The Sustainability of Traditional Wooden Şavşat House: The Example of Artvin Coruh University

Year 2025, Volume: 26 Issue: 2, 492 - 506, 15.10.2025

Evren Osman Çakıroğlu , Taner Taşdemir , Birgül Çakıroğlu

https://doi.org/10.17474/artvinofd.1742130

Abstract

The “Şavşat Houses,” one of the unique elements of the Eastern Black Sea Region, which incorporates rural architecture and wooden structures, are significant for their architecture and use of wood. The aim of this study is to raise awareness by ensu-ring the sustainability of these woo-den structures in urban spaces, along with their preservation in rural archi-tecture. In this context, the traditional settlement, layout, and wooden archi-tectural structure of the Şavşat Hou-ses in the Artvin-Şavşat regional archi-tecture, as well as traditional const-ruction techniques, were researched and examined. As a result of this study, a unique wooden structure with a different location and purpose was built at a site within Artvin Çoruh University using Şavşat House archi-tecture and woodworking techniques. Scots pine (Pinus sylvestris L.) trees found in the region were used in the construction of this wooden structure. The mortise and tenon technique was used to join the wooden parts. Local motifs were used in the design of the wooden doors, while motifs specific to Şavşat Houses were researched and applied in the pavilion and bal-cony sections. In the current research, it was observed that Scots pine wood material yielded good results in mor-tise and tenon joints, protective paint adhesion, and some decorative pro-cesses.

Keywords

Wooden material , Interlocking techniques , Sustainability , Şavşat House

Geleneksel Ahşap Şavşat Evinin Sürdürülebilirliği: Artvin Çoruh Üniversitesi Örneği

Abstract

Kırsal mimari ve ahşap yapıları bünyesinde barındıran Doğu Karadeniz Bölgesi’nin özgün öğelerinden biri olan “Şavşat Evleri” mimarisi ve ahşap kullanımı ile önem arz etmektedir. Çalışmanın amacı; bu ahşap yapıların kırsal mimaride korunması konusuyla birlikte kent mekânlarında da sürdürülebilirliğini sağlayarak farkındalık oluşturmaktır. Bu bağlamda Artvin-Şavşat yöre mimarisinde geleneksel yerleşim, plan, ahşap mimari oluşumuna sahip olan Şavşat Evleri ve geleneksel yapım teknikleri araştırılıp incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda Artvin Çoruh Üniversitesi bünyesindeki bir mekâna Şavşat Evi mimarisi ve ahşap uygulama teknikleriyle özgün, kullanım yeri ve amacı farklı olan bir ahşap yapı inşa edilmiştir. Bu ahşap yapının inşasında yöre de bulunan Sarıçam (Pinus sylvestris L.) ağaç türünden faydalanılmıştır. Ahşap parçaların birleştirilmesinde geçme tekniği kullanılmıştır. Ahşap kapıların tasarımında yöresel motiflerden yararlanılmış, köşk ve balkon bölümünde ise Şavşat evine özgü motifler araştırılarak uygulanmıştır. Mevcut araştırmada sarıçam ağaç malzemesinin geçme birleştirmelerinde, koruyucu boya tutmada ve bazı süsleme işlemlerinde iyi sonuçlar verdiği görülmüştür.

Keywords

Ahşap malzeme , geçme teknikleri , sürdürebilirlik , Şavşat evi

Thanks

Çalışma kapsamında Artvin Çoruh Üniversitesi Endüstriyel Tasarımlar Uygulama ve Araştırma Merkezi teknikerlerine, Eserin taş süsleme sanatını uygulayan Öğr. Gör. Fikri ÖZKAN'a, yapım aşamasında emeği bulunan başta Olgunay KOÇAL ve Özen Furkan DURMUŞ olmak üzere 2023-2024 dönemi "İç Mekan Tasarım Programı" öğrencilerimize teşekkür ederim.

