Retraction: Deizm, Din ve Toplumsal Değişme İlişkisi: Kuramsal Bir Analiz

Year 2022, Volume: 5 Issue: 2, 1 - 23, 27.06.2022

Ali Baltacı

This article was retracted on June 27, 2022. https://dergipark.org.tr/en/pub/akademikus/issue/70621/1233942

Abstract

Deizmin kamusal alanda yaygınlaştığı ve toplumsal değişmenin deizme geçişleri hızlandırığına yönelik sürdürülen tartışmalar, bu çalışmanın yürütülmesindeki temel güdü kaynağıdır. Çalışma din ve toplumsal değişme olgusunu deistik temelleri bağlamında kuramsal olarak ele alma amacını taşımaktadır. Bu açıdan psikososyal bir çözümleme niteliğindeki çalışmada: “Dinin sosyal değişim karşısındaki durumu nedir? Din, değişimi tetikleyen bir güç müdür? Yoksa değişime ket vuran bir role mi sahiptir? İslam, değişime ket vurur mu? Deizmin sosyal değişimle ilişkisi nedir?” gibi sorulara cevap aranmaktadır. Kuramsal analiz psikososyal eksende yürütülmüş; deizm, din ve değişim olgusunun gündelik yaşama yansımaları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda dinin toplumsal değişimi nasıl etkilediğine ilişkin görüşler üç kategoride incelenmiştir. Birinci kategoride din, tam da deistik argümana uygun şekilde toplumsal değişimi yavaşlatıcı, bazen engelleyici bir etkendir. İkinci kategoride ise din, toplumsal değişimi destekleyici bir işlev görür. Son olarak din, toplumsal değişimin temel faktörü olabilir. Ayrıca çalışma kapsamında İslam ve değişim olgusu deistik söylemler eşliğinde ele alınmış; Müslümanların deistik değişim olgusuna nasıl yaklaştığı çözümlenmeye çalışılmıştır. Günümüzde sıklıkla tartışılan sekülerleşmenin dönüştürücü etkisinin de incelendiği çalışmanın din bilimleri alanında yürütülen akademik çalışmalara katkı sunması umulmaktadır.

Keywords

Deizm, Din, Toplumsal Değişme, Kamusal Alan, Sekülerleşme

Thanks

Bu çalışma Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi İslami Araştırmalar Enstitüsü bünyesinde Prof. Dr. Asım Yapıcı danışmanlığında sürdürülen “Deistik İnanca Sahip Yetişkin Bireyler Üzerine Psikososyal Bir Çözümleme” başlıklı doktora tezinin literatür araştırmasına dayanmakta olup çalışmada yer alan içeriğe tezin herhangi bölümünde yer verilmemiştir

