Bu makale, 1921 Kahire Konferansı’nın Orta Doğu’nun o zamanki Britanya emperyalist anlayışına göre tasarlanmasındaki rolünü tartışmaktadır. Araştırma, ağırlıkla bölgenin çalkantılı iki büyük ülkesi olan Irak ve Suriye’nin kuruluşundaki, anılan konferans kapsamında sergilenmiş olan kurgusallığın nasıl gizlendiği sorusuyla ilgilidir. Bu çerçevede makalenin savı, bölgeye yabancı kurucu gücün iddiasının propagandaya dayandığıdır. Bunu ortaya koymak için ise söz konusu yabancı kurucu gücün birincil ve ikincil kaynaklarının eleştirel okumasına başvurulmaktadır.
Orta Doğu veya o zamanki deyimle, Yakın Doğu, 20. yüzyılın ilk çeyreğinde, içinde bir dizi oldu-bittilerin de yer aldığı bir tasarım ile şekillendirilmiştir. Bu tasarımın hedefine, dağılan Osmanlı İmparatorluğu’nun Orta Doğu halkları arasında yüzyıllarca sürdürdüğü düzenin olabilecek en dramatik şekilde sona erdirilmesi yerleştirilmiştir. İnşa edilen bu yabancı sistemin kavram ve mekanizmaları, 1921 Kahire Konferansı ve bunu izleyen birkaç yıl içerisinde “müşteri-devlet”lerin kurulması gibi kilometre taşlarından oluşturulmuştur. Türkiye’de Avrupalı galipler karşısında Misak-ı Millî savunulurken, Yakın Doğu bu sınırların dışında ve istikrarsız bir denge içinde kalmıştır. 1921 Kahire Konferansı ile T.E. Lawrence, Gertrude Bell, Martin Sykes ve Arnold Wilson gibi İngiliz asker, diplomat ve siyasi memurların bölgeye yönelik planlamaları böylelikle gelişmelerin merkezine yerleşmiştir. Ancak, Irak’la başlayan bölgeye düzen verilmesi çabası, ilk olarak yine Irak’ta sarsılacak, İngiliz sömürge düzeni başkaldırılarla daha on yıl geçmeden yıkılma noktasına gelmiştir.
This article discusses the role of the Cairo Conference of 1921 in shaping the Middle East in accordance with Britain’s imperialist perception back then. The research is concerned with the way in which the fictionality was concealed predominantly in the establishment of Iraq and Syria, two volatile countries of the region. In this vein, the argument of the article is that the claim of the founding power alien to the region is based on propaganda. In order to demonstrate that a critical reading of the primary and secondary sources of the alien founding power is referred to.
The term Middle East or the Near East as was used then, was shaped in the first quarter of the 20th Century through a design which included a series of faits accomplis as well. At the target of this design, was the most dramatic ending of the hundreds of years lasted order maintained by then the dismantling Ottoman Empire among the people of the Middle East. The concepts and mechanisms of this constructed alien system included milestones like the Cairo Conference of 1921 and the creation of “client-states” in a few years time. While the National Oath was being defended against the European victors in Turkey, the Near East remained outside these borders and in an unstable equilibrium. As such, the Cairo Conference of 1921 and the plannings of British soldiers, diplomats and political officers like T.E. Lawrence, Gertrude Bell, Martin Sykes and Arnold Wilson moved into the center of developments. However, efforts of re-designing the region, starting with Iraq was first shattered in this country and the colonial rule in Iraq would reach to the brink of collapse before it lasted for a decade.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | November 25, 2021 |
Submission Date | June 28, 2021 |
Acceptance Date | November 8, 2021 |
Published in Issue | Year 2021 Issue: 69 |
Journal of Atatürk Yolu is licensed under CC BY-NC-ND 4.0