İLKÖĞRETİM ÖĞRETMENLERİNİN DEĞERLER EĞİTİMİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ VE KARŞILAŞTIKLARI GÜÇLÜKLERİN İNCELENMESİ : ANKARA ÖRNEĞİ

Year 2015, Volume: 3 Issue: 1, 78 - 91, 08.06.2015

Çağla Gür Nurcan Koçak Nurşen Şirin Münire Şafak Arzu Demircan

Abstract

Toplumdaki huzur ve sosyal barışın sağlanmasında, bireylerin sosyalleştirilmesi ve toplumsal hayata hazırlanmasında, toplumun kültür ve değerlerinin genç kuşaklara aktarılmasında, öğretmenler başrolü oynamaktadırlar. Çocuğu tanımak, yeteneklerini keşfederek bilinçli yardımda bulunmak eğitimcilerin en önemli görevleridir. Bu bağlamda, öğretmenlerin değerler eğitimi hakkında bilgileri, uygulamaları ve beklentilerinin okullarda verilen değerler eğitimini etkileyeceği ortadadır. Bu çalışmanın amacı ilköğretim birinci kademe sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşlerini, eğitim uygulamalarını, yararlandıkları kaynakları ve eğitimlerinde karşılaştıkları güçlükleri belirlemektir. Çalışma kapsamında şu sorulara cevap aranmıştır: (1) Okullarda değerler eğitimi verilmesi önemli midir? (2) Değerler eğitimine yönelik uygulamalar nelerdir? (3) Değerler eğitimi uygulamalarında yararlanılan kaynaklar nelerdir? (4) Değerler eğitiminde en çok karşılaşılan güçlükler ve öneriler nelerdir? Bu çalışma Turgut Özal Üniversitesi ve Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü işbirliğiyle gerçekleştirilmiştir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, çözümlemeler durum çalışması deseni ile yapılmıştır. Çalışma, Ankara’nın Elmadağ ilçesinde yürütülmüştür. Elmadağ İlçesinde görev yapan 78 öğretmen çalışma grubunu oluşturmaktadır. Veriler Elmadağ’da gerçekleştirilen ilköğretim öğretmenlerine yönelik bir konferans öncesinde konferansa katılan ilköğretim öğretmenlerinden değerlendirme formu aracılığı ile  elde edilmiştir. Çalışma kapsamında 100 form dağıtılmış, geri dönen 93 formdan bazı soruların boş bırakılması, yeterince okunup özenle doldurulmaması nedeni ile  ilköğretim öğretmenleri tarafından doldurulan yetmiş sekiz form araştırmaya temel alınmıştır. Öğretmenlerin değer eğitimine ilişkin açıklama ve ifadeleri nitel veri analiz çeşitlerinden içerik analizine tabi tutulmuş çıkan sonuçlara göre kodlama yapılarak, frekans ve yüzdelik yardımıyla tablolar halinde sunulmuş ve yorumlanmıştır. Yorumlara destek olmak üzere de, sıklıkla doğrudan alıntılara yer verilmiştir. Araştırmalarda katılımcıların düşünceleri açığa çıkacağından öğretmenlerin görüşlerinin yer aldığı formlara numara verilerek doğrudan alıntılar yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda; öğretmenlerin okullarda değerler eğitimi verilmesini önemli buldukları, bu konuda sınıflarında çeşitli çalışmalar gerçekleştirdikleri (projeler uygulama, afiş, broşür, pano ve seri gibi görsel kaynaklar hazırlama, drama- tiyatro etkinlikleri düzenleme vb.), kaynak olarak en çok internetten yararlandıkları, değerler eğitimi sürecinde daha çok etkinlikleri seçme ve uygulama açısından ve ailelerle güçlük yaşadıkları bulunmuştur.

 Anahtar Kelimeler: Değerler, Değerler eğitimi, öğretmenler.

