Amasya Genelge’sinin Erzurum ve Sivas Kongreleri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2013, Sayı: 1, 69 - 82, 15.12.2013

Selim Özcan

https://doi.org/10.18498/amauifd.21308

Cited By: 3

Öz

Türk Milli
Mücadele harekâtının en önemli dönüm noktası, Amasya Genelge’sinin
yayınlanmasıdır.  Amasya’da Milli Mücadelenin komutanlarının imzası ve
onayı ile ilan edilen genelgeyle; Türk milletine egemenliği ve bağımsızlığı
yolunda çağırıda bulunulup, kendi kaderini kendisinin tayin etmesi istenmiş ve
milli mücadelenin esasları yazılı bir metin haline getirilmiştir. Aynı
zamanda milli mücadele için dağınık mahalli teşkilatların birleştirilmesi ve
milli haklara sahip çıkacak kongrelerin toplanması istenmiştir.

Türk istiklal
mücadelesinin ilk temellerinin atıldığı Erzurum Kongresi ile milli güçleri
birleştirmek ve milli harekâtı idare edebilecek bir teşkilatı kurmak amacıyla
toplanacak olan milli kongrenin çağrıları da genelge ile yapılmıştır.

Amasya
Genelgesinde geçen ve daha sonra sık sık ifade edilen “Milletin egemenliğini
yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır” ilkesinin Erzurum Kongresi ile
burada alınan aynı kararların pekiştirildiği Sivas Kongresi kararları üzerinde
etkisi açıkça görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Paşa, Amasya Genelgesi, Erzurum ve Sivas Kongreleri, Milli Mücadele, Egemenlik

The Effect of Amasya Memorandum on Erzurum and Sivas Congresses

Öz

The turning point of the Turkish Independence struggle is the declaration
of the Amasya Memorandum. With the approval and signature of the high ranked
officers about the declaration of the memorandum in Amasya, the memorandum
invited Turkish people to struggle for the sovereignty and independence and to
decide their destiny. So the basis of the Turkish struggle became a written
document. The local organizations came together and the congresses which
advocated the national rights were held.

The Erzurum congress that formed the basis of the Turkish Independence
struggle and combined the national forces to direct national movement was held
by the help of the memorandum.

The statement often mentioned in the memorandum “The Independence of the
Turkish Nation would be saved by the determination and the decision of the
Nation itself” hand an effect on Sivas congress where the previous decisions
were reinforced.

Anahtar Kelimeler

Mustafa Kemal Pasha, Amasya Memorandum, Erzurum and Sivas Congresses, National Struggle, Sovereignty.

Kaynakça

• Açıkses, Erdal, Rahmi Doğanay, Amerika’nın Yüz Yıllık Ortadoğu Hayali Chester Projesi, Elazığ, 2010.
• Aktaş, R. Necdet, Atatürk’ün Bağımsızlık Savaşı Nasıl Hazırlandı, İstanbul, 1973.
• Askeri Tarih Belgeleri Dergisi, Gnkur. Basımevi, Ankara, Mayıs 1981, sayı: 79, Belge no: 17.
• Aşkun, Vehbi Cem, Kurtulan Merzifon, Balıkesir, 1956.
• Atatürk, Kemal, Nutuk I-III, 13. bs., MEB Yayınları, İstanbul, 1973.
• Atatürk’ün Bütün Eserleri, c. III, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2000.
• Aydoğan, Erdal, Samsun’dan Erzurum’a Mustafa Kemal, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara, 2000.
• Baykal, B. Sıtkı, Erzurum Kongresi İle İlgili Belgeler, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara, 1969.
• Cebesoy, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, Temel Yayınları, İstanbul, 2005.
• Çaycı, Abdurrahman, “Atatürk”, Küçük Türk İslam Ansiklopedisi, İstan-bul, 1974.
• Dal, Kemal, “Milli Egemenlik ve Temsili”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, c. II, sayı: 4, Kasım, 1994.
• Demiray, Ahmet, Resimli Amasya Tarihi, Balıkesir, 1954.
• Esengin, Kemal, Milli Mücadele’de İç Ayaklanmalar, İstanbul, 1975.
• Evsile, Mehmet, ”Amasya Tamimi ve Atatürk’ün Amasya’daki Faaliyetleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, c. XIV, Ankara, 1998.
• Gökbilgin, M. Tayyib, Milli Mücadele Başlarken, Mondros Mütarekesinden Sivas Kongresine, c. I, Ankara, 1959.
• Kutay, Cemal, Kuruluşun ve Cumhuriyetin Manevi Mimarları, Ankara, 1973.
• Menç, Hüseyin, Milli Mücadele Yıllarında Amasya Portreler-Belgeler, Ankara, 1992.
• Menç, Milli Mücadele Yıllarında Amasya, 2002.
• Kansu, M. Müfit, Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber, c. I, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1966.
• Semerci, Ahmet, Amasya Tamimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara, 1985.
• Susoy, Şenol, Milli Mücadele Yıllarında Amasya, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2008.
• Sonyel, Salahi R, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, c. I, Ankara, 1987.
• Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi I, Ankara, 1991.
• Turgut, Fethi, Makine Başında, Fer Yayınları, İstanbul, 1989.