2019). Mesleki açık öğretim lisesi öğrencilerinin uzaktan eğitime yönelik algıladıkları engeller ile tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 15.08.2021 tarihinde erişilmiştir.
• 15. Soylu, S. (2014). Mesleki açık öğretim lisesi muhasebe eğitiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 15.11.2018 tarihinde erişilmiştir.
• 16. Sözer, Y. (2017). Mesleki açık öğretim lisesi öğrencilerinin örgün eğitim dışında olma nedenlerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi, Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 493-507. https://doi.org/10.14582/DUZGEF.785 adresinden 21.03.2018 tarihinde erişilmiştir.
• 17. Şentürk, E. (2009). Mesleki açık öğretim lisesi bilişim teknolojileri alanında verilen eğitimin etkililiğine yönelik öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 15.11.2018 tarihinde erişilmiştir.
• 18. Yaman, A. (2020). Mesleki açık öğretim lisesi öğrencilerinin sınav hizmetlerine yönelik görüşleri ve sınav kaygıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 12.03.2021 tarihinde erişilmiştir.
• 19.Yavuz, H. (2014). Mesleki açık öğretim lisesi öğrencilerinin sunulan hizmetlerin etkililiği konusunda görüşleri ve motivasyon düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 15.11.2018 tarihinde erişilmiştir.
• 20. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi: Ankara.
• 21. Mesleki Açık Öğretim Lisesi Yönetmeliği, 2005. http://maol.meb.gov.tr adresinden 18.11.2017 tarihinde erişilmiştir.
• 22. Mesleki ve teknik eğitim strateji belgesi ve eylem planı (Taslak) 2013-2017. Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü. http://mtegm.meb.gov.tr adresinden 08.05.2020 tarihinde erişilmiştir.