Düzce ve Çevresinde Gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri ve Besin Öğesi Değerleri

Year 2015, Volume: 15 Issue: 3, 1 - 17, 30.12.2015

Faik Ceylan , Ersin Yücel

https://doi.org/10.5578/fmbd.10227

Cited By: 10

Abstract

Bu çalışmada Düzce ve çevresinde yayılış gösteren yabani gıda bitkilerinin yerel halk tarafından tüketim biçimleri ve bu bitkilerin gıda içerikleri araştırılmıştır.Düzce ve çevresinde, Falcaria vulgaris (Kazayağı), Tussilago farfara (Kabalak), Trachystemon orientalis (Kaldirik), Capsella bursa-pastoris (Çobançantası), Raphanus raphanistrum (Yabani turp), Chenopodium album subsp. album var. album (Sirken), Vaccinium myrtillus (Çalı çileği), Mentha longifolia subsp. typhoides var. typhoides (Yabani Nane), Thymus praecox subsp. skorpilii var. skorpilii (Kekik), Malva neglecta (Ebegümeci), Portulaca oleracea subsp. oleracea (Semizotu), Urtica dioica (Isırgan) olmak üzere 10 familyaya ait 12 bitki taksonu belirlenmiştir. Su miktarı en yüksek Kaldirikte (% 84,9), en düşük Yabani turpta (% 44) belirlenmiştir. Organik madde miktarı en yüksek Çalı çileğinde (% 94) belirlenirken en düşük Semizotunda (% 76) tespit edilmiştir. Protein miktarı en yüksek Yabani turpun yaprağında (% 32,26), en düşük Semizotunda (% 1,59) belirlenmiştir. Yağ miktarı en yüksek Kabalağın yaprağında (% 2,33), en düşük Semizotunda (% 0,33) tespit edilmiştir. Selüloz miktarı en yüksek Kekikte (% 28,1), en düşük Yabani turpun kök kısmında (% 8,35) belirlenmiştir. Tanen içeriğinin en yüksek Isırganda (229,9 g. kg-1 KA), en düşük Yabani turpun kök kısmında (5,2 g. kg-1 KA) olduğu saptanmıştır. Antioksidan kapasite en yüksek Kabalağın yaprak sapında (4,734 mmol TR g-1), en düşük Yabani turpun kök kısmında (1,004 mmol TR g-1) tespit edilmiştir. Araştırılan tüm bitkilerde, en yüksek mineral madde içeriği K, en düşük Cu minerali olarak belirlenmiştir.

