1075-1099 / 1664-1688 TARİHLİ ANONİM BİR ESERE GÖRE II. VİYANA SEFERİ’NDE OSMANLI ORDUSU

Year 2021, Issue: 15, 23 - 49, 25.02.2021

Şuayp Ateş

https://doi.org/10.33404/anasay.852884

Abstract

Çorum İl Halk Kütüphanesi yazmalar kataloğundan yanlış bir tasnifin düzeltilmesi ile fark edilmiş bu eser, yapılan transkripsiyon çalışması akademik çalışmalara konu edilmiştir. Eser, XVII. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı İmparatorluğu ile Avusturya (Nemçe) arasında vuku bulan savaşları, özelliklede II. Viyana Kuşatmasını ele almıştır. Viyana seferine çıkan Osmanlı ordusu hakkında özel ve ilginç bilgiler içerin bu eser, çağdaşı kroniklerden farklı olarak müellifinin olayları kendi gözlemleri ve objektif bir bakış açısıyla sunması nedeniyle değer kazanmaktadır. Osmanlı ve Avrupa tarihi için önemli bir dönüm noktasını teşkil eden II. Viyana Kuşatması (1683) Dünya tarihi açısından da büyük bir ehemmiyete haizdir. Bu bakımdan dönemin çağdaşı olan bu kroniğin incelenmesi, değerlendirilmesi hülasasının ifa edilmesi gerekmektedir. Bahsi geçen eserin müellifi olaylara bizzat şahit oluğunu eserinde ifade etmiştir. Müellif öncelikle Osmanlı-Avusturya savaşlarına kısaca değinmiş, II. Viyana Kuşatmasını ve Kutsal İttifak Savaşlarını gözlemlerine dayanarak kaleme almıştır.
1075-1099 (1664-1688) yılları arası Osmanlı-Avusturya savaşlarını konu alan eserde müellif 1664‘ten 1682’e kadar süregelen dönemi bir ön bilgi olması açısından vermiş bunu eserinde de belirtmiştir. 1682’den 1688’e kadar vuku bulan olaylarda ise bizzat bulunmuş ve bu olayları kendi üslubuyla anlatmıştır. Bu bilgilerin, olaylara bizzat şahitlik etmiş birinin kendi el yazmasıyla anlatılması hem Osmanlı ordusunun seferdeki durumu hem de II. Viyana Seferi hakkında birinci elden özel bilgiler vermektedir. Çalışma yapılırken dönemin diğer kronikleri de incelenmiş, eserin diğer çağdaşı kaynaklarda büyük ölçüde ihmal edilen ya da ifade edilmekten çekinilen olayların da sansürsüz bir şekilde anlatıldığı görülmüştür. Bu sefer sürecindeki ilginç olaylara da yer verildiği bu çalışma Osmanlı ordusunun genel terkibine dair kayda değer bilgiler edinilmesine de yardımcı olmaktadır.

Keywords

Osmanlı Devleti,, Avusturya, II. viyana

References

• Ackerl Isabella, (2007), Avrupalı Gözüyle 1683 Viyana Kuşatması, çev. Sezai Yalçınkaya, Ankara. Akad, T., (2007), “Osmanlı’da Ordu ve Savaş”, (1500-1700), İstanbul.
• Aktepe, M, (1979), “Mustafa Paşa, Merzifonlu, Kara”, İslam Ansiklopedisi, C 8, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Altınay, A. R., (2017), Osmanlı’nın Felaket Seneleri (1683-1699), 2. Baskı, Haz. Muammer Yılmaz, İlgi Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul.
• Arık, S., (2005), Polonya Kralı Jan III. Sobieski ve Hükümdarlığında Osmanlı-Lehistan İlişkileri (1674-1696).
• Ateş, Ş., (2015), 17.Yüzyılın İkinci Yarısına Ait Anonim Bir Tarihçe “Vekâyi-i Viyana” (1075-1099 / 1664-1688), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Osman Paşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
• Can A., (2007), Hacı Ali Efendi-Târih-i Kamaniçe, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara
• Çolak, Mustafa, (2001) “XVI. Ve XVII. Yüzyıllarda Orta Avrupa’da Türk İmajı ve II. Viyana Kuşatması ile Kazandığı Boyut”, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Uluslararası Sempozyumu (08-11 Haziran 2000), Yay. Haz. Zeki Dilek vd., Ankara, s. 265-272.
• Danişmend, İ. H., (1972), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, III, İstanbul. 1683), İstanbul. Derin, F. Ç., (2008), Abdurrahman Abdi Paşa Vekâyi-nâme, Osmanlı Tarihi (1648-1682), İstanbul.
• Dilek, Z., (2001) Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Uluslararası Sempozyumu: 08-11 Haziran 2000, Merzifon, TC Kültür Bakanlığı Ankara.
• Erdoğan, Kaçar M., (2001), II. Viyana Kuşatması, Doktora Tezi, İstanbul.
• Gökbilgin T., (1977), "Köprülüler" maddesi; Türkiye Cumhuriyeti Maarif Bakanlığı, İslâm Ansiklopedisi, Cilt VI.
• Göker İ.,( 2017), Hasan Esîrî’nin Mi‘yârü’d-Düvel ve Misbârü’l-Milel İsimli Tarih ve Coğrafya Eseri (İnceleme-transkripsiyon), YDT, Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul.
• Hammer, J.V., (2003) “Osmanlı İmparatorluğu Târihi”, Çeviri; Vecdi Bürün, cild-5, Ankara