References

• Akçaoğlu, Aksu. Zarif ve dinen makbûl: muhafazakâr üst-ora sınıf habitusu. İletişim, 2018.
• Aktay, Yasin. “Postmodern Kavşakta Din ve Sivil Toplum”. Milel ve Nihal 12, sy 2 (2015): 197-203.
• Anderson, John. “Does God matter, and if so whose God? Religion and democratization”. Democratization 11, sy 4 (2004): 192-217.
• An-Na’im, Abdullahi A., Jonathan Sacks, Tu Weiming, ve David Martin. The Desecularization of the World: Resurgent Religion and World Politics. Wm. B. Eerdmans Publishing, 1999.
• Armstrong, Karen. A history of God: The 4,000-year quest of Judaism, Christianity and Islam. London: Ballantine Books, 2011.
• Asad, Talal. Formations of the secular: Christianity, Islam, modernity. Stanford University Press, 2003.
• Aydınalp, Halil. “Sosyal çatışma ve din”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19, sy 2 (2010): 187-215.
• Bellah, Robert N. Meaning and modernity: Religion, polity, and self. Univ of California Press, 2002.
• Berger, Peter L. “The desecularization of the world”. Washington, DC: Ethics and Public Policy Center, 1999.
• Berger, Peter L. The sacred canopy: Elements of a sociological theory of religion. Open Road Media, 2011.
• Bilgin, Vejdi. “Câhiliye’den İslâm’a Geçiş: Tebliğ ve Sosyal Akışkanlık”. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 14, sy 1 (2005): 123-42.
• Bilgin, Vejdi. “‘Sosyal Akışkanlık’ Kavramı Üzerine”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12, sy 2 (2003).
• Bilgin, Vejdi. Sosyal çözülme ve din. Etüt, 1997.
• Cipriani, Roberto. Sociology of religion: An historical introduction. New York: Routledge, 2017.
• Cohen, Jonathan. “The foundation for democracy: School climate reform and prosocial education”. Journal of character education 10, sy 1 (2014): 43-52.
• Çarkoğlu, Ali, ve Binnaz Toprak. Değişen Türkiye’de din, toplum ve siyaset. TESEV, 2006.
• Çetin, Ensar. “Türkiye’de Gündelik Hayatın Tanziminde Din ve Sekülerizm”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 3, sy 2 (2014): 265-85.
• Dawson, Christopher. Progress and religion: An historical inquiry (the works of Christopher Dawson). CUA Press, 2001.
• Demirezen, İsmail. Tüketim toplumu ve din. Değerler Eğitimi Merkezi İstanbul, Turkey, 2015.
• Düzgün, Şaban Ali. Çağdaş dünyada din ve dindarlar. Lotus, 2012.
• Edgell, Penny. Religion and family in a changing society. Princeton University Press, 2013.
• Erkilet, Alev. “Mahremiyetin Dönüşümü: Değer, Taklit ve Gösteriş Tüketimi Bağlamında ‘İslami’ Moda Dergileri”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi 2, sy 2 (2012): 27-40.
• Ertit, Volkan. Sekülerleşme Teorisi. İstanbul: Liberte, 2019.
• Esen, Muammer. “Dini Düşüncede Tecdit”. Kelam Araştırmaları Dergisi 7, sy 2 (2009): 39-52.
• Fığlalı, Etem Ruhi. “MESİH VE MEHDİ İNANCI ÜZERİNE (Mezhepler Tarihi Açısından Bir Bakış)”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25, sy 1 (1981): 179-214.
• Geary, Dick. Karl Kautsky. C. 1. Manchester University Press, 1987.
• Güneş, Abdurrahman. “Sosyolojik olarak din ve toplum ilişkileri”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 24, sy 1 (2014): 153-64.
• Hamidullah, Muhammed. “İslam’da devlet idaresi”. İstanbul: Beyan Yayınları, 1998.
• Harvey, David. “Sınıfsal yapı ve mekânsal farklılaşma kuramı”. 20. Yüzyıl Kenti, 2002, 147-72.
• Havens, George R. “Diderot, Rousseau, and the" Discours sur l’Inégalité"”. Diderot Studies 3 (1961): 219-62.
• Izutsu, Toshihiko. “God and Man in the Qur’an”. Kuala Lumpur: Islamic Book Trust, 2008.
• Izutsu, Toshihiko. The concept of belief in Islamic theology. The Other Press, 2006.
