Consumers and Genetically Modified Product Groups : A Study on Perceptions and Ethical Beliefs

Year 2013, Issue: 20, 212 - 221, 01.12.2013

Özlen Özgen Haluk Emiroğlu Ayşe Sezen Serpen Berk Benlioğlu

Abstract

This research was planned and carried out to determine consumers’ benefit-risk perceptions and moral beliefs towards genetically modified product groups (food, drug, cosmetic and detergent). Consumers, employed at ministries selected by random sampling method in Ankara, were included into study. In gathering the research materials were used to interview technique and t-test were performed for determining the differences dependent on gender and age variables. Results showed that the genetically modified product groups such as food, cosmetic and detergent have influenced age variable, as drug has influenced both of age and gender variables

Keywords

Consumer, Genetic Modification, Food, Drug, Cosmetic, Detergent, Benefit, Risk, Perception, Ethical Belief.

Tüketiciler ve Genetiği Değiştirilmiş Ürün Grupları: Algılar ve Etik İnançlar Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Bu araştırma, tüketicilerin genetiği değiştirilmiş ürün gruplarına yönelik (gıda, ilaç, kozmetik ve deterjan) fayda-risk algıları ile etik inançlarının belirlenmesi amacı ile planlanmış ve yürütülmüştür. Ankara’da kamu sektöründe çalışan tüketiciler tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırma materyalinin toplanmasında karşılıklı görüşme tekniği kullanılmış, cinsiyet ve yaş değişkenlerine bağlı farklılığın belirlenebilmesi için t-testi uygulanmıştır. Bulgular, gıda, kozmetik ve deterjanlar söz konusu olduğunda yaş değişkeninin ilaçlar söz konusu olduğunda ise hem yaş hem de cinsiyet değişkeninin etkili olduğunu göstermektedir

Keywords

Tüketici, Genetik Değişim, Gıda, İlaç, Kozmetik, Deterjan, Fayda, Risk, Algı, Etik İnanç