Keywords

Yabani yenilebilen bitkiler, Gıda içeriği, Düzce

References

• Abbas, M. N., Rana, S. A., Shahid, M., Mahmood-ul- Hassan, M., Hussain M., 2012. Chemical evaluation of weed seeds mixed with wheat grains at harvest. The Journal of Animal & Plant Sciences,22, 283-288.
• Aberoumand, A., 2008. Comparison of protein values from seven wild edible plants of Iran. African Journal of Food Science, 2, 073-076. Aberoumand, A.,Deokule, S.S., 2009. Determination of Elements Profile of Some Wild Edible Plants,Food Analytical Methods,2, 116- 119.
• Akgül, M., Tutuş, A., Kırtay, F., Bayraktar, S., Ayata, Ü., 2011. Isırgan Otu (Urtica dioica L.) Saplarının Kimyasal Analizi,Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, Kahramanmaraş.
• Akgünlü, S., 2012. Kilis ve Gaziantep Yöresinde Tüketilen Bazı Yabani Sebzelerin Mineral İçerikleri ve Mikrobiyolojik Analizleri, Kilis 7 Aralık Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kilis.
• Alpınar, K., Özyürek, M., Kolak, U., Güçlü, K., Aras, Ç., Altun, M., Çelik, S.E., Berker, K.I., Bektaşoğlu, B., Apak, R., 2009. Antioxidant Capacities of Some Food Plants Wildly Grown in Ayvalik of Turkey,Food Science and Technology Research, 15, 59-64. Al-Qura’n, S.A., 2010. Ethnobotanical and
• Ecological Studies of Wild Edible Plants in
• Jordan. Libyan Agriculture Research Center
• Journal Internatio, 1, 231-243.
• Anonim, 2000. Quantification of Tannins in Tree Foliage,FAO/IAEA Project, ss:26, Vienna. Research
• Aydın, S.A., Üstün, F., 2007. Tanenler-1 Kimyasal Yapıları, Yöntemleri,İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi,33, 21-31. Etkileri, Analiz
• Bahadur, A., Chaudhry, Z., Jan, G., Danish, M., Rehman, A. u., Ahmad, R., Khan, A., Khalid, S., ullah, I., Shah, Z., Ali, F., Mushtaq, T., Jan, F. G., 2011. Nutritional and elemental analyses of some selected fodder species used in traditional medicine,African Journal of Pharmacy and Pharmacology, 5, 1157-1161.
• Çakılcıoğlu, U., Khatun, S., 2011. Nitrate, Moisture and Ash Contents of Edible Wild Plants,Journal of Cell and Plant Sciences, 2, 1-5.
• Dragomir, N., Sauer, M., Cristea, C., Dragomir, C., Rechiţean, D., Sauer, I., Toth, S., Văcariu, D., 2011. Forage Quality Determined by Botanic Species’ Pastures,Animal Biotechnologies,44, 205-207. on Science and
• Faiku, F., Haziri, A., Domozeti, B., Mehmeti, A., 2012. Total lipids, proteins, minerals and essential oils of Tussilago farfara (l.) from south part Experimental Biology, 2, 1273-1277. Journal of
• Gruber, A., Pop, I. M., Păsărin, B., Albu, A., 2011. Nutritional Evaluation of Raw Materials Entering the Structure to Mixed Fodder for the Specie Poecilia reticulata (Guppy),Animal Science and Biotechnologies,44, 51-54.
• Huang, W.Y., Cai, Y.Z., Corke, H., Sun, M., 2010. Survey of antioxidant capacity and nutritional quality of selected edible and medicinal fruit plants Composition and Analysis, 23, 510-517. Kong,Journal of Food
• Kaur, C., Kapoor, H.C., 2001. Antioxidants in fruits and health,International Journal of Food Science and Technology, 36, 703-725. the millennium's
• Kaya İ., İncekara N., Nemli Y., 2004. Ege Bölgesi’nde Sebze Olarak Tüketilen Yabani Kuşkonmaz, Sirken, Yabani Hindiba, Rezene, Gelincik, Çoban Değneği ve Ebegümecinin Bazı Kimyasal Analizleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14, 1-6.
• Kuhnlein H. V., 1990. Nutrient Values in Indigenous Wild Plant Greens and Roots Used by the Nuxalk People of Bella Coola, British Columbia,Journal of Food Composition and Analysis,3, 38-46.
• Laaksonen O., Sandell M., Kallio H., 2010. Chemical factors contributing to orosensory profiles of bilberry European Food and Research Technology,231, 271-285. myrtillus) fractions.
• Motamed S. M., Naghibi F., 2010. Antioxidant activity of some edible plants of the Turkmen Sahra Chemistry,119, 1637-1642. northern Iran,Food
• Nazarudeen A., 2010. Nutritional composition of some lesser-knownfruits usedby the ethnic communitiesand local folks of Kerala,Indian Journal of Traditional Knowledge, 9, 398-402.
• Newton, D. E., 2007. Food Chemistry,Facts On File, Inc. An imprint of Infobase Publishing, New York/ A.B.D.
• Odhav, B., Beekrum, S., Akulaa, U., Baijnath, H., 2007. Preliminary assessment of nutritional value of traditional leafy vegetables in KwaZulu- Natal, South Africa,Journal of Food Composition and Analysis, 20, 430-435.
• Özen, T., 2010. Antioxidant activity of wild edible plants in the Black Sea Region of Turkey,Grasas Y Aceites, 61, 86-94.
• Pourmorad, F., Hosseinimehr, S. J., Shahabimajd, N., 2006. Antioxidant activity, phenol and flavonoid contents of some selected Iranian medicinal Biotechnology, 5, 1142-1145. Journal of
• Roslan, W., Osinska, E., Pioro-Jabrucka, E., Grabowska, A., 2011. Morphological and Chemical Variability of Wild Populations of Bilberry (Vaccinium myrtillus L.),Polish Journal of Environmental Studies, 20, 237-243.
• Saric-Kundalic, B., Dobes, C., Klatte-Asselmeyer, V., Saukel, J., 2010. Ethnobotanical study on medicinal use of wild and cultivated plants in middle, Herzegovina,Journal of Ethnopharmacology, 131, 33-55. west Bosnia and
• Simopoulos, A. P., Gopalan, C., 2003. Plants in Human Health and Nutrition Policy,Karger, Basel/Switzerland.
• Tabasum, S., Ahmad, S., Akhlaq, N., Rahman, K., 2001. Estimation of Tannins in different Food Products,International Journal Of Agriculture and Biology, 3, 529-530.
• Tufarelli, V., Cazzato, E., Ficco, A., Laudadio, V., 2010. Assessing nutritional value and in vitro digestibility of Mediterranean pasture species using yak (Bos grunniens) faeces as alternative microbial incubator,Journal of Food, Agriculture & Environment, 8, 477-481. in a DaisyII
• Tumbas, V., Canadanovic-Brunet, J., Gille, G., Ðilas, S., Cetkovic, G., 2010. Superoxide anion radical scavenging activity of bilberry (Vaccinium myrtillus L.),Journal of Berry Research,1, 13-23.
• Turan, M., Kordali, S., Zengin, H., Dursun, A., Sezen, Y., 2003. Macro and Micro Mineral Content of Some Wild Edible Leaves Consumed in Eastern Anatolia. Sectiton B, Soil and Plant Sciences, 53, 129-137. Scandinavica
• Yıldırım, E., Dursun, A., Turan, M., 2001. Determination of the Nutrition Contents of the Wild Plants Used as Vegetables in Upper Çoruh Valley,Turkish Journal of Botany, 25, 367-371.
• Yücel, E., Tapırdamaz, A., Şengün, İ. Y., Yılmaz, G., Ak, A., 2011. Determining the usage ways and nutrient contents of some wild plants around Kisecik Town (Karaman / Turkey),Biological Diversity and Conservation,4, 71-82.
• Yücel, E., Unay, N., 2008. Çifteler İlçesinde gıda Olarak Tüketilen Yabani Bitkilerin Tüketim Biçimleri ve Besin Öğesi Değerleri, Eskişehir. Zeitouny, J.G., 2007. Wild Edible Plant Consumption and Age-Related Cataracts in a Rural Lebanese Elderly Population: A Case control Study. Yüksek Lisans Tezi,School of Dietetics University/ Kanada. Nutrition, McGill
• Zheng, W., Wang, S. Y., 2001. Antioxidant Activity and Herbs,Journal Chemistry,49, 5165-5170. in Selected of Agricultural and Food