OTTOMAN MONETARY AND FINANCIAL SYSTEM: HALIL SAHILLIOGLU'S JOURNEY IN TURKISH ECONOMIC HISTORY

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 23, 52 - 72, 31.12.2023

Burak Aydemir

https://doi.org/10.58884/akademik-hassasiyetler.1395382

Öz

Founder of Istanbul University Turkish Economics and Social History Research, Prof. Dr. Halil Sahillioğlu, a student of Ömer Lütfi Barkan, was born in Hatay in 1924. He is one of the leading names for his contemporaries and the academics who came after him, with his study subjects and methodology in Economic History and Turkish Economic History after Barkan. Working with Barkan enabled Sahillioğlu to be influenced by the Annales school. In addition to the closeness of Barkan and Braudel in their academic studies, their close friendship opened the door to new opportunities for Sahillioğlu in his academic life. Braudel took Sahillioğlu to France with him. Sahillioğlu's studies in Paris became the basis for his studies in monetary history.
Halil Sahillioğlu has worked especially in the fields of Ottoman monetary history, Ottoman financial system and budgets, Ottoman commercial life, Ottoman City Life and Tradesmen's Societies. His evidence-based studies in the field of Ottoman monetary history, based on the notebooks in the Ottoman Archives, and his inclusion of the social and political structure of the period in his studies influenced many academics of his time and those who came after him. One of the names affected by these studies is Prof., who has important studies in monetary and Ottoman Turkish economic history using Ottoman statistical information. Dr. Şevket Pamuk. Ahmet Tabakoğlu is also among Halil Sahillioğlu's students.
The first name that comes to mind when it comes to monetary history is the work of Halil Sahillioğlu, known as the "Year of Flushing", which has an important place in the literature and attracted attention in the academic community. His work, which claimed that 11 days were lost every year and one year in 33 years due to the differences between the solar calendar and the Hijri calendar in the budget years, causing crises, was published in 3 different languages, especially in Annales Magazine.

Anahtar Kelimeler

Halil Sahillioğlu, Economic History, Money History, City History

OSMANLI PARA VE MALİ SİSTEMİ: HALİL SAHİLLİOĞLU’NUN TÜRK İKTİSAT TARİHİNDEKİ YOLCULUĞU

Öz

İstanbul Üniversitesi Türk İktisat ve İçtimaiyat Tarihi Araştırmalarının kurucusu Prof. Dr. Ömer Lütfi Barkan’ın öğrencisi olan Halil Sahillioğlu, 1924 yılında Hatay’da dünyaya gelmiştir. Barkan sonrası İktisat Tarihi ve Türk İktisat Tarihi alanlarındaki çalışma konuları ve çalışma metodolojisi ile çağdaşları ve kendisinden sonra gelen akademisyenler için öncü isimlerdendir. Barkan ile çalışması Sahillioğlu’nun Annales ekolünden etkilenmesini sağlamıştır. Barkan ve Braudel’in akademik çalışmalarındaki yakınlıklarının yanı sıra aralarındaki yakın dostlukları Sahillioğlu için akademik hayatında yeni fırsatlara kapı açmış, Braudel beraberinde Sahillioğlu’nu da Fransa’ya götürmüştür. Sahillioğlu’nun Paris’te gerçekleştirdiği çalışmalar para tarihi alanındaki çalışmalarına temel olmuştur.
Halil Sahillioğlu’nun özellikle Osmanlı para tarihi, Osmanlı mali sistem ve bütçeleri, Osmanlı ticari hayatı, Osmanlı Şehir Hayatı ile Esnaf Cemiyetleri alanında çalışmaları bulunmaktadır. Osmanlı para tarihi alanında Osmanlı Arşivleri’nde bulunan defterlerden yola çıkarak gerçekleştirdiği kanıta dayalı çalışmaları ile çalışmalarında dönemin sosyal ve siyasi yapısına da yer vermesi kendi dönemindeki ve sonrasında gelen birçok akademisyeni etkilemiştir. Bu çalışmalardan etkilenen isimlerden biri, Osmanlı istatistiki bilgilerinden yararlanarak para tarihi ile Osmanlı Türk İktisat tarihi alanında önemli çalışmaları olan Prof. Dr. Şevket Pamuk’tur. Ahmet Tabakoğlu da yine Halil Sahillioğlu’nun öğrencileri arasında yer almaktadır.
Para tarihi deyince akla gelen ilk isim olan Halil Sahillioğlu’nun literatürde önemli bir yer tutmasını ve akademik camia da dikkat çekmesini sağlayan çalışması “Sıvış Yılı” olarak bilinen çalışmasıdır. Bütçe yıllarında güneş takvimi ile hicri takvim arasındaki farklılıklar nedeniyle her yıl 11 gün, 33 yılda 1 yıl kayıp olduğunu bu durumunda buhranlara neden olduğunu iddia eden çalışması Annales Dergisi başta olmak üzere 3 ayrı dilde yayımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Halil Sahillioğlu, İktisat Tarihi, Para Tarihi, Şehir Tarihi

