Sosyal Bilgiler Dersinde Çizgi Film Kullanımına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 521 - 544, 31.07.2023

Uğur Gezer , Ayşe İşcan

https://doi.org/10.18039/ajesi.1309743

Cited By: 2

Öz

Çizgi filmler birden çok duyu organına hitap etmesi ve çocukların ilgisini yüksek oranda çeken filmler olması sebebiyle sosyal bilgiler dersinde etkili bir biçimde kullanılabilecek materyaller arasında yer almaktadır. Özellikle somut işlemler döneminden soyut işlemler dönemine geçiş yapmakta olan çocukların, sosyal bilgilere özgü birçok soyut konu ve kavramın somutlaştırılmasında ve öğrenilmesinde çizgi filmlerin katkı sağlayacağı söylenebilir. Dolayısıyla öğretmenlerin sosyal bilgiler öğretiminde çizgi film kullanımına ilişkin deneyim ve görüşlerinin aydınlatılması önemli görülmektedir. Bu bağlamda araştırmanın amacı sosyal bilgiler derslerinde çizgi film kullanımının öğretmen görüş ve deneyimleri doğrultusunda incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilime göre desenlenmiştir. Çalışma grubu, araştırmaya gönüllü olarak katılmayı kabul eden 18 sosyal bilgiler öğretmeninden oluşmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda katılımcıların çizgi filmlere ilişkin genel algılarının olumlu yönde olduğu; sosyal bilgiler öğretiminde çizgi filmleri aktif katılım sağlama, derse dikkat çekme, öğrenmelerin kalıcılığını sağlama ve değer eğitimi verme amacıyla kullandıkları görülmüştür. Katılımcılar sosyal bilgiler öğretimi bağlamında daha çok kültürel değerlere, tarihi olaylara, sosyal sorunlara ve çeşitli tarihi ve doğal güzelliklere vurgu yapan çizgi film temalarını tercih ettiklerini belirtmişlerdir. Araştırma bulgularından hareketle etkili bir öğretim materyali olarak sosyal bilgiler derslerinde çizgi filmlerden yararlanılabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

çizgi film, olgubilim, öğretmen, sosyal bilgiler

Examination of Teachers' Opinions on The Use of Cartoons in Social Studies Course

Öz

Cartoons are among the materials that can be used effectively in the social studies lesson, as they appeal to multiple senses and attract children's attention at a high rate. Cartoons contribute to the concretization and learning of many abstract topics and concepts specific to social studies, especially for children who are transitioning from the concrete operational period to the abstract operational period. Therefore, it is considered essential to illuminate teachers' experiences and views on using cartoons in social studies teaching. In this context, the research aims to examine the use of cartoons in social studies lessons in line with the views and experiences of teachers. The research was designed according to the phenomenology, one of the qualitative research methods. The study group consisted of 18 social studies teachers who were determined voluntarily agreed to participate in the research. Data were collected with a semi-structured interview form. The obtained data were analyzed by content analysis technique. As a result of the research, the general perceptions of the participants about the cartoons were positive; It has been seen that cartoons are used in social studies teaching for the purpose of active participation, drawing attention to the lesson, ensuring the permanence of learning, and value education. Participants stated that they prefer cartoon themes that emphasize cultural values, historical events, social problems, and various historical and natural beauties in the context of social studies teaching. Based on the research findings, it can be said that cartoons can be used in social studies lessons as an effective teaching material.

