BANKING ON STRENGTH: UNVEILING FINANCIAL DYNAMICS THROUGH PCA IN TURKEY'S BANKING SECTOR

Year 2024, Volume: 25 Issue: 4, 339 - 356, 31.12.2024

Murat Kurtlar

https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1490157

Abstract

In this study, principal component analysis method is used to analyze the financial indicators of net interest income, fee and commission income, interest income on marketable securities portfolio, return on assets and return on equity of private, public and foreign-owned deposit banks operating in Turkey for the period covering 2010-2022. Since important financial indicators such as net interest income, fee and commission income, interest income on marketable securities portfolio, return on assets and return on equity have high correlations with each other, the aim of the study is to classify and dimensionally reduce these variables through principal component analysis. In addition, a financial strength index consisting of net interest income, fee and commission income and interest income on marketable securities portfolio and a profitability index based on return on assets and equity have been developed. The profitability index and financial strength index are classified according to their dimensions. According to the findings, since the financial strength index of foreign-owned deposit banks is generally low, the profitability index is also low.

Keywords

Principal Component Analysis, Financial Strength Index, Profitability Index, Deposit Banks

GÜÇLÜ BANKACILIK: TÜRKİYE BANKACILIK SEKTÖRÜNDE PCA YOLUYLA FİNANSAL DİNAMİKLERİ ORTAYA ÇIKARMA

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye’de faaliyet gösteren özel, kamu ve yabancı sermayeli mevduat bankalarının 2010-2022 yıllarını kapsayan dönemde net faiz gelirleri, alınan ücret ve komisyonları, menkul kıymetlerden alınan faiz gelirleri, aktif karlılığı ve özkaynak karlılığı finansal göstergelerinin analizinde temel bileşenler analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın amacı, net faiz geliri, ücret ve komisyonlar, menkul kıymetlerden elde edilen faiz gelirleri, aktif karlılığı, özsermaye karlılığı gibi önemli finansal göstergelerin birbirleriyle yüksek korelasyona sahip olmasından dolayı temel bileşen analizi ile bu değişkenlerin sınıflandırılması ve boyutlarının indirgenmesidir. Ayrıca net faiz geliri, ücret ve komisyon gelirleri ile menkul kıymetlerden elde edilen faiz gelirlerinden oluşan bir finansal güç endeksi ile aktif getirisine ve özsermayeye dayalı bir karlılık endeksi geliştirilmiştir. Karlılık endeksi ve finansal güç endeksi boyutlarına göre sınıflandırma yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, yabancı sermayeli mevduat bankalarının finansal güç endeksi genel olarak daha düşük olduğundan karlılık endeksi de daha düşük tespit edilmiştir.

Keywords

Temel Bileşenler Analizi, Finansal Güç Endeksi, Karlılık Endeksi, Mevduat Bankaları

References

• Arabacı, H. (2018). Türkiye’de bankacılık sektörünün gelişimi. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2(3), 25-42.
• Atalay, Ö., & Horasan, M. (2023). Evaluatıon of financial performance of Turkish banks before and after covid-19 using ıntegrated TOPSIS methods. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(28). doi: 581-602. 10.36543/kauiibfd.2023.024
• Atukalp, M. E. (2019). Özel Sermayeli mevduat bankalarının finansal performanslarının incelenmesi: Türkiye örneği. Global Journal of Economics and Business Studies, 7(14), 38-52.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK). (n.d.). Retrieved from www.bddk.org.tr
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (May, 2023). Banks in Turkey 2022. Retrieved from https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/3697/Banks_in_Turkiye_2022.pdf
• Bölükbaşı, Ö. F., Ürkmez, E., & Karamustafa, O. (2018). Türk bankacılık sektörünün kırılganlığı: ampirik bir çalışma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 485-496. doi: 10.18092/ulikidince.349833
• Cengiz, D. (2010). Mevduat bankalarının rasyolarına kümelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 231-247.
• Çelik, İ. E. (2019). Türk bankacılık sektöründe aktif kârlılığı, makroekonomik ve finansal performans göstergeleri arasındaki ilişkinin analizi, 1990-2017. Akademik Hassasiyetler, 6(11), 367-383.
• Dizgil, E. (2017). Türkiye’deki mevduat bankalarının karlılığını etkileyen mikro düzeyli faktörler üzerine ampirik bir araştırma. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 11(2), 31-52.
• Ekinci, R., & Poyraz, G. (2019). The effect of credit risk on financial performance of deposit banks in Turkey. Procedia Computer Science, 158, 979-987. doi: 10.1016/j.procs.2019.09.139
• Greenacre, M., Groenen, P. J., Hastie, T., d’Enza, A. I., Markos, A., & Tuzhilina, E. (2022). Principal component analysis. Nature Reviews Methods Primers, 2(1), 100.
• Gülençer, S. (2020). Türkiye’deki mevduat bankalarının TOPSIS ve VIKOR yöntemleriyle analizi. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 1(1), 1-22.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP). (n.d.) Retrieved from www.kap.gov.tr
• Kaya, E. (2024). How does financial performance affect financial inclusion for developing countries? Journal of Sustainable Finance & Investment, 14(2), 462-481. doi: 10.1080/20430795.2022.2090310
• Kevser, M. (2021). Banka türlerinin karşılaştırmalı finansal performans analizi: Türkiye için ampirik bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(1), 61-80. doi: 10.31460/mbdd.775080
• Ova, A. (2021). Analyzing fınancial performance of Turkish deposit banks using TOPSIS method. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45), 1-13. doi: 10.30794/pausbed.796587
• Ringnér, M. (2008). What is principal component analysis? Nature Biotechnology, 26(3), 303-304.
• Salina, A. P., Zhang, X., & Hassan, O. A. (2021). An assessment of the financial soundness of the Kazakh banks. Asian journal of accounting research, 6(1), 23-37.
• Tezergil, S. A. (2016). VİKOR yöntemi ile Türk bankacılık sektörünün performans analizi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(1), 357-373. doi: 10.14780/iibd.92056
• Ünsal, A., & Duman, S. (2005). Türkiye’deki bankaların performanslarının temel bileşenler yaklaşımı ile karşılaştırmalı analizi. VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu.
• Vo, D. H., & Nguyen, N. T. (2021). Does financial inclusion improve bank performance in the Asian region? Asian‐Pacific Economic Literature, 35(2), 123-135. doi: 10.1111/apel.12330
• Wold, S., Esbensen, K., & Geladi, P. (1987). Principal component analysis. Chemometrics and Intelligent Laboratory Systems, 2(1-3), 37-52.
• Yılmaz, N. (2020). Türkiye’deki mevduat bankalarının VİKOR yöntemiyle performans analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(3), 2733-2748. doi: 10.20491/isarder.2020.1004
• Yüksel, S., Canöz, İ., & Özsarı, M. (2017). Causality relationship between interest rate of deposit banks and profit share rate of Islamic banks in Turkey. Ikonomika, 2(2), 131-148. doi: 10.24042/febi.v2i1.943
• Yücel, L. İ. (2009). Türkiye’de faaliyet gösteren kamu bankaları, özel sermayeli bankalar ve yabancı bankaların performanslarının 2002-2007 döneminde temel bileşenler ve faktör analizi ile değerlendirilmesine ilişkin bir uygulama. Journal of Management and Economics Research, 7(12), 118-138.
• Zhou, G., Sun, Y., Luo, S., & Liao, J. (2021). Corporate social responsibility and bank financial performance in China: The moderating role of green credit. Energy Economics, 97, 105190. doi: 10.1016/j.eneco.2021.105190