CORINE Sistemine Göre Tekirdağ İlinin AKAÖ (Arazi Kullanımı/Arazi Örtüsü) Özelliklerinin Analizi/Analysis of LULC (Landuse/Landcover) Characteristics of Tekirdag Province based on the CORINE System

Year 2016, Volume: 30 Issue: 1, 13 - 26, 30.06.2016

Hüseyin Sarı Emre Özşahin

Abstract

Öz: AKAÖ (Arazi Kullanımı-Arazi Örtüsü) özelliklerinin tespiti ve izlenmesi ile daha etkili ve sürdürülebilir bir arazi yönetimi sağlanabilir. AKAÖ konusunda en yaygın uygulanan yöntemlerden birisi CORINE sistemidir. AB (Avrupa Birliği) ülkeleri kapsamında tatbik edilen bu sistem, AB’ye üyelik yolunda önemli bir yol kat eden Türkiye’de de son yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. CORINE sisteminin en önemli yanı, uygulama esnasında CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) ve UA (Uzaktan Algılama) tekniklerinden faydalanılmasıdır. Bu çalışmada Tekirdağ ilinde CORINE sistemine göre tashih edilmiş AKAÖ sınıflarında meydana gelen değişimlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında, 15 yıllık (2000-2015) zaman içerisinde gerçekleşmiş değişimler ile bu değişimlerin nedenleri ve sonuçları üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda araştırma kapsamında (1) Tekirdağ ilinin 2000-2015 yılları arasında AKAÖ özelliklerinde yaşanan değişimlerin tespiti, (2) Bu değişimlerin neden ve sonuçlarının ortaya çıkarılması ve (3) Geleceğe yönelik öngörülerde bulunulması gibi üç temel soruya yanıtlar aranmıştır. Sonuçta Tekirdağ ilinin 15 yıllık zamanda mühim oranda AKAÖ değişimleri geçirdiği anlaşılmıştır. 29 farklı 3. düzey CORINE sınıfının belirlendiği il arazisinde, en yaygın arazi kullanım sınıfının üçüncü düzeydeki kuru tarımın yapıldığı arazilerdir. Toplamda 14.8 km²’lik alanda AKAÖ farklılaşmasının yaşandığı Tekirdağ ilinde, en belirgin değişimin devamlı olmayan şehir yapısı ile devamlı şehir yapısı sınıfları arasında yaşandığı saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: AKAÖ, CORINE sistemi, CBS, UA.

Abstract: Detection and monitoring of the LULC (Landuse/Landcover) characteristics can provide more effective and sustainable land management. One of the most commonly applied systems in LULC is the CORINE (Coordination of Information on the Environment) system. This system, which has been in use across the EU (European Union) countries, has lately been adopted by Turkey, which has made a notable progress towards becoming an EU member in recent years. The most important characteristic of the CORINE system is that the GIS (Geographic Information Systems) and RS (Remote Sensing) techniques are used during its application. This study aimed to detect the changes that occurred at LULC classes in Tekirdag province, which were specified according to the CORINE system. In this study, we examined changes that occurred in 15 years (2000-2015) along with their causes and effects. In this regard, we embarked on the following three fundamental attempts: (1) Detection of the changes that occurred at the LULC features of Tekirdag province between 2000 and 2015; (2) Elicitation of the causes and effects of these changes; and (3) Determination of predictions for the future. It was ultimately found that Tekirdag province has passed through a significant rate of LULC changes in the last 15 years. 29 different 3rd level CORINE classes were determined in the land. The most common land use class is the lands where dry forming is performed corresponding to the third level. LULC differentiation is observed in a total area of 14.8 km² in Tekirdag province. The most obvious differentiation occurs between discontinuous urban fabric and continuous urban fabric classes. Keywords: LULC, CORINE system, GIS, RS.