• Johnson, Paul. History of the Jews. Hachette UK, 2013.
• Kayıklık, Hasan. “Değişen dünyada birey, din ve dindarlık”. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi İçinde Karahan Kitabevi, Adana, 2006.
• Kırbaşoğlu, M. Hayri. Müslüman Kalarak Yenilenmek. 2. bs. Ankara: Otto, 2019.
• Kirman, M. Ali. “Batıda ortaya çıkan yeni dini hareketlerin bazı özellikleri ve toplumsal tabanları”. Dini Araştırmalar 1, sy 4 (1999): 223-33.
• Kirsch, Max H. Queer theory and social change. Psychology Press, 2000.
• Knill, Christoph, Caroline Preidel, ve Kerstin Nebel. “Brake rather than barrier: The impact of the Catholic Church on morality policies in Western Europe”. West European Politics 37, sy 5 (2014): 845-66.
• Kong, Lily. “Mapping ‘new’geographies of religion: politics and poetics in modernity”. Progress in human geography 25, sy 2 (2001): 211-33.
• Kongar, Emre. “Toplumsal Degisme Kuramlari ve Türkiye Gerçegi”. Remzi Kitabevi, istanbul 8 (2000).
• Köse, Ali. Kutsalın dönüşü: 21. yüzyılda dinin geleceği. İstanbul: Timaş Yayınları, 2014.
• Köse, Ali. “Modernleşme-sekülerleşme ilişkisi üzerine yeni paradigmalar”. Liberal Düşünce 24 (2001).
• Macit, Yüksel. “Zamanın Değişmesiyle Ahkamın Değişmesi İnkar Olunamaz”. Hikmet Yurdu Düşünce-Yorum Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi 5, sy 10 (2012): 321-39.
• Metin, Şems. Yahudi Atasözleri. İstanbul: Milenyum, 2016.
• Norris, Pippa, ve Ronald Inglehart. Sacred and secular: Religion and politics worldwide. Cambridge University Press, 2011.
• Northbourne, Lord. Looking back on progress. Sophia Perennis, 2001.
• Okumuş, Ejder. Dinin Meşrulaştırma Gücü. Ark Kitapları, 2005.
• Okumuş, Ejder. “Toplumsal değişme ve din”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 8, sy 30 (2006): 323-47.
• Özbolat, Abdullah. “Postmodern Dünyada Din: Yaygınlaşan Dinsellik, Yüzeyselleşen Dindarlık”. Journal of Islamic Research 28, sy 3 (2017): 265-78.
• Öztürk, Mustafa. “İslam Dünyasında Yenilik ve Yenilikçilik Karşıtlığının Zihniyet Kodları-Modern Türkiye Örneği”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 9, sy 1 (2009): 1-21.
• Parsons, Talcott. “On the concept of value‐commitments”. Sociological Inquiry 38, sy 2 (1968): 135-60.
• Pfadenhauer, Michaela, ve Peter L. Berger. “Religion and Desecularization”. İçinde The New Sociology of Knowledge, 47-60. Routledge, 2017.
• Rodgers, Daniel T. “In search of progressivism”. Reviews in American history 10, sy 4 (1982): 113-32.
• Sorokin, Pitirim. Social and cultural dynamics: A study of change in major systems of art, truth, ethics, law and social relationships. Routledge, 2017.
• Sztompka, Piotr. The sociology of social change. Blackwell Oxford, 1994.
• Telkenaroğlu, Merter Rahmi. “M. Hamdi Yazır’da (1878-1942)‘Reforma Karşı Tecdit’ ya da ‘Başkalaşmadan Yenileşme’ Tasavvuru”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2, sy 3 (2013): 139-64.
• Weber, Max. Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. Çeviren Zeynep Gürata. Ankara: Ayraç Yayınları, 1999.
• Yaka, Aydın. Sosyal değişme/Türk modernleşmesi. gündoğan yayınları, 2011.
• Yakut, Esra. Şeyhülislamlık: yenileşme döneminde devlet ve din. C. 34. Kitap Yayinevi Ltd., 2005.
• Yapıcı, Asım. “Geleneksellik ile Modernlik Arasına Sıkışan Din Anlayışları ve Dindarlık”. Dem Dergi 1, sy 2 (2007): 24-29.
• Yapıcı, Asım, ve Ali Koçak. “Türkiye’de Ruh Sağlığı, Maneviyat ve Dindarlık: Meta-Analitik Bir Değerlendirme”. Içinde Din, Değerler ve Sağlık, editör Hayati Hökelekli, 65-115. İstanbul: Değerler eğitimi merkezi yayınları, 2017.