Anahtar Kelimeler

cartoon, phenomenology, social studies, teacher

Kaynakça

• Abdüsselam, Z. (2013). Fen öğretiminde çizgi filmlerin etkisi: Kuvveti keşfedelim örneği. [Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No. 293194).
• Arıkan, A. (2001). Yedi ve on iki yaş arası çocuklara çizgi film yöntemi ile müze eğitiminin verilmesi. [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No. 110635).
• Aslan, Ş. (2020). Hayat bilgisi öğretiminde çizgi film ve animasyon kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 620093).
• Barr, R., Barth, J. L., & Shermis, S. S. (2013). Sosyal bilgilerin doğası. (C. Dönmez, Çev.). Pegem Akademi Yayınları.
• Bayındır, N. 2015. Sınıf öğretmenlerinin çizgi filmlerin öğretimsel rolüne ilişkin görüşleri. International Journal of Social Science, 41, 109-117. http://dx.doi.org/10.9761/JASS3178 adresinden 17.11.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Can, A. (1995). Okul öncesi çocuklara yönelik televizyon programları içinde çizgi filmlerin çocukların gelişimine ve iletişimine etkileri. [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 42067).
• Cheesman, K. (2006). Using comics in the science classroom. Journal of College Science Teaching, 35(4), 48-51. https://my.nsta.org/click?file=jcst0601_48.pdf adresinden 14.03.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Çakmak, A., ve Koç, K. (2015). Anaokulu çocuklarının televizyon, kitap, bilgisayar ve oyuncaklarla geçirdikleri zamanın niteliğinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 513-534. https://doi.org/10.21547/jss.256764 adresinden 02.12.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Demir, E. (2019). Çizgi film karakter reklamlarının çocuk tüketiciler üzerindeki etkileri. [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 569044).
• Doğan, A., ve Göker, G. (2012). Tematik televizyon ve çocuk: ilköğretim öğrencilerinin televizyon izleme alışkanlıkları. Milli Eğitim Bakanlığı Dergisi, 42(194), 5-29. https://dergipark.org.tr/tr/pub/milliegitim/issue/36174/406736 adresinden 18.11.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş: nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojileri. Anı Yayıncılık.
• Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. (A. Ersoy ve P. Yalçınoğlu, Çev.). Anı Yayıncılık. İlhan, G. O., ve Oruç, Ş. (2019). Sosyal bilgiler dersinde çizgi roman kullanımı: Teksas tarihi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 327-341. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2019.7830 adresinden 18.11.2022 tarihinde erişilmiştir.
• İşcan, A. (2011). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde filmlerin yeri ve önemi. Turkish Studies, 6(3), 939-948. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2692 adresinden 17.11.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Maxwell, J. A. (2005). Qualitative research design: an ınteractive approach. Thousand Oaks, Sage
• Megawati, F., & Anugerahwati, M. (2012). Comic strips: A study on the teaching of writing narrative texts to Indonesian EFL students. TEFLIN Journal, 23(2), 183-205. https://doi.org/10.15639/teflinjournal.v23i2/183-205 adresinden 06.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Memişoğlu, H. (2008). Sosyal bilgiler dersi öğretiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 214518).
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev.). Nobel Yayıncılık.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. mufredat.meb.gov.tr adresinden 06.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Oruç, Ş., ve Teymuroğlu, B. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde çizgi film kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. International Journal of Field Education, 2(2), 92-106. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijofe/issue/28468/303428 adresinden 06.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Özer, S. (2012). Sosyal Bilgiler öğretiminde çizgi filmlerin kullanımı. [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 314775).
• Özeskici, D. (2014). Çizgi filmlerin görsel sanatlar dersi açısından önemi hakkında öğretmen ve öğrenci görüşleri. [Yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 357543).
• Rose, P., Beeby, J. & Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing, 21(6), 1123-1129. https://doi.org/10.1046/j.1365- 2648.1995.21061123 adresinden 17.11.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Sancak, Y. (2018). Çizgi filmlerin din eğitimindeki rolü hakkında din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin görüşleri: Sivas ve Kars ili örneği. [Yüksek lisans tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 521201).
• Stone P. J., Dunphy, D. C., Marshall, S. S., & Ogilvie, D. M. (1966). The general ınquirer: a computer approach to content analysis. The M.I.T. Press.
• Şentürk, M. (2020). Sosyal bilgiler dersinde eğitici çizgi roman ve eğitici çizgi film kullanımının öğrencilerin tutum, motivasyon ve akademik başarılarına etkileri. [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 623840).
• Şentürk, M., & Şimşek, U. (2021). Educational comics and educational cartoons as teaching material in the social studies course. African Educational Research Journal, 9(2), 515-525. https://doi.org/10.30918/AERJ.92.21.073 adresinden 06.01.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Taş Alicenap, Ç. (2015). Kültürel mirasın çizgi film senaryolarında kullanılması. Türklük Bilimi Araştırmaları, 37, 11-26. https://doi.org/10.17133/tba.63303 adresinden 19.11.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Temizyürek, F., ve Acar, Ü. (2014). Çizgi filmlerdeki subliminal mesajların çocuklar üzerindeki etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 3(3), 25-39. https://doi.org/10.30703/cije.321348 adresinden 17.11.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Topkaya, Y. (2014). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersinde eğitici çizgi roman kullanımının bilişsel ve duyuşsal öğrenmelere etkisi. [Doktora tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 36651).
• Topkaya, Y., ve Yılar, B. (2015). Analysis student views related to educative comics. Route Educational and Social Science Journal, 2(3), 106-117. https://doi.org/10.17121/ressjournal.333 adresinden 21.04.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Ulaş Taraf, H. (2011). The use of authentic animated cartoons in teaching tenses to young l2 learners at a private primary school. [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi (Tez No 308409).
• Weitkamp, E., & Burnet, F. (2007). The Chemedian brings laughter to the chemistry classroom. International Journal of Science Education, 29(15), 1911-1929. https://doi.org/10.1080/09500690701222790 adresinden 18.11.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: design and methods. Thousand Oaks: Sage Publications.