Kaynakça

• Faroqhi, S. (2006). Uzun vadeli gelişimlerin zorlamalarıyla boğuşan bireyler: Halil Sahillioğlu’nun çalışmalarında mültezim, tüccar, köleler. A. Çeker (Ed.), Türk tarihçiliğinde dört sima içinde. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.
• Güran, T. (2006). Sıvış yılları krizleri. A. Çeker (Ed.), Türk tarihçiliğinde dört sima içinde. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.
• İnalcık, H. (2006). Bizler Ömer Lütfi Barkan’ın vârisleriyiz. A. Çeker (Ed.), Türk tarihçiliğinde dört sima içinde. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.
• İnalcık, H. & Yeniyıldız, B. (1999). Ömer Lütfi Barkan [bildiri sunumu]. Türk Tarih Kurumu, XIII. Türk Tarih Kongresi, Ankara.
• Pamuk, Ş. (2006). Osmanlı para tarihi ve Halil Sahillioğlu’nun çalışmaları. A. Çeker (Ed.), Türk tarihçiliğinde dört sima içinde. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.
• Sahillioğlu, H. (1958). Kuruluştan XVII. asrın sonlarına kadar Osmanlı para tarihi üzerine bir deneme [doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Sahillioğlu, H. (1962-1963). Bir mültezimin zimem defterine göre xv. sonunda Osmanlı darphane mukataaları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 23(1-2), 145-218.
• Sahillioğlu, H. (1964a). 17. yüzyıl sonunda Bolu livası sürsat bedeli. Çele Dergisi, (11), 15-21.
• Sahillioğlu, H. (1964b). XVII. Asrın ilk yarısında İstanbul’da tedavüldeki sikkelerin rayici. Belgeler Dergisi, 1(2), 227-233.
• Sahillioğlu, H. (1965). Bir asırlık Osmanlı para tarihi 1640-1740 [doçentlik tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Sahillioğlu, H. (1965). Dördüncü muradın Bağdat seferi menzilnamesi (Bağdat Seferi Harp Jurnalı). Belgelerle Türk Tarih Belgeleri Dergisi, 2(3-4), 1-38.
• Sahillioğlu, H. (1967). Sıvış yılı buhranları. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 27(1-2), 75-119.
• Sahillioğlu, H. (1968). 1763 de İzmir limanı ihracat gümrüğü ve tarifesi. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, (8), 53-57.
• Sahillioğlu, H. (1968). Bir tüccar kervanı. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, (9), 63-69.
• Sahillioğlu, H. (1968). Fatih’in son yıllarında bakır para basılması ve dağıtılması ile ilgili belgeler. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, (6), 72-75.
• Sahillioğlu, H. (1968). Türk para tarihi bakımından eski hesap kitaplarının değeri. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, (7), 71-75.
• Sahillioğlu, H. (1968). XVIII. yüzyılda Edirne’nin ticari imkanları. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, (13), 60-68.
• Sahillioğlu, H. (1969). Esnaf cemiyetleri içinde usta-kalfa çekişmesi. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, 3(17), 58-61.
• Sahillioğlu, H. (1969). XVII. yüzyılın ortalarında sırmakeşlik ve altın-gümüş işlemeli kumaşlarımız. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, (16), 48-53.
• Sahillioğlu, H. (1975). Bursa kadı sicillerinde iç ve dış ödemeler aracı olarak kitabü’l-kadı ve süfteceler [Bildiri sunumu], Türkiye İktisat Tarihi Semineri, Ankara, 105-144.
• Sahillioğlu, H. (1978). Osmanlı para tarihinde para ve maden hareketinin yeri. ODTÜ Gelişme Dergisi, Özel Sayı, 1-38.
