On a New Copy of the Masnavi “Mihr ü Mâh” of Mustafa Âlî from Gallipoli

Year 2022, Volume: 6 Issue: 2, 532 - 556, 30.08.2022

Halit Biltekin

https://doi.org/10.34083/akaded.1151990

Abstract

Writing critiques is a key objective of classical Turkish literature studies. Putting a critique requires the researcher to access all known manuscripts of the text they are surveying. That noted, there’s always the possibility of unknown manuscripts being discovered in the process. Advances both in technology and in how we communicate have only improved those odds more than ever. Libraries the world over are adding to that as they gradually digitalize their archives. We have stumbled across a – until now unknown – copy of Gelibolulu Mustafa Âlî’s Kıssa-i Mihr ü Mâh at the Universitätsbibliothek Leipzig (Leipzig University Library)’s Ms. Gabelentz collection – adding to three already known manuscripts, and even if it lacks the author’s signature. Presented as a gift to Sultan Suleiman the Magnificent son Selim, Mihr ü Mâh is Mustafa’s first ever-published work – an allegorical mesnevi that talks about a love affair between Mihr and Mah. This study will introduce the Leipzig manuscript and examine how it differs from its sister copies.

Keywords

Gelibolulu Âlî, Mhr ü Mah, Mesnevi, Copy

Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Mihr ü Mâh Adlı Mesnevisinin Yeni Bir Nüshası Üzerine

Abstract

Tenkitli metin hazırlamak, klasik Türk edebiyatının temel amaçlarından biridir. Bunun için ele alınan eserin tüm nüshalarına erişmek gerekir. Tüm nüshalara erişilebilse dahi çalışma bittikten sonra yeni bir nüshanın çıkması her zaman muhtemel durumlardan biridir. Günümüzde teknolojinin gelişmesi, iletişim olanakların çoğalması bilgi alışverişini artırmıştır. Birçok yurt içi ve yurt dışı kütüphanelerinin dijital ortama geçmesi de bu bilgi ve veri akışını hızlandırmıştır. Leipzig Üniversitesi Kütüphanesi’nde Ms. Gabelentz 76 numarada kayıtlı yazarı belli olmayan bir Kıssa-i Mihr ü Mâh adlı eser bulunmaktadır. Bu eser, Gelibolulu Mustafa Âlî’nin Mihr ü Mâh adlı mesnevisidir. Bir başka deyişle bugüne kadar üç nüshası bilinen Mihr ü Mâh adlı mesnevinin dördüncü nüshasıdır. Kanunî’nin şehzadesi Selim’e sunulan Mihr ü Mâh Gelibolulu Mustafa Âlî’nin ilk yazdığı eserdir. Allegorik bir mesnevi olan eserde Mihr ile Mah’ın aşkı anlatılmaktadır. Bu yazıda Mihr ü Mâh mesnevisinin Leipzig Üniversitesi Kütüphanesi’nde yeni tespit edilen bir nüshası tanıtılacak ve diğer nüshalardan farklı yönleri ortaya konulacaktır.

Keywords

Gelibolulu Âlî, Mhr ü Mâh, Mesnevi, Nüsha

References

• Anbarcıoğlu, M. (1983). “Türk ve İran Edebiyatlarında Mihr ü Mâh ve Mihr ü Müşteri Mesnevileri”. Türk Tarih Kurumu BELLETEN. C.XLVII, S. 188, s.1151-1189.
• Atsız, H. N. (1968). Âlî Bibliyografyası. İstanbul: MEB Yay. 33.
• Elazaar B. (1960). “Notes And Communications, The Date of Âli's Turkish Mesnevi Mihr ü Mâh”.Bulletin of the School of Oriental an African Studies. 23 (1): 138-139.
• İçli, A. "MİHR Ü MÂH (ÂLÎ/ÇEŞMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/mihr-u-mah-ali-cesmi. [Erişim Tarihi: 15 Haziran 2022].
• İçli, A. (2009). Mihr ü Mâh Gelibolulu Mustafa Âlî (İnceleme-Metin). Fırat Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı (Doktora Tezi).
• İçli, A. (2015). “Türk Dilinde Yazılmış Mensur Mihr ü Mâh Hikâyesi”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi. S.4/3. s.1050-1073.
• İçli, A. (2017). Gelibolulu Mustafa Âlî, Mihr ü Mâh https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/ 56080,mihr-u-mahpdf.pdf?0 İsen, Mustafa-Aksoyak, İ. H. Âlî/Çeşmî, Gelibolulu Mustafa. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-cesmi-gelibolulu-mustafa (Erişim Tarihi: 20.07.2022);
• Özbek Arslan, N. (2017). “ Gelibolulu Âlî’nin Mihr Ü Mâh Mesnevisini Jung’ın Arketipsel Sembolizm Kuramı Açısından Okuma Denemesi”. ANASAY. S.2, s.227-246.
• Sabuncu, Z. (1983). Mihr ü Mâh: A Mathnawi of Mustafa Âli. Boğaziçi Üniversitesi. Yüksek Lisans Tezi.
• Zeynep S. (2000). “Gelibolulu Mustafa Ali'nin Mihr ü Mâh Mesnevisi”. (Edt. Ş. Tekin ve G. A. Tekin) Journal of Turkish Studies. 24 (3): 295.