Kesin Bilgi, Yayalım: Hakikat Sonrası Çağda Yalan Haberlere İlişkin Y Kuşağının Tutum ve Davranışları

Year 2020, Issue: 34, 83 - 101, 31.12.2020

Asuman Kutlu Evin Doğan

https://doi.org/10.31123/akil.696515

Cited By: 7

Abstract

Bu çalışmanın amacı sosyal medyada haber tüketen Y kuşağı üyelerinin yalan haberlere ilişkin tutum ve davranışlarını belirlemektir. Araştırma grubu İstanbul’da yaşayan 891 Y kuşağı üyesinden oluşmaktadır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre Y kuşağı üyeleri sosyal medyada geçirdikleri sürenin önemli bir bölümünü haber tüketimine ayırmaktadır. Haber tüketimi için sosyal medya ve çevrimiçi kaynakları tercih etmelerine rağmen, konvansiyonel medya haberlerine güven duymaktadır. Y kuşağı üyelerinin önemli bir bölümü haber doğrulama platformları hakkında bilgiye sahip değildir. Katılımcıların tamamı sosyal medyada yalan habere maruz kalmakta ve önemli bir bölümü yalan haberleri tespit edebilmektedir. Y kuşağının sosyal medyada doğruluğundan şüphe duydukları haberlerle karşılaştıklarında en sık gerçekleştirdikleri davranış, haberin arama motorlarında araştırılması, şüphe duyulan haberin araştırılmasında en az kullandıkları mecralar haber doğrulama platformlarıdır. Katılımcıların önemli bir bölümü sosyal medyada haber paylaşmadan önce haberin doğruluğunu teyit ederken, bazı katılımcılar doğruluğundan şüphe duydukları haberleri de paylaşmaktadır. Gerçekleştirilen khi-kare analizlerine göre Y kuşağı üyelerinin sosyal medya kullanımı ile cinsiyet, eğitim, ve sosyal medyada haber tüketimi, sosyal medya haberlerine ilişkin güven düzeyi ile cinsiyet, eğitim düzeyi, sosyal medya kullanımı ve sosyal medyada haber tüketimi, sosyal medya haberlerinden şüphe duyma ile eğitim düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir.

Keywords

Yalan haber, , yeni medya, hakikat sonrası çağ

References

• Bayrak, H. (2020, Nisan 6). Türkiye İnternet Kullanımı ve Sosyal Medya İstatistikleri. Dijilopedi: https://dijilopedi.com/2020-turkiye-internet-kullanimi-ve-sosyal-medya-istatistikleri/ adresinden alınmıştır
• Bozkurt, Ç. (2020, Temmuz 25). Haber Tüketicisi 2.0 Araştırması. Twentify: https://www.twentify.com/tr/blog/haber-t%C3%BCketicisi-2.0-ara%C5%9Ft%C4%B1rmas%C4%B1 adresinden alınmıştır
• Choi, Y. J., & Lee, J. H. (2016). Hipermetin Gezinmelerinin Tutumların Yöndeşmesi Üzerinde Çapraz-Kesme Etkileri. H. Hülür, & C. Yaşın içinde, Yeni Medya Kullancısının Yükselişi (s. 464-488). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Çoban, S. (2014). İktidarın Medyası. E. Arsan, & S. Çoban içinde, Medya ve İktidar. İstanbul: Evrensel Kültür Kitaplığı.
• Çömlekçi, M. F., & Başol, O. (2019). Sosyal Medya Haberlerine Güven ve Kullanıcı Teyit Alışkanlıkları Üzerine Bir İnceleme. Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 55-77.
• Digital News Report 2018 – Turkey Supplementary Report. (2019, Aralık 22). Retrieved from Digital News Report: http://www.digitalnewsreport.org/publications/2018/digital-news-report-2018-turkey-supplementary-report/
• Dinçer, N., & Kılınç, Z. (2019). An Analysis of Social Media Usage Levels among Students at School of Physical Education and Sport in Some Variables. Asian Journal of Education and Training, 146-150.
• Doğan, E. (2015). Televizyon Haberlerinde Nefret Söylemi; Suriyeli Sığınmacılar Örnek Olayı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radyo Televizyon Sinema Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Girgin, A. (2000). Yazılı Basında Haber ve Habercilik Etik'i. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
• Karaköz, K. (2018). Post-Truth Çağında Yayıncının Geleceği. TRT Akademi Dergisi, 678-709.
• Kavaklı, N. (2019). Üniversite Öğrencileri Arasında İnternet Doğrulama / Teyit Platformlarının Kullanımı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 398-411.
• Lower, J. (2008). Brace Yourself Here Comes Generation Y. Critical Care Nurse, 80-85.
• Ramonet, I. (2000). Medyanın Zorbalığı. İstanbul: Om Yayınevi.
• Reuters Institute for the Study of Journalism. (2020, 12 Ocak). Reuters Institute: https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/sites/default/files/201710/Nielsen%26Graves_factsheet_1710v3_FINAL_download.pdf adresinden alınmıştır
• Social, W. a. (2019, Ocak 5). Digital in 2019. Retrieved from We Are Social: https://wearesocial.com/uk/digital-2019
• Stencel, M. (2019, Aralık 22). International fact-checking gains ground, Duke census finds. Retrieved from Reporters Lab: https://reporterslab.org/international-fact-checking-gains-ground/
• Şener, N. K. (2018). Doğruluk Kontrol Merkezi ve Yalan Haber Kavramlarına İlişkin İçeriklerin Medyada Yansımasının Araştırılması. Akdeniz Üniversitesi İletişim Dergisi, 355-373.
• Taş, O., & Taş, T. (2018). Post-Hakikat Çağında Sosyal Medyada Yalan Haber ve Suriyeli Mülteciler Sorunu. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 183-208.
• Thurman, N. (2016). Yurttaş Gazetecilere Yönelik Forumlar - Çevrimiçi Haber Medyasının Kullanıcı Türevli İçerik İnisiyatiflerini Benimsenmesi. H. Hülür, & D. Yaşın içinde, Yeni Medya Kullanıcının Yükselişi. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Timisi, N. (2003). Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi. İstanbul: Dost Yayınevi.
• Tutal, N. (2017). Post Gerçek: Yeni Bir Kavram, Yeni Bir Dünya. Varlık , 3-6.
• Ünal, A. T., & Deniz, L. (2020). Sosyal Medya Kuşaklarının Sosyal Medya Kullanım Seviyeleri ve Tercihleri. OPUS, 1289-1319.