• Sahillioğlu, H. (1985). 1524-1525 Osmanlı bütçeleri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 41, 415-449.
• Sahillioğlu, H. (1985). Ömer Lütfi Barkan, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 41(1-4), 3-38.
• Sahillioğlu, H. (1988). Ahkam defteri. TDV İslam Ansiklopedisi (1) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1988). Ruznâmçe [Bildiri sunumu]. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomatik Semineri, 113-138.
• Sahillioğlu, H. (1989). Akçe. TDV İslam Ansiklopedisi (2) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1989). Altın. TDV İslam Ansiklopedisi (2) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1989). İktisat tarihi: ilk ve orta çağlar, 2.baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Sahillioğlu, H. (1989). Türkiye iktisat tarihi-bazı kurum ve kavramlar, Menteş Kitabevi, İstanbul.
• Sahillioğlu, H. (1989). Zeheb. TDV İslam Ansiklopedisi (13) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1991). Antakya. TDV İslam Ansiklopedisi (3) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1991). Arus Resmi. TDV İslam Ansiklopedisi (3) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1991). Avarız Resmi. TDV İslam Ansiklopedisi (4) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1991). Bad-ı Hevâ. TDV İslam Ansiklopedisi (4) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1993). Ceyb-i Hûmayun. TDV İslam Ansiklopedisi (7) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1993). Darphaneler. TDV İslam Ansiklopedisi (8) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1994). Dinar. TDV İslam Ansiklopedisi (9) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1994). Dirhem. TDV İslam Ansiklopedisi (9) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1994). Divan Rakamları. TDV İslam Ansiklopedisi (9) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1995). Emin. TDV İslam Ansiklopedisi (11) içinde, TDV İslâm Araştırmaları Merkezi.
• Sahillioğlu, H. (1995). Osmanlı devlet muhasebe sisteminde birimler [Bildiri sunumu]. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Araştırma Merkezi, Osmanlı-Türk Diplomatiği Semineri, İstanbul, 113-135.
• Sahillioğlu, H. (1999). Studies on ottoman economic and social history, organization of the ıslamic conference research centre for ıslamic history. E. İhsanoğlu (Ed.), Art and culture: ottoman history and civilisation series (3) içinde, İstanbul: Yıldız Matbaacılık ve Yayıncılık.
• Sahillioğlu, H. (t.y). Bir kışlak anlaşmazlığı, Çele Dergisi, (26), 4-7.
• Sahillioğlu, H. (t.y). Bolu Amasra önünde bir deniz kazası ve ticaret tarihi kaynağı olarak deniz kazaları. Çele Dergisi, (17), 13-16.
• Sahillioğlu, H. (t.y). Bolu’da Ahmet Paşa Camii misafirhanesi ve vakfı. Çele Dergisi, (45), 31-33.
• Sahillioğlu, H. (t.y). Bolu’da eşya narh fiatları 1699-1679, Çele Dergisi, (12), 8-17.
• Sahillioğlu, H. (t.y). Bolu’nun kasapları ve et narh fiatları, Çele Dergisi, (13), 21-27.
• Sahillioğlu, H. (1999). XV. yüzyıl sonunda hindistan’da osmanlı tacirleri. G. Eren (Ed.), Osmanlı 3 içinde, Yeni Türkiye Yayınları.
• Tabakoğlu, A. (2006). Bir iktisatçı-tarihçi olarak Halil Sahillioğlu. A. Çeker (Ed.), Türk tarihçiliğinde dört sima içinde (s.64-93). İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş.