Namazdaki Dua Yerleriyle Şekillerinin Hadîslerle Tespiti ve Değerlendirilmesi

Year 2019, Issue: 13, 223 - 257, 30.12.2019

Abdulvehhab Gözün

https://doi.org/10.18498/amailad.601500

Abstract

İslâm’ın üzerine bina edildiği
temellerden biri olan namaz, insanın fiziksel ve ruhsal anlamda Allah’a (c.c.)
kulluğunu sembolize eden en önemli ibadetlerdendir. Dolayısıyla böyle bir
ibadetin, ubûdiyetin olmazsa olmazlarından acziyet, yalvarış, yakarış, ihtiyaç
ve iltica gibi hususları ifade eden duayı içinde barındırması tabiî olan bir
durumdur.

Bununla birlikte ülkemizdeki
Müslümanların çoğu namaz içerisinde, özellikle Hanefî fıkıh ve ilmihal
kitaplarındaki farz namazların kılınış şekliyle ilgili bilgilere paralel bir
biçimde ve zamanla oluşan teamüle uygun olarak, Fâtiha’nın içerdiği dua dışında
selam vermeden önce düzenli olarak okudukları belli başlı dualarla yetinmektedirler.
Yapmak istedikleri farklı duaları ise namaz sonrasına bırakmaktadırlar. Hâlbuki
bu insanlar, başta secde konumu olmak üzere kişinin Allah’a (c.c.) manevî anlamda
en yakın olduğu durumun namaz hali olduğunun farkındadırlar. Hatta ülkemizde
namaz kılmak, mecâzî anlamda “Allah’ın (c.c.) huzuruna çıkmak” ifadesiyle betimlenir.

Sadece bu gerçekten hareket edilse bile
namaz içerisinde duanın ne kadar önemli olduğu ve kabule daha şâyân olacağı
anlaşılmaktadır. Binaenaleyh bu çalışmada namaz esnasında nerelerde ve nasıl
dua edileceği konusu, diğer tüm ibadetler gibi namaz ibadetinin de ancak
kendisinden öğrenilebileceği Hz. Peygamber’in (s.a.v.) hadîsleri ışığında ele
alınıp incelenmiştir.

Böylece araştırmada sünnete göre namaz
içerisinde nerelerde ve nasıl dua yapılabileceğinin ortaya çıkarılması
amaçlanmıştır. Neticede yaygın olarak halk tarafından bilinenin ve
uygulanılanın aksine sadece ka’de-i ahîrede değil kıyam, rükû, itidâl ve secde
gibi diğer bazı hallerde de farklı sîgalarla namazda dua yapılabileceği
sonucuna ulaşılmıştır. Vitir namazında rükûya gitmeden önce; sabah namazında da
rükûdan kalkılınca yapılan kunût duası ise, müstakil bir çalışmanın konusu
olduğu düşünüldüğünden araştırmanın kapsamına alınmamıştır.

Keywords

Hadîs, Namaz, Dua, Secde, Sîga

Determination and Evaluation of Praying Places and Forms in Prayer with Hadîths

Abstract

It is
inevitable that the content of salaah which is the second of the five pillars
of Islam, includes supplication that symbolizes the need for the creator and
seeking refuge from him. However, the way of performing salaah, where and how
to make supplication in the salaah can be learned from the practices of the
Prophet (pbuh), who was also held accountable for these worships, like the
other pillars of the Islam such as fasting, hajj and zakat.

As a result of the researches that
conducted on the subject of valid stories, it was determined that supplication
was performed in seven places during the salaah. The first of the supplication
comes after the iftitâh takbir. As a matter of fact, it was stated that the
Prophet (pbuh) made supplication before reciting quran when he began to salaah.
Therefore, the first supplication is made in salaah after the iftitâh takbir.
This supplication is called the " supplication of Istiftah".

From
some hadiths, it is understood that the second place
of supplication in salaah is after The Fâtiha which is the second
half of the qıyam. As a matter of fact, in some stories, it was stated that Rasûlullah
(pbuh) when he was performing nafile salaah at night, he also
made supplication while reading zamm-ı sûre in salaah. Only some of
the Hanbalis and Shafiis have pointed out that this supplication is
good deed when it is performed in night prayers. In the compulsory
prayers, we have not found any evidence that the Prophet (pbuh) has done similarly. Therefore, according
to research, the fıqh scholars did not touch on this issue.