Keywords

AKAÖ, CORINE sistemi, CBS, UA

References

• Albut, S., Uysal, T. (2009). Tekirdağ İlinde bağ alanlarının değişiminin yıllar bazında incelenmesi ve Tekirdağ - Şarköy İlçesinde topoğrafik açıdan uygun yeni bağ alanlarının Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ile belirlenmesi. TÜBİTAK Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, Proje No: 1070907.
• Altınbaş, Ü. (2006). Toprak Etüt ve Haritalama. Ege Üniversitesi Yayınları, Ziraat Fakültesi Yayın No: 521, İzmir.
• Altınbaş, Ü., Çengel, M., Uysal, H., Okur, B., Okur, N., Kurucu, Y., Delibacak, S. (2008). Toprak Bilimi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 557, İzmir.
• Ardel, A. (1956). Marmara Bölgesinde Coğrafi Müşahedeler. İstanbul Üniversitesi Coğrafya Enstitüsü Dergisi, 4 (7): 1-16.
• Atalay, İ. (2013). Uygulamalı Klimatoloji. 2. Baskı, Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, İzmir.
• Ateşoğlu, A. (2016). Havza çalışmalarında kullanılan CORINE 2006 arazi sınıflandırma verilerinin doğruluğunun araştırılması. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 66 (1): 173-183.
• Bajocco, S., Ceccarelli, T., Smiraglia, D., Salvati, L., Ricotta, C. (2016). Modeling the ecological niche of long-term land use changes: The roleof biophysical factors. Ecological Indicators 60 (2016) 231-236.
• Bartholomé, E., Belward, A.S., 2005. GLC2000: a new approach to global land cover mapping from Earth observation data. International Journal of Remote Sensing 26 (9), 1959-1977.
• Başayiğit, L. (2004). CORINE Arazi Kullanımı Sınıflandırma Sistemine Göre Arazi Kullanım Haritasının Hazırlanması: Isparta Örneği. Tarım Bilimleri Dergisi, 10 (4): 366-374.
• Bicheron, P., Huc, M., Henry, C., Bontemps, S., Lacaux, J.P., 2008. GlobCover Products Description Manual, Issue 2, Revision 2, European Space Agency (ESA), 25 p.
• Bossard, M., Feranec, J., Otahel, J., 2000. CORINE Land Cover Technical Guide - Addendum 2000. European Environment Agency, vol. 40. Technical Report, Copenhagen, 105 p.
• Çetinkaya S., Özşahin E. (2013). Arsuz Ovasında (İskenderun/Hatay) Arazi Örtüsü ve Kullanım Özelliklerinin Değişimi. III. Ulusal Jeomorfoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabı (Editörler: Hüseyin KORKMAZ, Atilla KARATAŞ), s.: 654-664, Color Ofset, Hatay.
• Çivi, A., Akgündüz, E., Kalaycı, K., İnan, Ç., Sarıca, E., Toru, E. (2009). CORINE (Coordination of Information on the Environment) Projesi. TMMOB Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi 2009 02-06 Kasım 2009, İzmir.
• Çoban, A. (2004). Ganos Dağlarındaki Kayın Kalıntıları ve Yeni Bitki Türleri. Türk Coğrafya Dergisi, 42: 47-54.
• Disperati, L., Virdis, S. G. P. (2015). Assessment of land-use and land-cover changes from 1965 to 2014 in Tam Giang-Cau Hai Lagoon, central Vietnam. Applied Geography, Volume 58, March 2015, Pages 48-64.
• Doygun, H., Berberoğlu, S., Alphan, H. (2003). Hatay, Burnaz Kıyı Kumulları Alan Kullanım Değişimlerinin Uzaktan Algılama Yöntemi ile Belirlenmesi. Cilt: 12 Sayı: 48, 4-9.
• Dönmez, Y. (1990). Trakya’nın Bitki Coğrafyası. Genişletilmiş İkinci Baskı, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 3601, Coğrafya Enstitüsü Yayınları No: 51.
• DSİ Faaliyet Raporu (2013). DSİ Genel Müdürlüğü 2013 Faaliyet Raporu. Retrieved 14.12.2007 from http://www.dsi.gov.tr/docs/stratejik-plan/dsi-2013-faaliyet-raporu.pdf?sfvrsn=2.
• Ekinci, H. (1990). Türkiye Genel Toprak Haritasının Toprak Taksonomisine Göre Düzenlenebilme Olanaklarının Tekirdağ Bölgesi Örneğinde Araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı.
• ETC/LC (European Topic Centre / Land Cover) (1995). CORINE land cover. Commission of the European http://www.eea.europa.eu/publications/COR0-landcover. Retrieved 14.12.2007 from
• Falcucci, A., Maiorano, L., Boitani, L. (2007). Changes in land-use/land-cover patterns in Italy and their implications for biodiversity conservation. Landspace Ecology, 22: 617-631.
• Feranec, J., Jaffrain, G., Soukup, T., Hazeu, G. (2010). Determining changes and flows in European landscapes 1990-2000 using CORINE land cover data. Applied Geography 30, 19-35.
