Persian Qasidas of Alî Şîr Nevâyî-II

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 4, 1102 - 1114, 30.12.2022

Ahmet Kartal , Saniye Eraslan

https://doi.org/10.34083/akaded.1204445

Cited By: 4

Öz

Alî Şîr Nevâyî, one of the most productive names in Turkish literature, consciously wrote his works in Turkish at a time when Persian was the literary language and writing in Turkish was despised. At the same time, Nevâyî is also fluent in Persian enough to compose a divan. His Persian Divan; it consists of gazel, müseddes, terkib-bend, rübâ'î, kıt'a, tarih, lugaz, muamma, mufreds, an elegy written for Molla Câmî and eulogies named “Sitte-i Zarûriyye”. In addition, Nevâyî has four more odes titled “Fusûl-i Erba'a” which are not included in the manuscripts of Persian divans in Turkey. Fusûl-i Erba'a; it consists of four odes titled “Seretân”, “Hazân”, “Bahâr” and “Dey”, which talk about the four seasons. In the first episode of this study, which will contain the Turkish translations of Nevâyî's eulogies; Nevâyî's ability to produce works in Turkish and Persian is mentioned, the eulogies in “Sitte-i Zarûriyye” and “Fusûl-i Erba'a” are briefly introduced, and the Turkish translation of the eulogy titled “Seretân” is given at the end. In this serial, the Turkish translation of “Hazân”, which is the second eulogy of “Fusûl-i Erba'a”, is included.

Anahtar Kelimeler

Navai, Persian Diwan, qasides, Fusûl-i Erba'a

Alî Şîr Nevâyî’nin Farsça Kasideleri-II

Öz

Türk edebiyatının en velut isimlerinden olan Alî Şîr Nevâyî, Farsçanın edebî dil olduğu ve Türkçe eser vermenin küçümsendiği bir dönemde, eserlerini şuurlu olarak Türkçe kaleme almıştır. Aynı zamanda Nevâyî, bir dîvân tertip edecek kadar Farsçaya da hâkimdir. Onun Farsça Dîvân’ı; gazel, müseddes, terkîb-bend, rübâ’î, kıt’a, tarih, lugaz, muammâ, müfredler, Molla Câmî için yazılan mersiye ile “Sitte-i Zarûriyye” isimli kasidelerden oluşmaktadır. Ayrıca Nevâyî’nin Türkiye’de bulunan Farsça dîvânlarının yazma nüshalarında yer almayan ve “Fusûl-i Erba’a” başlığını taşıyan dört kasidesi daha mevcuttur. Fusûl-i Erba’a; dört mevsimden bahseden “Seretân”, “Hazân”, “Bahâr” ve “Dey” başlıklı dört kasideden oluşmaktadır. Nevâyî’nin kasidelerinin Türkçe tercümelerini ihtiva edecek olan bu çalışmanın ilk tefrikasında; Nevâyî’nin Türkçe ve Farsça eserler verme kabiliyetinden söz edilmiş, “Sitte-i Zarûriyye” ve “Fusûl-i Erba’a”da yer alan kasideler kısaca tanıtılmış ve sonunda da “Seretân” başlıklı kasidenin Türkçe tercümesine yer verilmiştir. Bu tefrika ise “Fusûl-i Erba’a”nın ikinci kasidesi olan “Hazân”ın Türkçe tercümesini ihtiva etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nevâyî, Farsça Dîvân, kaside, Fusûl-i Erba'a, Hazân

Kaynakça

• Dehhudâ, A. E. (1373). Lugat-nâme. C. 14, Muessese-i İntişârât-i Çâp-i Dânişgâh-i Tehrân.
• Demirhan Erdemir, A. (1989). “Ahlât-ı Erbaa”, TDV İslâm Ansiklopedisi, İstanbul, 2.cilt.
• Enverî, H. (1382).Ferheng-i Bozurg-i Sohen. C. 8. Çâp-i devvom.
• Kartal, A. & Eraslan, S. (2022). Alî Şîr Nevâyî’nin Farsça kasideleri-I, Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, c. 6, sy. 2, s. 415-436.
• Mu’în, Muhammed (1371). Ferheng-i Fârsî. Şeş cild. Çâp-i heştum, Çâphâne-i Sipihr.
• Nevâyî (1395). Dîvân-i Emîr Nizâmüddîn Alî Şîr Nevâyî «Fânî». (be-tashîh-i Seyyid Abbâs Restâhîz-i Sânçârekî), Çâp-i evvel, İntişârât-i Emîrî.
• Rafiddinov, S. & Tacıbayev, H. (2002-2003). Mükemmel eserler toplamı: Farsça Divan, 18-20. Ciltler, Özbekistan Fenler Akademisi Neşriyatı.
• Şükûn, Z. (1984). Farsça-Türkçe lûgat, gencîne-i güftâr ferheng-i Ziyâ. C. 3. Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.