TİREBOLU BEDRAMA CASTLE WITH ITS HISTORY, PLAN AND ARCHITECTURAL FEATURES

Year 2024, Volume: 9 Issue: 17, 272 - 290, 28.12.2024

Ahmet Yuka

https://doi.org/10.48122/amisos.1587197

Abstract

TARİHİ, PLAN VE MİMARİ ÖZELLİKLERİ İLE TİREBOLU BEDRAMA KALESİ

Abstract

Öz
Giresun ili Tirebolu ilçesine bağlı Kızılören Köyü’nde yer alan Bedrama Kalesi, Karadeniz sahil yoluna 9 km, ilçe merkezine ise 11 km mesafede bulunmaktadır. Deniz seviyesinden 250 m yüksekliğinde bir tepe üzerine kurulmuş olan Bedrama Kalesi, çevreye hâkim bir konuma sahip olup Harşit deresinin ve vadisinin deniz tarafını kontrol altında tutmak için inşa edilmiştir. Bedrama Kalesi’nin herhangi bir kitabesi bulunmadığı için kesin olarak ilk ne zaman ve kimler tarafından inşa edildiği bilinmemektedir. Hem kalenin göstermiş olduğu plan ve mimari özellikler hemde bölgenin tarihi geçmişi dikkate alındığında Bedrama Kalesi’nin Antik dönemde bir gözetleme kalesi olarak inşa edildiğini göstermektedir. Kale yapısı daha sonradan askeri hareketliliğin arttığı Pontus Krallığı, Roma, Bizans, Trabzon Komnenos, Bayramlı (Hacıemiroğulları) Beyliği ve Osmanlılar zamanında kullanılmıştır.
Çevreye hâkim sarp bir kayalık alan üzerine kurulmuş olan Bedrama Kalesi, kuzey-güney doğrultusunda dikdörtgen bir planda inşa edilmiştir. Ancak zaman içerisinde herhangi bir restorasyon ve koruma müdahalesi görmeyen yapı çok yoğun bir bitki örtüsü altında kalmış, sur duvarları ve iç mekân bölümleri hem doğal hemde beşerî sebeplerden dolayı büyük oranda tahrip olmuştur. Bedrama Kalesi; 9 m yüksekliğe ulaşan sur duvarları, tünel şeklinde tasarlanmış giriş kapısı, işlevi tam olarak belirlenemeyen bir mekân kalıntısı, toprağa gömülü amforalar ve kayaya oyulmuş sarnıç gibi bölümleri ile zamana karşı direnmektedir. Kalenin mimari anlamda tam olarak bölümlerinin belirlenebilmesi için arkeolojik bir kazıya ihtiyaç olduğu gibi aynı zamanda restorasyon programlarına da dahil edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada günümüzde büyük oranda âtıl bir durumda olan Bedrama Kalesi’nin tarihçesi ile plan ve mimari özellikleri üzerinde durulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Tirebolu, Bedrama Kalesi, Sur Duvarı, Sarnıç, Orta Çağ

Abstract
Bedrama Castle, located in Kızılören Village of Tirebolu district of Giresun province, is 9 km from the Black Sea coastal road and 11 km from the town center. Bedrama Castle, built on a hill 250 m above sea level, has a commanding position over the environment and was built to keep the seaside of the Harşit stream and valley under control. Since Bedrama Castle does not have any inscriptions, it is not known exactly when and by whom it was first built. Considering both the plan and architectural features of the castle and the historical background of the region, it shows that Bedrama Castle was built as a watchtower in ancient times. The castle structure was later used during the Pontus Kingdom, Rome, Byzantium, Trabzon Komnenos, Bayramlı (Hacıemiroğulları) Principality and the Ottomans, when military mobility increased.
Bedrama Castle, built on a steep rocky area overlooking the surroundings, was built in a rectangular plan in the north-south direction. However, the building, which did not receive any restoration or conservation intervention over time, remained under very dense vegetation, and its city walls and interior sections were largely destroyed due to both natural and human reasons. Bedrama Castle; It resists time with its city walls reaching a height of 9 m, an entrance gate designed in the form of a tunnel, the ruins of a space whose function is not fully determined, amphoras buried in the ground and a cistern carved into the rock. In order to determine the exact architectural parts of the castle, an archaeological excavation is needed and it should also be included in restoration programs. This study will focus on the history, plan and architectural features of Bedrama Castle, which is largely idle today.
Keywords: Tirebolu, Bedrama Castle, Wall, Cistern, Middle Ages

Keywords

Tirebolu, Bedrama Kalesi, Sur Duvarı, Sarnıç, Orta Çağ

References

• Arslan, M. 2005, Arrianus’un Karadeniz Seyahati (Arriani Periplus Ponti Euxını), Odin Yayıncılık, İstanbul.
• Arslan, M. 2007, Mithradates VI Eupator Roma’nın Büyük Düşmanı, Odin Yayıncılık, İstanbul.
• Bekdemir, Ü.- Sezer, İ. 2016, Giresun İlinin Turizm Potansiyeli, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Bıjışkyan, M. 1969, Karadeniz Kıyıları Tarih ve Coğrafyası 1817-1819, (Tercüme ve Notlar Hrand D. Andreasyan), İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Bilgin, M. 2010, Doğu Karadeniz Tarih-Kültür-İnsan, (3. Baskı), İstanbul.