As far
as it is concerned, the third of the supplication place in salaah is
the rukû. As a matter of fact, in some stories, while Prophet performing
salaah, he also made supplication beside making
usual supplication in rukuh. Some scholars, such as Shafiî and Bukhârî,
have said that it is permissible to make supplication in the rukuh. Others,
such as Malikis have argued that this is mekrûh.  In general,
according to the Hanafis and the Hanbalis, it is enough to do
rukuh supplication do praising Allah in the rukuh. It is
not appropriate to make other supplication.

From
the conducted researches, it has been determined that the fourth place
of supplication in salaah is the state of standing (when the person
straighten up after the rukuh). Because in some stories, it was stated that
when the Prophet (pbuh) raised
his head from the rukuh, he also made a number of supplications. Some Hanbali
and Shafi'i scholars have shown some of the relevant stories as evidence to
indicate that it is good deed when such supplication is
made. The Hanafis and The Malikis, on the other hand, have generally referred
such supplication to the tahaccud salaahs and the nafila salaahs.
Therefore, according to them, when the compulsory salaahs performed with
congregation, it is enough to do
rukuh supplication do praising Allah in the rukuh.

The
fifth supplication place in salaah is the state of prostration. It is
possible to divide the relevant stories of the Prophet (pbuh) into
two parts. The first one is the stories to encourage prayers to make
supplication in the state of prostration. And the second part is the prophet's
(pbuh) supplication that he made it in the state of prostration himself. In
this regard, the fıkh scholars have different opinions. However,
there are many hadith relevant to this subject and it would be more
accurate to say that this is sunnah on all salaahs.

According to some stories, the sixth of the places
where supplication can be made is between two prostration. The
malikis have said that this supplication is permissible it is not
makruh. The Shafiis have stated that they are not only permissible, but
also good
deeds when it is made. As for the Hanafis, they
said there was no sunnah invocation here. The situation is different compared
to the Hanbali. According to them, making this supplication once
between the two state of prostration is wacib; It is good deeds to say it three times, such
as supplication that made in the state of prostration and rukuh.

According
to the researches, the place where making supplication in all salaahs
are after the second sitting. After the first sitting there is no supplication.
However, according to the Hanafis and Hanbalis,
the supplication should not be similar to supplicition’s word
that people use to make supplication. According to Maliki and Shafiî,
me'sur supplication are better but there is no such limitation.