• Friedl, M.A., McIver, D.K., Hodges, J.C.F., Zhang, X.Y., Muchoney, D., Strahler, A.H., Woodcok, C.E., Gopal, S., Schneider, A., Cooper, A., Baccini, A., Gao, F., Schaaf, C., 2002. Global land cover mapping from MODIS: algorithms and early results. Remote Sensing of Environment 83 (1-2), 287-302.
• Gençer, M., Başayiğit, L., Akgül, M. (2015). Eğirdir Gölü Koruma Zonları CORINE Arazi Kullanım Sınıflaması. Tarım Bilimleri Dergisi, 21: 26-38.
• Güney, Y., Ölgen, M. K. (2009). LANDSAT Uydu Görüntüleri Yardımıyla Bornova’da Arazi Kullanımı Değişiminin Belirlenmesi. DEUCBS Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, 10- 11 Aralık 2009, s.: 93-104, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Güney, Y., Polat, S., (2015). Uzaktan Algılama Verileri İle Kıyı Çizgisi Değişiminin Belirlenmesi: Aliağa ve Çandarlı Örneği, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Dergisi, Cilt: 8, Sayı:2 s.11-17.
• Gürbüz, M., Denizdurduran, M., Karabulut, M., Kızılelma, Y. (2012). Uzaktan Algılama ve CBS Kullanılarak Elbistan Ovasında Arazi Kullanımı / Arazi Örtüsünde Meydana Gelen Değişimlerin İncelenmesi. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi (Özel Sayı), 30-37.
• Güre M, Özel M E, Özcan H (2009). CORINE Arazi kullanımı sınıflandırma sistemine göre Çanakkale ili. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 13 (3): 37-48.
• Güre, M. (2009). Avrupa Birliği CORINE Arazi Kullanımı Sınıflandırma Sistemi ve Çanakkale İli Uygulaması. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çanakkale.
• Gürel, N., Gürel, A. (2006). Tekirdağ Ekonomisinin Gelişmesinde Ticaret ve Ulaştırma Sektörlerinin Yeri ve Önemi. Tekirdağ İlinin Ekonomik Gelişmesi, s.: 153-172, İktisadi Araştırmalar Vakfı, Tekirdağ.
• Gürpınar, E. (1994). Bir Çevresel Analiz Örneği Trakya. İstanbul: Der Yayınları.
• Haines-Young, R., Weber, J. L., 2006. Land Accounts for Europe 1990-2000: Towards Integrated Land and Ecosystem Accounting. European Environmental Agency, Copenhagen.
• Hansen, M.C., DeFries, R.S., Townshend, J.R.G., Sohlberg, R., 2000. Global Land Cover classification at 1 km spatial resolution using a classification tree approach. International Journal of Remote Sensing 21 (6-7), 1331-1364.
• Jensen, R. J. (1996). Introductory Digital Image Processing A Remote Sensing Perspective. Prentice Hall, New Jersey.
• Kaptué-Tchuenté, A.T., Roujean, J.L., Faroux, S., 2010. ECOCLIMAP-II: an ecosystem classification and land surface parameters database of Western Africa at 1 km resolution for the African Monsoon Multidisciplinary Analysis (AMMA) project. Remote Sensing of Environment 114 (5), 961-976.
• Karagüllü, O. Kendüzler, M. 2008. CORINE Sınıflandırması Raporu. Orman Genel Müdürlüğü, Orman Harita ve Fotogrametri Müdürlüğü, Ankara.
• Kiper, T., Korkut, A., Yılmaz, E. (2011). Tekirdağ İli Şarköy İlçesi bitkisel üretim durumunun kırsal turizme etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21 (3): 235-243.
• Koca, Y. K., Doran, İ., Kılıç, T. (2009). Arazi Sınıflandırma Yöntemi Corine’e Eleştirel Bir Yaklaşım. TÜCAUM V. Coğrafya Sempozyumu (16-17 EKİM 2008) Bildiriler Kitabı, s.: 71-80, Ankara.
• Korkmaz, H., Çetin, B., Ege, İ., Karataş, A., Bom, A., Özşahin E. (2011). Environmental Effects Of Stone Pits In Hatay. Procedia Social and Behavioral Sciences, Volume: 19, p.: 504–510.
• Loveland, T.R., Reed, B.C., Brown, J.F., Ohlen, D.O., Zhu, Z., Yang, L., Merchant, J.W., 2000. Development of a global land cover characteristics database and IGBP DISCover from 1 km AVHRR data. International Journal of Remote Sensing 216 (6-7), 1303-1330.
• Meyer, W. B., Turner II, B. L. (1994). Changes in Land Use and Land Cover: A Global Perspective. Cambridge Universitty Press, UK.
• MTA (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü) (2015). Tekirdağ İli Maden ve Enerji Kaynakları. Retrieved http://www.mta.gov.tr/v2.0/turkiye_maden/maden_potansiyel_2010/Tekirdag_madenler.pdf 14.12.2007 from