References

• Akar, Başak (2010). Tıp Fakültesi Öğrencilerinin İnsan Genetiği Uygulamalarına Yönelik Risk Algıları ve Etik İnançları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, A.Ü. Biyoteknoloji Enstitüsü, Disiplinlerarası Biyoteknoloji Anabilim Dalı, Sosyo-Ekonomik Gelişme ve Biyoteknoloji (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Akar, Başak ve Özgen, Özlen (2011). “Teknolojik Vatandaşlık ve İnsan Genetiğinin Ticarileşmesi İle İlgili Risk Algıları.” Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 46, 1-24.
• Aksoy, Fatma ve Özgen, Özlen (2007). Tüketicilerin Genetik Olarak Değiştirilmiş Gıdalara İlişkin Bilgi ve Görüşleri: Adana Örneği, 6. Ankara Biyoteknoloji Günleri: Biyoteknoloji, Biyogüvenlik ve Sosyo-ekonomik Yaklasımlar, 15-17 Kasım 2007, Ankara, 187-200.
• Aksoy, Fatma (2012). Lise Öğrencilerine Yönelik Model Bir Modern Biyoteknoloji-Tüketici Eğitimi Programının Geliştirilmesi ve Uygulanması, A.Ü. Biyoteknoloji Enstitüsü, Disiplinlerarası Biyoteknoloji Anabilim Dalı, SosyoEkonomik Gelişme ve Biyoteknoloji (Doktora Tezi), Ankara.
• Akman, Seçil B ve Özgen, Özlen (2007). “Avrupa Birliği ve Türkiye’de Biyoteknolojik Uygulama Ve Ürünlere Yönelik Tüketici Politikaları.” 6. Ankara Biyoteknoloji Günleri: Biyoteknoloji, Biyogüvenlik ve Sosyo-ekonomik Yaklaşımlar, 15-17 Kasım, Ankara, 200-222.
• Başaran, Pervin ve Kılıç, Birol ve Soyyiğit, Hatice ve Şengün, Hayriye (2004): “Public perceptions of GMO’s in food in Turkey: A pilot survey.” Journal of Food Agriculture and Environment, 3(3&4): 25-27.
• Bayoğlu, Ayse Sezen ve Özgen, Özgen (2010). “Tüketicilerin Tarımsal ve Tıbbi Biyoteknolojiye Yönelik Tutumları İle Fayda ve Risk Algılarının İncelenmesi.” Uluslararası Sosyal Arastırmalar Dergisi, 3(10): 90-103.
• Bredahl, Lone (2001). “Determinants of Consumer Attitudes and Purchase Intentions with Regard to Genetically Modified Foods–Results of A Cross-National Survey.” Journal of Consumer Policy, 24(1): 23–61.
• Brady John T. ve Brady Pamela L. (2003). “Consumers and Genetically Modified Foods.” Journal of Family and Consumer Sciences, 95(4): 12-18.
• Choudhary, Dharminder (2012). “Investigating Consumers Perception Towards Genetically Modified Food in West Yorkshire Area of United Kingdom.” International Journal of Multidisciplinary Management Studies, 2(6): 114-131.
• Dreezens, Ellen ve Martijn, Carolien ve Tenbu, Petra ve Kok, Gerjo ve Vries, Nanne K (2005). “Food And Values: An Examination Of Values Underlying Attitudes Toward Genetically Modified- And Organically Grown Food Products.” Appetite, 44(1): 115–122.
• Emiroğlu, Haluk (2002). “Food produced using biotechnology: how does the law protect consumers?.” International Journal of Consumer Studies, 26(3): 198-209.
• Erbaş, Hayriye (2008). Türkiye’de Biyoteknoloji ve Toplumsal Kesimler, Biyoteknoloji Enstitüsü Yayınları No: 4, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Evsel, Gülsevim ve Erbaş, Hayriye (2007). “Sosyo-Ekonomik Farklılıklar Ve Üreme Biyoteknolojisinde Kullanılan Genetik Analiz Testlerine Bakış: İki Farklı Semt Karşılaştırılması,” 6. Ankara Biyoteknoloji Günleri: Biyoteknoloji, Biyogüvenlik ve Sosyo-ekonomik Yaklasımlar, 15-17 Kasım 2007, Ankara, 155-174.
• Frewer, Lynn J ve Howard, Chaya ve Shepherd, Richard (1997). “Public Concerns in The United Kingdom About General and Specific Applications of Genetic Engineering: Risk, Benefit, and Ethics.” Science, Technology,&Human Values, 22(1): 98-124.
• Gaskell, George vd. (2000). “Biotechnology and The European Public.” Nature Biotechnology,18 (September): 935-938.
• Ghiasy, Fereshteh Ghiasvand ve Mirakzadeh, Ali Asghar ve Shiri, Nematolahh ve Taherkhani Tofigh (2013).
• “Investigation Consumers Attitudes Toward Using Agricultural Transgenic Products (Case Study: Qazvin City).” Journal of Basic Scientific Research, 3(1): 45-49.
• Grunert, Klaus G vd., (1999). “Consumer Attitudes and Decision-Making with Regard to Genetically Modified Food Products.” European Comission Research Project.
• Haspolat, Iraz ve Özgen, Özgen (2011). “Tüketicilerin Genetik Yapısı Değiştirilmiş Gıdalara İlişkin Görüşleri: Kültürlerarası Bir Karşılaştırma.” Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 46: 40-60.
• Kuznesof, Sharron ve Ritson, Christopher (1998). “Consumer Acceptability of Genetically Modified Foods with Special Reference to Farmed Salmon.” British Food Journal, 98(4&5): 39-47.
• Maghari, Bekrokh Mohajer ve Ardekani Ali M (2011). “Genetically Modified Food and Social Concerns.” Avicenna Journal of Medical Biotechnology, 3(3):109-117.
• McHugen, Alan (2007). “Public Perceptions of Biotechnology.” Biotechnology Journal, 2(9): 1105-1111.
• Mehta, Michael D ve Gair, Julie J (2001). “Social, Political, Legal and Ethical Areas of Inquiry in Biotechnology and Genetic Engineering.” Technology in Society, 23(2): 241-264.