Keywords

Hadith, Prayer, Supplication, Prostration, Sîga

References

• Abdurrezzâk, Ebû Bekr b. Hemmâm b. Nâfi’ el-Himyerî el-Yemânî es-San’ânî. el-Musannef. Thk. Habîburrahmân el-Azamî. 11 Cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-islâmî, 1403.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedruddîn Mahmud b. Ahmed b. Musa el-Hanefî. el-Binâye şerhu’l-hidâye. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1420/2000.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedruddîn Mahmud b. Ahmed b. Musa el-Ayıntâbî. Umdetü’l-kârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 25 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-tirâsi’l-arabî, ts.
• Bâbertî, Ebû Abdillah Ekmelüddîn Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd er-Rûmî. el-İnâyetü şerhu’l-Hidâye. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
• Beyhakî, Ebû Bekir Ahmed b. Hüseyin b. Ali b. Musa el-Horasânî. es-Sünenü’l-kübrâ. Thk. Muhammed Abdulkâdir Atâ. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1424/2003.
• Bezzâr, Ebû Bekir Ahmed b. Amr b. Abdilhâlık el-Atekî. el-Müsned: el-Bahru’z-zehhâr. Thk. Mahfûzurrahmân Zeynüllah - Âdil b. Sa‘d - Sabrî Abdulhâlık eş-Şâfiî. 18 Cilt. Medine: Mektebetü’l-ulûm ve’l-hikem, 1988-2009.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. el-Muğîra. Sahîhu’l-Buhârî. 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları., 1413/1992.
• Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali er-Râzî. Şerhu Muhtasari’t-Tahâvî. Thk. İsmetüllah İnâyetüllah Muhammed - Sâid Bekdâş - Muhammed Ubeydullah Hân - Zeynep Muhammed Hasan Fellâte. 8 Cilt. b.y.: Dâru’s-sirâc, 1431/2010.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmail b. Hammâd el-Fârâbî. es-Sıhâh: Tâcu’l-luğa ve sıhâhu’l-arabiyye. Thk. Ahmed Abdulğafûr Attâr. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ilm li’l-melâyîn, 1407/1987.
• Dârekutnî, Ebü’l-Hasan Ali b. Ömer b. Ahmed el-Bağdâdî. Sünen. Thk. Şuayb el-Arnavut - Hasan Abdulmün‘im Şelebî - Abdullatîf Hirzullah - Ahmed Berhûm. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1424/2004.
• Dârimî, Ebû Muhammed Abdullah Abdurrahman. Sünenü’d-Dârimî. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Ebû Abdillah el-Mâlikî, Muhammed b. Ahmed b. Muhammed Uleyş. Menhu’l-Celîl şerhu Muhtasari Halîl. 5 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1409/1989.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. Eş’as. Sünenü Ebî Dâvûd. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Ebû Yusuf, Yakub b. İbrahim b. Habîb el-Ensârî. el-Âsâr. Thk. Ebü’l-Vefâ el-Afganî. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, ts.
• Elbânî, Ebû Abdirrahmân Muhammed Nâsıruddîn b. el-Hâcc Nuh b. Necâtî b. Âdem. Sahîhu Ebî Dâvûd. 7 Cilt. Kuveyt: Müessesetü ğirâs, 1423/2002.
• Elbânî, Ebû Abdirrahmân Muhammed Nâsıruddîn b. el-Hâc Nuh b. Necâtî b. Âdem. Silsiletü’l-ehâdîsi’s-sahîha ve şey’un min fıkhihâ ve fevâidihâ. 7 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-maârif, 1415-1422/1995-2002.
• Elbânî, Ebû Abdirrahmân Muhammed Nâsıruddîn b. el-Hâcc Nuh b. Necâtî b. Âdem. Zaîfu Ebî Dâvûd. 2 Cilt. Kuveyt: Müessesetü ğirâs, 1423.
• Esyûbî, Muahmmed b. Ali b. Âdem b. Musa el-Vellevî. Zahîratü’l-ukbâ fî şerhi’l-Müctebâ. 42 Cilt. b.y.: Dâru’l-mirâc, 1416-1424/1996-2003.
• Gırnâtî, Ebû Abdillah el-Mevvâk Muhammed b. Yusuf b. Ebî Kâsım b. Yusuf el-Abderî. et-Tâc ve’l-iklîl li Muhatasari Halîl. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1416/1994.
• Haccâvî, Ebu’n-Necâ Şerefüddîn Musa b. Ahmed b. Musa el-Makdisî. el-İknâ‘ fî fıkhi’l-İmam Ahmed b. Hanbel. Thk. Abdullatîf Muhammed Musa es-Sübkî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, ts.
• Hâkim, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah b. Muhammed en-Neysâbûrî. el-Müstedrek. Thk. Mustafa Abdulkâdir Atâ. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1411/1990.
