GAZETECİ FERİDUN KANDEMİR’İN AŞKALE GÖZLEMLERİ

Year 2022, Issue: 22, 363 - 372, 30.11.2022

Ulvi Ufuk Tosun

https://doi.org/10.33404/anasay.1192721

Abstract

Feridun Kandemir, gazeteci ve yazardır. Gerek Millî Mücadele Dönemi’nde ve gerekse Cumhuriyet kurulduktan sonra aktif şekilde basın hayatının içerisinde yer almıştır.
11 Kasım 1942’de Varlık Vergisi Kanunu çıkarılmıştır. Bu Kanun’un icrasında, vergisini ödemeyen bir kısım gayrimüslim mükellef, zorunlu çalışma uygulamasına tabi tutulmuştur. Söz konusu bu mükellefler, zorunlu çalışma yeri olarak ilk önce Erzurum’un Aşkale ilçesine sevk edilmiştir. Tasviri Efkâr gazetesi muhabiri Feridun Kandemir de onlarla birlikte 30 Ocak 1943 tarihinde Aşkale’ye gelmiştir. Kandemir, Aşkale’de sözü edilen mükelleflerin yaşamlarını gözlemleyerek bunları Tasviri Efkâr gazetesinde yayımlamıştır. Bu gözlemlerin önemli bir kısmı da o günkü Aşkale ile ilgilidir. Kandemir, yazılarında Aşkale’nin iklimi, çevresel özellikleri, burada çalışan bir kısım devlet görevlilerinin isimleri gerek ilçe halkından gerekse mükelleflerin kaldıkları Pırnakapan köyünden bazı vatandaşlar ile kendi arasında geçen ilginç diyaloglar gibi farklı farklı konulardan söz etmiştir. Kandemir’in burada hem mükellefler hem de ilçe hakkında yaptığı gözlemleri, Tasviri Efkâr gazetesinde yayımlanmıştır.
Bu çalışmada, Tasviri Efkâr gazetesi muhabiri Feridun Kandemir’in Aşkale hakkındaki gözlemleri üzerinde odaklaşılarak bir gazetecinin gözünden ilçenin o günkü tarihine bir nebze projektör tutulmak istenmiştir.

Keywords

Feridun Kandemir, Aşkale, Pırnakapan Köyü, Kop Dağı, The Wealth Tax, Pırnakapan Village, Kop Mountain

IMPRESSIONS OF JOURNALIST FERIDUN KANDEMIR FOR AŞKALE DISTRICT

Abstract

Feridun Kandemir is a journalist and writer. He took an active part in press and media during both National Dependence War and following Turkish Republic.
On November 11th 1942, Wealth Tax Law was enacted. Some of the non-Muslim taxpayers who could not pay their taxes were subjected to compulsory labour public services upon the enforcement of this Law. These taxpayers were transferred to Aşkale district in Erzurum as their location of mandatory labour service. Feridun Kandemir, the journalist for the newspaper of Tasviri Efkâr, accompanied them to Aşkale on January 30th, 1943. Kandemir, first observed the taxpayers’ daily life in Aşkale and published his impressions in the newspaper of Tasviri Efkâr. Important amount of these impressions were related to Aşkale in those days. In his writings, Kandemir mentioned about climate and environmental characteristics of Aşkale and names of some civil servants working there. He also quoted the dialogues with local people living in the district centre and Pırnakapan village where transferred taxpayers were settled. In Tasviri Efkâr, Kandemir published his observations on both taxpayers and the district.
In the present study, the main aim is to focus on the observations and impressions of a journalist of Tasviri Efkâr, Feridun Kandemir, about Aşkale and shed lights on the conditions of a district at that time.

Keywords

Feridun Kandemir, The Wealth Tax, Aşkale, Pırnakapan Village, Kop Mountain

References

• AKAR, R. (2000). Aşkale Yolcuları Varlık Vergisi ve Çalışma Kampları, Belge Yayınları, İstanbul.
• AKTAR, A. (Haz.). (2011). Yorgo Hacıdimitriadis’in Aşkale-Erzurum Günlüğü (1943), İletişim Yayınları, İstanbul.
• DOĞANAY, S. (1998). Aşkale’nin Fonksiyonel Özellikleri, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Eğitimi Anabilim Dalı, (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
• LEWIS, B. (1993). Modern Türkiye’nin Doğuşu, (Çev. Metin Kıratlı), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• ÖKTE, Ö. (Basım Yılı Yok). Varlık Vergisi Faciası, Nebioğlu Yayınevi, İstanbul.