Keywords

-

References

• Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleştirme Derecesinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akbaş,O. (2008). Değer Eğitimi Akımlarına Genel Bir Bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
• Akpınar, B. & Özdaş, F. (2013). Teachers’ Views on Value Education At Primary Schools: A Qualitative Analysis. Fırat University Journal of Social Science, 23 (2), 105-113.
• Balcı, A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegem Akademi.
• Balcı, F.A. ve Yelken T.Y. (2010). İlköğretim Öğretmenlerinin “Değer” Kavramına Yükledikleri Anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 39, 81-90.
• Baş, G. & Beyhan, Ö. (2012). Türkiye’de Değerler Eğitimi Konusunda Yapılmış Lisansüstü Tezlerin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 10 (24), 55-77.
• Baydar, P. (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Belirlenen Değerlerin Kazanım Düzeyleri Ve Bu Süreçte Yaşanılan Soruların Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bolat, H., Balcıoğulları, A. & Dikbaş, Y. (2007). Sosyal Bilgiler Derslerinde Yer Alan Değerlerin İçselleştirilmesine Yönelik Öğrenci Ve Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. III. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, Adana.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Chou, M.J., Yang, C.H. & Huang P.C. (2014). The Beauty of Character Education on Preschool Children's Parent-Child Relationship. Procedia Social and Behavioral Sciences,143,527-533. (The paper presented at 3rd Cyprus International Conference on Educational Research, CY-ICER 2014, 30 January–1 February 2014, Lefkoşa, North Cyprus).
• Cihan, N. (2014). Okullarda Değerler Eğitimi Ve Türkiye’deki Uygulamaya Bir Bakış. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic. 9 (2), 429-436.
• Çelenk, S. (2003). Okul Başarısının Ön Koşulu: Okul Aile Dayanışması. İlköğretim-Online dergisi, 2 (2), 28-34.
• Dilmaç, B. (2002). İnsanca Değerler Eğitimi. Ankara: Nobel.
• Ferreira, C. & Schulze, S. (2014). Teachers’ Experience of The Implementation of Values in Education in Schools: “Mind The Gap”. South African Journal of Education, 34 (1), 1-13.
• Halstead, J. M. ve Taylor, M. J. (2000). Learning and Teaching About Values: A Review of Recent Research. Cambridge Journal of Education, 30 (2), 169-202.
• Hassan, E. K. & Kahil, R. (2005). The Effect of “Living Values: An Educational Program” on Behaviors and Attitudes of Elementary Students in A Private School in Lehanon. Early Childhood Education Journal, 33 (2), 81-90.
• Kirschenbaum, H. (1995). Enhance Values and Morality. Boston: Allyn and Bacon.
• Kurtulmuş, M; Tösten, R. & Gündaş, A. (2014). İlköğretim 1. Kademe Öğretmenlerinin Değerler Eğitimi Sürecinde Karşılaştıkları Sorunlar. Değerler Eğitimi Dergisi, 12 (27), 281-305.
• Kuş, D. (2009). İlköğretim Programlarının, Örtük Programın Ve Okul Dışı Etmenlerin Değerleri Kazandırma Etkililiğinin 8. Sınıf İlköğretim Öğrencilerinin Ve Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre İncelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Meydan, A. & Bahçe, A. (2010). Hayat Bilgisi Öğretiminde Değerlerin Kazandırılma Düzeylerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi, Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 20-37.
• Milli Eğitim Bakanlığı(2013) Okul Öncesi Eğitimi Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü.
• Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2010). 2010/53 sayılı Genelge, Ankara.
• Özmen, C., Er, H. ve Gürgil, F. (2012). İlköğretim Branş Öğretmenlerinin Değerler Eğitimine İlişkin Görüşleri Üzerine Bir Araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9 (17), 297-303.
• Tarkoçin, S. Berktaş, D. & Balat, G.U. (2013). An Investigation into The Values of The Communication Which is Used in Classroom Activities by Teachers. Pegem Journal of Education & Instruction, 3 (2), 37-49.
• Tepecik, B. (2008). Sosyal Bilgiler Dersinde Sorumluluk Değerinin Kazandırılmasına İlişkin Öğretmen Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Tezgel, R. (2006). Yeni İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında İnsan Hakları Ve Değer Eğitimi. II. Uygulamalı Etik Kongresi Bildiri Kitabı, 637-645, Ankara: ODTÜ.
• Tokdemir, M. A. (2007). Tarih Öğretmenlerinin Değerler Ve Değerler Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Türk, İ. (2009). Değerler Eğitiminde Saygı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Üner, E. (2011). Okul Öncesi Eğitim Programındaki 36-72 Aylık Çocuklara Farklılıklara Saygı Eğitimi Kazandırmanın Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erciyes üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Veugelers, W. (2000). Different Ways of Teaching Values. Educational Review, 52 (1), 37-46.
• Veugelers, W. & Kat, E. (2003). Moral Task of The Teacher According to Students, Parents and Teachers. Educational Research and Evaluation, 9, 75-91.
• Veugelers, W. & Vedder P. (2003). Values in Teaching. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 9, 377-389.
• Yalar, T. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Değerler Eğitiminin Mevcut Durumunun Belirlenmesi Ve Öğretmenlere Yönelik Bir Program Modülü Geliştirme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Mersin Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Yalar, T. & Yelken Yanpar, T. (2011). Değerler Eğitiminin İyileştirilmesi İle İlgili Öğretmen Görüşlerinin Belirlenmesi Ve Bir Program Modülü Örneğinin Geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (38), 79-98.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimi’ne Genel Bir Bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 19, 499-522.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yiğittir, S. & Keleş, H. (2011). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimine İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 40 (189), 144-154.