• Halvetî, Abdurrahmân b. Abdillah b. Ahmed el-Ba‘lî. Keşfü’l-muhadderât ve’r-riyâzu’l-müzhirât li şerhi ahsari’l-muhtesarât. Thk. Muhammed b. Nâsır el-Acemî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-beşâiri’l-islâmiyye, 1423/2002.
• Hattâbî, Ebû Süleyman Hamd b. Muhammed b. İbrahim el-Büstî. Meâlimü’s-sünen. 4 Cilt. b.y.: el-Matbaatü’l-ilmiyye, 1351/1932.
• Humeydî, Ebû Bekr Abdullah b. Zübeyr b. İsa el-Kuraşî el-Esedî. Müsned. Thk. Hasan Selîm Esed ed-Dârânî. 2 Cilt. Dımaşk: Dârussikâ, 1996.
• İbn Abdilberr, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillah b. Muhammed el-Kurtubî. el-Kâfî fî fıkhi ehli’l-Medîne. Thk. Muhammed Muhammed Ehyed. 2 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Riyad el-hadîse, 1400/1980.
• İbn Battâl, Ebü’l-Hasan Ali b. Halef b. Abdilmelik. Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Ebû Temîm Yâsir b. İbrahim. 10 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-rüşd, 1423/2003.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdris el-Hanzalî er-Râzî. el-Cerh ve’ta‘dîl. 9 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabî, 1271/1952.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdris el-Hanzalî er-Râzî. el-İlel. Thk. Sa’d b. Abdillah el-Hamîd - Hâlid b. Abdirrahmân el-Cerîsî. 7 Cilt. Riyad: Matâbiu’l-Humeyzî, 1427/2006.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. İbrahim el-Absî. el-Musannef. Thk. Kemal Yusuf el-Hût. 7 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-rüşd, 1409.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fadl Ahmed b. Ali el-Askalânî. Fethu’l-Bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1379.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed ed-Dârimî el-Büstî. Sahîh. Thk. Şuayb el-Arnavut. 18 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1414/1993.
• İbn Huzeyme, Ebû Bekr Muhammed b. İshak en-Neysâbûrî. Sahîh. Thk. Muhammed Mustafa el-Azamî. 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-islâmî, ts.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Muhammed b. Ebî Bekr b. Eyyüb b. Sa’d. Şifâu’l-alîl fî mesâili’l-kazâi ve’l-kaderi ve’l-hikmeti ve’t-ta’lîl. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1398/1978.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekir b. Eyyüb. Zâdu’l-meâd fî hedyi hayri’l-ibâd. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 1415/1994.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed b. Muhammed el-Cemâilî el-Makdisî. el-Kâfî fî fıkhi’l-İmam Ahmed. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1414/1994.
• İbn Mâce, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd. Sünenü İbn Mâce. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî er-Ruveyfiî el-İfrîkî el-Mısrî. “Slv”. Lisânü’l-arab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdir, 1414.
• İbn Müflih, Ebû İshak Burhânüddîn İbrahim b. Muhammed b. Abdillah. el-Mubdi‘ fî şerhi’l-Mukni‘. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
• İbn Receb el-Hanbelî, Zeynüddîn Abdurrahmân b. Ahmed el-Bağdâdî. Fethu’l-Bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Mahmud b. Şaban b. Abdilmaksûd - Mecdî b. Abdilhâlık eş-Şâfiî - İbrahim b. İsmail el-Kâdî. 8 Cilt. Medine: Mektebetü’l-ğurabâi’l-eseriyye, 1417/1996.
• İbn Rüşd, Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Ahmed el-Kurtubî. Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muktesid. 4 Cilt. Kahire: Dâru’l-hadîs, 1425/2004.
• İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbâs Takıyyüddîn Ahmed b. Abdilhalîm el-Harrânî. Mecmû‘u’l-fetâvâ. Thk. Abdurrahman b. Muhammed b. Kâsım. 35 Cilt. Medine: Mücemmeu’l-Melik Fehd, 1416/1995.
• İbn Teymiyye, Ebü’l-Abbâs Takıyyüddîn Ahmed b. Abdilhalîm b. Abdisselâm el-Harrânî ed-Dımaşkî. Şerhu’l-Umde. Thk. Abdulazîz b. Ahmed el-Müşeykıh. Riyad: Dâru’l-âsıme, 1429/2008.
• İbnü’l-Arabî, Ebû Bekir Kâdî Muhammed b. Abdillah el-Meâfirî el-İşbîlî. el-Mesâlik fî şerhi Muvattâ Mâlik. 8 Cilt. b.y.: Dâru’l-garbi’l-islâmî, 1428/2007.
