RTÜK’ün İnternet Denetimi: İlgili Mevzuat Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 41, 96 - 122, 05.08.2020

Merve Ergüney

https://doi.org/10.5824/ajite.2020.02.005.x

Öz

Yirmibirinci yüzyılın başlarından itibaren internet, yaşamın hemen her alanında etkin ve yaygın bir biçimde kullanılmaya başlamıştır. İnternet, ifade hürriyetinin en önemli araçları olan; gazete, dergi, radyo, televizyon ve sinema gibi diğer tüm kitle iletişim araçlarını bünyesinde barındırmaktadır. İnternet yayınlarının ifade hürriyetini engellemeyecek biçimde, demokratik ve özgür bir yayıncılık anlayışı içerisinde düzenlenmesi son derece önemlidir. Bu çalışma, 21 Mart 2018 tarihinde 6112 sayılı Kanun’a eklenen “Yayın Hizmetlerinin İnternet Ortamından Sunumu” kenar başlıklı 29/A maddesi ve bu madde kapsamında, 1 Ağustos 2019 tarihinde çıkarılan “Radyo, Televizyon ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik” üzerine hazırlanmış eleştirel bir değerlendirme niteliğindedir. Çalışma 6112 sayılı Kanun’un 29/A maddesinin genel değerlendirmesini ve ilgili Yönetmelikteki maddelerin ayrı ayrı incelenmesini içermektedir. Çalışmanın amacı söz konusu hukukî düzenlemelerdeki problemli noktaları yasal dayanaklarıyla birlikte ortaya koymaktır. Çalışmada belgesel tarama yöntemi kullanılmıştır. Yapılan incelemeler neticesinde söz konusu düzenlemelerin, ifade hürriyeti, hukukî belirlilik ve hukuk güvenliği bakımından bazı sorunlar içerdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