• Mora, Cristina ve Menozzi, Davide ve Sogari, Giovanni ve Brennan, Mary ve Raley, Marian ve Frewer Lynn J (2013). Biotechnology and Public Opinion: The Results Of A Citizens’juri Case Study. 2nd AIEAA Conference “Between Crisis and Development: Which Role for the Bio-Economy, 6-7 June 2013, Parma, Italy.
• Özdemir, Oğuz ve Özkan, Yasemin ve Özgen, Özlen (2006). Biotechnological Foods-Sustainable Development: Sustainable Consumption Education, Research on Education, (Edited by Marina-Stefania Giannakaki, Gregory T. Papanikos, Yiannis Pozios & John Kelvyn Richards), ATINER Publication, 303- 314, Greece.
• Özgen, Özlen (1995). “Biyoteknoloji ve Tüketici.” Verimlilik Dergisi, 2: 141-147.
• Özgen, Özlen ve Taş, Ayse Sezen (2006). “Genetiği Değiştirilmiş Ürünler ve Tüketici.” Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(17): 1-22.
• Özgen, Özlen ve Güngör, Nazife ve Emiroğlu Haluk ve Taş, Ayse Sezen (2007a). “College Students’ Opinions about consumer Education and Information Sources towards Biotechnological Applications and Products,” International Dimensions of Mass Media Research, (Edited by Yorgo Pasadeos), ATINER Publication, 631- 642, Greece.
• Özgen, Özlen ve Emiroğlu, Haluk ve Demirci, Aybala ve Haspolat, Iraz (2007b). “Labelling Biotechnological Foods and Consumer Protection,” International Dimensions of Mass Media Research, (Edited by Yorgo Pasadeos), ATINER Publication, 617-630, Greece.
• Özgen, Özlen ve Emiroğlu, Haluk ve Yıldız, Mustafa ve Taş, Ayse Sezen ve Purutçuoğlu, Eda (2007c).
• Tüketiciler ve Modern Biyoteknoloji: Model Yaklaşımlar. Biyoteknoloji Enstitüsü Yayınları No: 1, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Prakash, Dhan ve Verma, Sonika ve Bhatia, Ranjana ve Tiwary, Bhupindera N (2011). “Risks and Precautions of Genetically Modified Organisms.” International Scholarly Research Network, 2011: 1-13.
• Polkinghorne, John C (2000). “Ethical Issues in Biotechnology.” Trends in Biotechnology, 18(1): 8-9.
• Qin Wei ve Brown J Lynne (2007). “Public Reactions To Information about Genetically Engineerd Foods: Effects of Information Formats and Male/Female Differences.” Public Understanding of Science, 16(4): 471-488.
• Slovic, Paul (1987). “Perception of Risk.” Science, 236, 280-285.
• Simon, Richard M (2009). “Gender Differences in Knowledge and Attitude Towards Biotechnology.” Public Understanding of Science, 19(6):642-653.
• Taş, Ayse Sezen ve Özgen, Özlen (2007). Tüketicilerin Biyoteknolojide Kullanılan Organizmanın Tipine Yönelik Tutumları İle Etik Sorumlulukları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, 6. Ankara Biyoteknoloji Günleri: Biyoteknoloji, Biyogüvenlik ve Sosyo-ekonomik Yaklaşımlar, 15-17 Kasım 2007, Ankara: 223-236.
• Townsend, Ellen ve Campbell, Scott (2004). “Psychological Determinants of Willingness to Taste and Purchase Genetically Modified Food.” Risk Analysis, 24(5): 1385-1393.
• Wolf, Marianne Mc Garry ve Bertolini, Paola ve Shikama, Izumi ve Berger, Alain (2012). “A Comparison of Attitudes Toward Food and Biotechnology in the U.S., Japan and Italy.” Journal of Food Distribution Research, 43(1): 103-112.
• Zhao, Jing ve Widdows, Richard (2001). “Consumer Attitudes to Biotechnology and Food Products: A Survey of Younger, Educated Consumers.” Consumer Interests Annual, 47, 1-8.
• Zimmerman, Linda ve Kendall, Patricia ve Stone, Martha ve Hoban, Thomas (1994). “Consumer Knowledge and Concern about Biotechnology and Food Safety.” Food Technology, November: 73-77.
• Ek: Ölçek * Fayda Algısı: (1) Genetiği değiştirilmiş gıdalar gelecek kuşakların yaşam standartlarını geliştirecektir, (2) Genetiği değiştirilmiş gıdalar hem benim hem de ailemin yaşam standardını geliştirecektir, (3) Genetiği değiştirilmiş gıdalar diğer gıdalardan daha sağlıklıdır, (4) Genetiği değiştirilmiş gıdalar diğer gıdalardan daha kalitelidir.
• Sürece İlişkin Fayda Algısı: (1) Gıda üretiminde gen teknolojisinin uygulanması pazardaki ürün seçeneklerini artıracaktır, (2) Gıda üretiminde gen teknolojisinden yararlanılarak çevresel sorunlar çözülebilir, (3) Gıda üretiminde gen teknolojisinin kullanılması gerekli bir faaliyettir.
• Risk Algısı: (1) Genetiği değiştirilmiş gıdalar insanlarda alerji yapabilir, (2) Genetiği değiştirilmiş gıdalar insan sağlığını tehdit edebilir, (3) Genetiği değiştirilmiş gıdalar insanlarda toksik etki yapabilir.
• Sürece İlişkin Risk Algısı: (1) Gıda üretiminde gen teknolojisinin uygulanması çevresel tehlikelere neden olabilir, (2) Genetiği değiştirilmiş gıdaların doğaya karışması sorun yaratabilir, (3) Gıda üretiminde gen teknolojisinin kullanılmasının çevre ve insan sağlığı üzerindeki uzun dönemli sonuçları bilinmemektedir, (4) Gıda üretiminde gen teknolojisinin kullanılması sadece üreticiye yarar sağlar, (5) Gıda üretiminde gen teknolojisinin kullanılması doğal değildir.
• Etik İnançlar: (1) Gıdaların genetiğinin değiştirilmesi etik olarak yanlıştır, (2) Gıdaların genetiğinin değiştirilmesi temel prensiplerime aykırıdır, (3) Genetiği değiştirilmiş gıdaların doğaya karışması sakıncalıdır * Ölçek diğer ürün grupları (ilaç, kozmetik ve deterjan) ile ilgili olarak da kullanılmıştır.