• Oğuz, H., Zengin, M. (2012). Peyzaj Patern Metrikleri ve Landsat TM 5 Uydu Görüntüleri Kullanarak Arazi Örtüsü/Arazi Kullanımı Değişimi Analizi (1984-2010): Kahramanmaraş Örneği. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi (Özel Sayı), 22-29.
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı Tekirdağ Gelişim Planı (2014-2018). Tekirdağ Gelişim Planı. Retrieved 14.12.2007 from tubis.ormansu.gov.tr/(F(H7bk-Ra7tDWHTvW9aalqS5vFx.../59.pdf.
• Özdemir, H., Akbulak, C., Özcan, H. (2011). Çokal Barajı (Çanakkale) çökme modeli ve taşkın risk analizi. Cilt:8 Sayı:2, s.: 659-698.
• Özşahin, E. (2015a) Natural Environment Features and Main Natural Hazards (Earthquake, Landslide, Erosion) of Tekirdağ Province (Thrace, Turkey). Akademi Titiz Press, İstanbul.
• Özşahin, E. (2015b). Işıklar (Ganos) Dağı’nın Biyojeomorfolojisi. Coğrafya’da Yeni Yaklaşımlar, Prof. Prof. h. c. Dr. İbrahim ATALAY’ın 45. Meslek Yılına Armağan, Editör: Prof. Dr. Recep Efe, s.: 363-377, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir.
• Özşahin, E. (2015c). Tekirdağ’da Kentsel Gelişim ve Jeomorfolojik Birimler Arasındaki İlişkinin Zamansal Değişimi. Turkish Studies-International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 10/1, Winter 2015, p.: 579-602.
• Özşahin, E. (2015d). Şehir ve Toprak Arasındaki İlişkinin Coğrafi Yaklaşımla İncelenmesi: Tekirdağ Şehri Örneği. Turkish Studies-International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume: 10/3, Winter 2015, p.: 733-758.
• Özşahin, E., Pektezel, H., Eroğlu, İ. (2016). Tekirdağ Şehri ve Yakın Çevresinde Arazi Kullanımının Zamansal ve Mekânsal Değişimi. Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks, Volume: 8, No: 1, p.: 307-326.
• Pektezel, H. (2016). Çorlu Çayı Havzasında (Trakya Yarımadası) Arazi Kullanımı Değişiminin Tespiti, Haritalandırılması ve Analizi. Route Educational and Social Science Journal, Volume 3 (2), p.: 57-77.
• Pelorosso, R., Leone, A., Boccia, L. (2009). Land cover and land use change in the Italian central Apennines: A comparison of assessment methods. Applied Geography 29, 35-48.
• Pérez-Hoyos, A., García-Haro, F. J., San-Miguel-Ayanz, J. (2012). Conventional and fuzzy comparisons of large scale land cover products: Application to CORINE, GLC2000, MODIS and GlobCover in Europe. ISPRS Journal of Photogrammetry and Remote Sensing Volume 74, November 2012, Pages 185-201.
• Somuncu, M., Akpınar, N., Kurum, E., Çabuk Kaya, N., Özelçi Eceral, T., 2010. Gümüşhane İli Yaylalarındaki Arazi Kullanımı ve İşlev Değişiminin Değerlendirilmesi: Kazıkbeli ve Alistire Yaylaları Örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi 2(2), 107-127.
• Şahin, V. (2014). Tekirdağ İlinde Nüfus ve Yerleşmenin Coğrafi Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 35, s.: 345-357.
• Tağıl, Ş. (2006). Peyzaj Patern Metrikleriyle Balıkesir Ovası ve Yakınında habitat parçalılığında ve kalitesinde meyıdana gelen değişim (1975-2000). Ekoloji 15 (60): 24-36.
• Tağıl, Ş. (2007). Tuzla Çayı Havzasında (Biga Yarımadası) CBS-Tabanlı RUSLE Modeli Kullanarak Arazi Degradasyonu Risk Değerlendirmesi. Ekoloji, 17 (65): 11-20.
• Tağıl, Ş. (2014). Edremit Körfezi’nin Kuzey Sahil Bölgesinde Peyzaj Paterni ve Arazı örtüsünün Zamansal ve Mekânsal Değişimi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 31, s.: 1-16.
• Tekirdağ Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü (2014). 2014 Yılı Tarım Raporu. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı.
• TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2015). İstatistiklerle Türkiye 2014. Türkiye İstatistik Kurumu Yayın No: 4380, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara.
• Verburg, P. H., Steeg, J., Veldkamp, A., Willemen, L. (2009). From land cover change to land function dynamics: A major challenge to improve land characterization, Journal of Environmental Management, 90: 1327-1335.
• Vural H, Dinç U., Öztürk N (1997). Sayısal uydu verileri yardımıyla arazi kullanım haritaları hazırlanmasının Doğu Akdeniz örneğinde araştırılması. III. Uzaktan Algılama ve Türkiye’deki Uygulamaları Semineri, 16-18 Mayıs Uludağ-Bursa, s. 1-6.