• İbnü’l-Hâcib, Ebû Amr Cemâlüddîn Osman b. Ömer b. Ebî Bekir b. Yunus el-Kürdî el-Mâlikî. Câmiu’l-ümmehât. Thk. Ebû Abdirrahmân el-Ahdar el-Ahdarî. b.y.: el-Yemâme, 1421/2000.
• İbnü’l-Mülakkın, Ebû Hafs Siracüddîn Ömer b. Ali b. Ahmed el-Mısrî eş-Şâfiî. el-Bedru’l-münîr fî tahrîci’l-ehâdîsi ve’l-âsâri’l-vâkı’ati fi’ş-şerhil-kebîr. Thk. Mustafa Ebü’l-ğayt - Abdullah b. Süleyman - Yâsir b. Kemal. 9 Cilt. Riyad: Dâru’l-hicret, 1425/2004.
• İbnü’n-Nakîb, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Lü’lü’ b. Abdillah er-Rûmî. Umdetü’s-sâlik ve uddetü’n-nâsik. Katar: eş-Şuûnü’d-dîniyye, 1982.
• İmrânî, Ebü’l-Hüseyin Yahya b. Ebi’l-hayr b. Sâlim el-Yemenî. el-Beyân fî mezhebi’l-İmam eş-Şâfiî. Thk. Kâsım Muhammed en-Nûrî. 13 Cilt. Cidde: Dâru’l-minhâc, 1421/2000, 2: 225.
• Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. İdris b. Abdirrahmân el-Mâlikî. ez-Zehîra. Thk. Muhammed Hacı - Saîd Ârâb - Muhammed Ebû Hubze. 14 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ğarbi’l-islâmî, 1994.
• Kâsânî, Alâuddîn Ebû Bekr b. Mes’ûd b. Ahmed. Bedâyiu‘s-sanâyi‘ fî tertîbi’ş-şerâyi‘. 7 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1406/1986.
• Lahmî, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed er-Rib‘î et-Tebsıra. Thk. Ahmed Abdulkerî Necîb. 14 Cilt. Katar: Vizâratü’l-evkâf ve’ş-şuûni’l-islâmiyye, 1432/2011.
• Malatî, Ebü’l-Mehâsin Cemâlüddîn Yusuf b. Musa b. Muhammed. el-Mu’tasar mine’l-muhtasar min müşkili’l-âsâr. 2 Cilt. Beyrut: Âlemü’l-kütüb, ts.
• Mâlik b. Enes. el-Muvattâ. 2 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Mâlik b. Enes b. Mâlik b. Âmir el-Esbahî el-Medenî. el-Müdevvene. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1451/1994.
• Mâzerî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ali b. Ömer et-Temîmî el-Mâlikî. Şerhu’t-telkîn. Thk. Muhammed Muhtar es-Selâmî. 5 Cilt. Dâru’l-ğarbi’l-islâmî, 2008.
• Mehdivî, Ebü’t-Tâhir İbrahim b. Abdissamed b. Beşîr et-Tenûhî. et-Tenbîh alâ mebâdii’t-tevcîh. Thk. Muhammed Belhasân. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 1428/2007.
• Merdâvî, Ebü’l-Hasan Alâuddîn Ali b. Süleyman ed-Dımaşkî. el-İnsâf fî ma’rifeti’r-râcihi mine’l-hilâf. 12 Cilt. b.y.: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabî, ts.
• Moğoltay, Ebû Abdillah Alâuddîn Moğoltay b. Kılıç b. Abdillah el-Bekcerî el-Mısrî. Şerhu Süneni İbn Mâce: el-İ’lâm bi sünnetihi aleyhi’s-selâm. Thk. Kâmil Uveyda. 5 Cilt. Suûdiyye: Mektebetü Nizâr Mustafa el-Bâz. 1419/1999.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc. Sahîhu Müslim. 3 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları., 1413/1992.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb b. Ali el-Horasânî. Sünenü’n-Nesâî. 8 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1413/1992.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddîn Yahya b. Şeref. el-Mecmû şerhu’l-Mühezzeb. 20 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, ts.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddîn Yahya b. Şeref. Ravzatü’t-tâlibîn ve umdetü’l-müftîn. Thk. Züheyr eş-Şâvîş. 12 Cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-islâmî, 1412/1991.
• Râfiî, Ebü’l-Kâsım Abdulkerîm b. Muhammed b. Abdilkerîm el-Kazvînî. el-Azîz şerhu’l-Vecîz:eş-Şerhu’l-kebîr. Thk. Ali Muhammed Ivaz - Âdil Ahmed Abdulmevcûd. 13 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1417/1997.
• Ramlî, Şemsüddîn Muhammed b. Ebi’l-Abbâs Ahmed. Nihâyetü’l-muhtâc ilâ şerhi’l-Minhâc. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1404/1984.
• Ruaynî, Ebû Abdillah Şemsüddîn Muhammed b. Muhammed b. Abdirrahmân el-Hattâb. Mevâhibü’l-celîl fî şerhi Muhtasari Halîl. 6 Cilt. b.y.: Dâru’l-fikr, 1412/1992.
• Rûyânî, Ebü’l-Mehâsin Abdulvâhid b. İsmail. Bahru’l-mezheb. Thk. Târık Fethî. 14 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2009.