RTÜK, internet denetimi, internet hukuku, ifade hürriyeti, internet yayıncılığı

Kaynakça

• 5651 Sayılı Kanun Teklifi. 2007. Erişim Adresi: https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss1397m.htm Erişim Tarihi: 18.03.2020
• Akgül, Mustafa. 2008. “İnternet Yasakları ve Hukuk”, TBB Dergisi, Sayı: 78, s. 352-372. Erişim Adresi: http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2008-78-461 Erişim Tarihi: 02.01.2020
• Aliyev, Cabir. 2018. Çevrimiçi İfade Özgürlüğü Teorisi ve Hukuku. Ankara: Liberte Yayınları.
• Anayasa Mahkemesinin 2016/27 Nolu Kararı (7.4.2016 tarihli, Esas No:2015/94) Erişim Adresi: http://kararlaryeni.anayasa.gov.tr/Karar/Content/821ecde7-2a51-4c61-bf22-de7ff302d042?excludeGerekce=False&wordsOnly=False, Erişim Tarihi: 10.02.2020
• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararı. 2012. Ahmet Yıldırım V. – Türkiye Davası. Esas: 2010/3111 Karar: 2012/ Karar Tarihi: 18.12.2012 Erişim Adresi: http://aihmgunlugu.blogspot.com/2012/12/aihm-ahmet-yldrm-v-turkiye-karar.html, Erişim Tarihi: 05.02.2020.
• Avrupa Konseyi. 2014. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Tarafından Yayımlanan Tematik Belge Özet ve Komiser’in Tavsiyeleri.
• Avrupa Konseyi Belge ve Yayın Yapım Departmanı. Erişim Adresi: https://rm.coe.int/internet-ve-daha-genis-dijital-dunyada-hukukun-ustunlugu-avrupa-konsey/16806daa33, Erişim Tarihi: 02.02.2020
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. 2020. “Türkiye’de İnternet Hukuku”. Erişim Adresi: https://internet.btk.gov.tr/turkiye-de-internet-hukuku, Erişim Tarihi: 05.02.2020
• Canata, Fatih. 2016. “5651 Sayılı Kanun Kapsamında İnternet Düzenlemeleri ve Düşünce-İfade Özgürlüğü Üzerine Bir Değerlendirme.” Türk Kütüphaneciliği, (30) 185-205.
• Council of Europe. 2020. “The Council of Europe's Convention on Cybercrime”. Erişim Adresi: www.coe.int/en/web/conventions/full-list/ /conventions/treaty/185/signatures?p_auth=9s8dPjfz, Erişim Tarihi: 05.02.2020
• Çiftci, Ahmet. 2017. Vatandaşlık Bilgisi Demokrasi ve İnsan Hakları. Geliştirilmiş 5. Baskı. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Çiftci, Ahmet. ve Ergüney, Merve. 2020. “Düzeltme ve Cevap Hakkında Yeni Gelişmeler: Sinema Filmlerine Karşı Düzeltme Ve Cevap Hakkı Kullanılabilir Mi?.” Türkiye Yazarlar Birliği Dergisi. Sayı 28, s. 23-55.
• Çiftci, Ahmet. ve Kırgıl, Sevinç. 2019. Türk Basın Yayın Mevzuatı (İçtihatlı), 3. Baskı. Ankara: Adalet Yayınları.
• Dedeoğlu, Gözde. 2016. Teknoloji, İletişim, Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Dönmezer, Sulhi ve Bayraktar, Köksal. 2016. Basın Hukuku. Genişletilmiş 6. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Global Digital 2019 Reports. 2019. İnternet Kullanıcı İstatistikleri. Erişim Adresi: https://wearesocial.com/global-digital-report-2019 Erişim Tarihi:02.01.2020.
• Gürkaynak, Gönenç; Yılmaz, İlay. ve Kaya, Pınar. 2010. “Türk İnternet Hukuku Uygulamasının ve Mevzuatının Evriminin İlk Dönemini Tamamlaması İçin Öneriler ve Gözlemler.” Uluslararası Bilişim Hukuku Kurultayı, 9-11 Haziran 2010, İzmir, Türkiye. Erişim Adresi: https://www.gurkaynak.av.tr/docs/Turk_Internet_Hukuku_Uygulamasinin_ve_Mevzuatinin_Evriminin_Ilk_Donemini_Tamamlamasi_Icin_Oneriler_ve_Gozlemler.pdf Erişim Tarihi: 05.02.2020.
• İçel, Kayıhan. 2009. “Türkiye’de İnternet Ortamında İşlenen Suçlardan Ve Kabahatlerden Sorumluluğun Genel Esasları - Erişimin Engellenmesi-İçeriğin Yayından Çıkarılması Ve Cevap Hakkı.” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), s. 17-28. İçel, Kayıhan. 2018. Kitle İletişim Hukuku. Yenilenmiş 13. Bası. İstanbul: Beta Yayınları.
• Karaduman, M. 2003. “İnternet ve Gazetecilik”, Yeni İletişim Teknolojileri ve Medya, editör Sevda Alankuş, 137-150. İstanbul: IPS İletişim Vakfı Yayınları.
• Karasar, Niyazi. 1994. Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: 3A Araştırma Eğitim.
• Kaya, Mine. 2015. “Almanya’da İnternet Servis Sağlayıcılarının Hukuki Sorumluluğu”, AÜHFD, 64(3), s.739-774. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/622456 Erişim Tarihi:02.02.2020.
• Lessig, Lawrence. 1999. “The Law Of The Horse: What Cyberlaw Mıght Teach”. Harvard Law Review. Vol. 113: 501, s.501-549. Erişim Adresi: https://cyber.harvard.edu/works/lessig/finalhls.pdf Erişim Tarihi: 05.01.2020
• Medya Hizmet Sağlayıcı Kuruluşlarının Elde Ettiği Ticari İletişim Gelirlerinin Denetimi Ve Bu Gelirler Üzerinden Alınacak Üst Kurul Paylarının Beyan Ve Ödenmesine İlişkin Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 2019. T.C. Resmi Gazete (30849, 1 Ağustos).
• Netflix Abone Sayısı. 2020. Erişim Adresi: https://www.haberturk.com/yazarlar/oray-egin/2546318-biz-kac-kisiyiz-sorusunun-yaniti-belli-oldu-15-milyon-insan Erişim Tarihi: 10.03.2020
• Radyo, Televizyon Ve İsteğe Bağlı Yayınların İnternet Ortamından Sunumu Hakkında Yönetmelik. 2019. T.C. Resmi Gazete (30849, 1 Ağustos).
• RTÜK. 2020a. 2020 Yılı Uydu, Kablolu ve İnternet Yayın Lisans Ücretleri ile Yayın İletim Yetkilendirme ve Verici Tesis ve İşletim Şirketi Yayın İletim Yetkilendirme Ücreti. Erişim Adresi: https://www.rtuk.gov.tr/duyurular/3788/8188/2020-yili-uydu-kablolu-ve-internet-yayin-lisans-ucretleri-ile-yayin-iletim-yetkilendirme-ve-verici-tesis-ve-isletim-sirketi-yayin-iletim-yetkilendirme-ucreti-belirlendi.html Erişim Tarihi: 10.02.2020
• RTÜK. 2020b. İnternet Ortamından Yayın İzni Başvurusunda Bulunan Kuruluşlar ErişimAdresi:https://www.rtuk.gov.tr/Search.aspx?Keyword=%C4%B0nternet%20Ortam%C4%B1ndan%20Yay%C4%B1n%20%C4%B0zni%20Ba%C5%9Fvurusunda%20Bulunan%20Kurulu%C5%9Flar Erişim Tarihi: 10.03.2020
• RTÜK. 2020c. Akıllı İşaretler Nedir? Erişim Adresi: https://www.rtukisaretler.gov.tr/AIsaretlerPublic/content?id=1&mid=3 Erişim Tarihi: 20.01.2020.
• Ryan, Johnny. 2019. İnternetin Geçmişi. Çeviren Birsen Keleş. Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Sınar, Hasan. 2001. İnternet ve Ceza Hukuku, İstanbul: İ.Ü. Ceza Hukuku ve Kriminoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını.
• Yıldız, Sevil. 2013. Medya ve Hukuk. Geliştirilmiş 3. Basım. Ankara: Nobel Yayınları.