• Sadruddîn, Ali b. Ali b. Ebi’l-İzz el-Hanefî. et-Tenbîh alâ müşkilâti’l-Hidâye. Thk. Abdulhakîm b. Muhammed Şâkir - Enver Salih Ebû Zeyd. 5 Cilt. Suûdiyye: Mektebetü’r-rüşd, 1424/2003.
• Sa‘lebî, Ebû Muhammed Abdulvehhâb b. Ali b. Nasr el-Bağdâdî el-Mâlikî. el-Me‘ûne alâ mezhebi âlimi’l-Medîne. Thk. Humeyş Abdulhakk. 3 Cilt. Mekke: el-Mektebetü’t-ticâriyye, ts.
• Sehârenpûrî, Halîl Ahmed. Bezlü’l-mechûd fî halli Süneni Ebî Dâvûd. 14 Cilt. Hindistan: Merkezü’ş-Şeyh Ebi’l-Hasan en-Nedvî li’l-buhûs ve’d-dirâsâti’l-islâmiyye, 1427/2006.
• Semerkandî, Ebû Bekr Alâuddîn Muhammed b. Ahmed b. Ebî Ahmed. Tuhfetü’l-fukahâ. 3 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1414/1994.
• Serahsî, Şemsü’l-eimme Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl. el-Mebsût, 30 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1414/1993.
• Süneykî, Ebû Yahya Zekeriyya b. Muhammed b. Ahmed b. Zekeriyya el-Ensârî. Fethu’l-vehhâb bi şerhi Menheci’t-tullâb. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1414/1994.
• Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdris el-Kuraşî. Müsned. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1400.
• Şâfiî, Ebû Abdillah Muhammed b. İdris el-Kuraşî. el-Ümm. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-ma’rife, 1410/1990.
• Şevkânî, Muhammed b. Ali b. Muhammed b. Abdillah el-Yemenî. Neylü’l-evtâr. Thk. Isâmüddîn es-Sabâbatî. 8 Cilt. Mısır: Dâru’l-hadîs, 1413/1993.
• Şeybânî, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed b. Hanbel. Müsned. 6 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları., 1413/1992.
• Şeybânî, Ebû Abdillah Muhammed b. Hasan. el-Âsâr. Thk. Ebü’l-vefâ el-Afganî. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, ts.
• Şeybânî, Ebû Abdillah Muhammed b. Hasan b. Ferkad. el-Asl:el-Mebsût. Thk. Ebü’l-vefâ el-Afganî. 5 Cilt. Karaçi: İdâretü’l-Kur’ân ve’l-ulûmi’l-islâmiyye, ts.
• Şirbînî, Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb. Muğni’l-muhtâc ilâ ma’rifeti meânî elfâzi’l-Minhâc. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1415/1994.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyüb el-Lahmî eş-Şâmî. ed-Duâ. Thk. Mustafa Abdulkâdir Atâ. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1413.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyüb el-Lahmî. el-Mu’cemu’l-evsat. Thk. Târık b. Ivazıllah b. Muhammed-Abdulmuhsin b. İbrahim el-Hüseynî. 10 Cilt. Kahire: Dâru’l-haremeyn, ts.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyüb el-Lahmî eş-Şâmî. el-Mu‘cemu’l-kebîr. Thk. Hamdî b. Abdilmecîd es-Selefî. 25 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiyye, 1415/1994.
• Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. Selâme el-Ezdî el-Mısrî. Şerhu meâni’l-âsâr. Thk. Muhammed Zührî en-Neccâr - Muhammed Seyyid Câdü’l-hakk. 5 Cilt. Âlemü’l-kütüb, 1414/1994.
• Tahtâvî, Ahmed b. Muhammed b. İsmail el-Hanefî. Hâşiyetü’t-Tahtâvî alâ Merâkı’l-felâh. Thk. Muhammed Abdulazîz el-Hâlidî. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1418/1997.
• Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleyman b. Dâvûd b. Cârûd el-Basrî. Müsned. Thk. Muhammed b. Abdilmuhsin et-Türkî. 4 Cilt. Mısır: Dâru Hecer, 1419/1999.
• Tebrîzî, Ebû Abdillah Veliyyüddîn Muhammed b. Abdillah el-Hatîb el-Ömerî. Mişkâtü’l-mesâbîh. Thk. Muhammed Nâsıruddîn el-Elbânî. 3 Cilt. Beyrut: el-Mektebü’l-islâmî, 1985. Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Sevra. Sünenü’t-Tirmizî. 5 Cilt. İstanbul: Çağrı Yayınları., 1413/1992.
• Zebîdî, Ebü’l-Feyz Mürtezâ Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzâk el-Hüseynî. “Slv”. Tâcu’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. 40 Cilt. Dâru’l-hidâye, ts.
• Zerkeşî, Şemsüddîn Muhammed b. Abdillah el-Mısrî el-Hanbelî. Şerhu’z-Zerkeşî alâ Muhatasari’l-Hırakî. 7 Cilt. Dâru’l-Ubeykân, 1413/1993.
• Zeylaî, Fahruddîn Osman b. Ali b. Mihcen el-Bâriî. Tebyînü’l-hakâyik şerhu Kenzi’d-dekâyik. 6 Cilt. Bulak: el-Matba’atü’l-kübra’l-emîriyye, 1313.