References

• Akbaş G (2019) Vernaküler Mimaride Süreklilik ve Kurtboğaz Tekniği İlişkisi. In Erçetin, A., Aydemir, D. (Eds.), Geleceğin Dünyasında Bilimsel ve Mesleki Çalışmalar 2019: Mimarlık ve Tasarım, (1-10). Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Albayrak L, Yılmaz C (2020) Kültürel miras bağlamında geleneksel kır mimarisinin yaşatılmasına bir örnek: Bahçeciler Evi (Şavşat, Artvin). Ondokuz Mayıs Üniversitesi İnsan Bilimleri Dergisi, 1(2):193-225.
• As N, Koç H, Doğu D, Atik C, Aksu B, Erdinler S (2001) Türkiye’de yetişen endüstriyel öneme sahip ağaçların anatomik, fiziksel, mekanik ve kimyasal özellikleri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 51 (1):71-88. https://doi.org/10.17099/jffiu.15049
• Biçer ÖP, Şahin N (2020) Geleneksel ahşap yapım sistemlerinin uygulamalar üzerinden incelenmesi. Mimarlık ve Yaşam, 5(2):577-602. https://doi.org/10.26835/my.785584
• Doğanay H, Orhan F (2014) Şavşat’ta geleneksel köy meskenleri ve başlıca sorunları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1):273-298.
• Eres Z (2016) Türkiye’de geleneksel köy mimarisini koruma olasılıkları. Ege Mimarlık Dergisi, 1(92): 8-13.
• Ertan İB, Adem PÇ (2024) Computational design with Kurtboğaz: the generation of timber structures with an aggregative design algo-rithm. Journal of Computational Design, 5(2):235-258. https://doi.org/10.53710/jcode.1514063
• Göçmen D, Mazlum D (2011) Artvin-Şavşat kırsal mimarisinin özgün bir örneği: Zurabet Evi. TÜBA-KED Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, (9):49-76.
• Gülcan B (2010) Türkiye’de kültür turizminin ürün yapısı ve somut kültür varlıklarına dayalı ürün farklılaştırma ihtiyacı. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(1):99-118.
• Güngör E (1990) Türk Kültürü ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken.
• Karakul Ö (2019) Kerpiç mimaride bezeme. Yapı Dergisi, 44:64-71.
• Karakul Ö (2021) Doğu karadeniz’in geleneksel yapı kültürüne yapı ustaları üzerinden bütüncül bir değerlendirme. Art-Sanat, 16:381-407. https://doi.org/10.26650/artsanat.2021.16.0013
• Kaya M, Yılmaz C (2019) Kuzey Anadolu’da geleneksel mimari: Ayancık yöresinde taş örtülü evler. Nobel Bilimsel Eserler, s.115
• Okan T, Köse N, Arifoğlu E, Köse C (2016) Kırsal alanlarda geleneksel ahşap mimarinin ekoturizm potansiyelinin değerlendirilmesi: Pa-part Vadisi örneği. Sürdürülebilirlik, 8 (10):974.
• Orhan F, Zaman S, Çavuş A (2019) Artvin Ilindeki Geleneksel Kırsal Mesken Mimarisine Bir Örnek: Ahşap Yığma Evler. In 1st İstanbul International Geography Congress Proceedings. Istanbul Universi-ty Press. https://doi. org/10.26650/PB/PS12 (Vol. 42).
• Satoshi Y (2006) The tradition of wooden architecture in Ja-pan. Agency for Cultural Affairs. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2025.
• Tırnakçı A (2017) Kırsal Peyzaj kimliğinin sürdürülebilirliği ve Yavaş şehir (Cittaslow) hareketi: Artvin-Şavşat Örneği. Paradoks: The Journal of Economics, Sociology & Politics, 13(1): 33-46.
• Tuna C (2008) Orta Karadeniz Bölgesi Sahil Kesiminde Geleneksel Mimari. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• URL-1, http://cografyaharita.com/turkiye_mulki_idare_haritalari.html, Erişim tarihi: 14.05.2025.
• URL-2, https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%9Eav%C5%9Fat_evleri.jpg, Erişim tarihi: 17.06.2025.
• URL-3, https://www.autodesk.com/tr/products/autocad/free-trial, Erişim tarihi: 12.06.2025.
• URL-4, https://www.sketchup.com/en, Erişim tarihi: 10.05.2025.
• URL-5, https://hexagon.com/products/product-groups/computer-aided-manufacturing-cad-cam- software/alphacam, Erişim tarihi: 15.05.2025.
• URL- 6, https://x.com/durmusaydin1608/status/1378348489885814785, Erişim tarihi: 04.06.2025.
• Yasuhara M, Sakiyama T, Libuchi K (2007) Characterization of Space around Japanesetraditional Buildings. Visible Music” on theap-proach to Horyuji Temple, Saiin (West Compound)” WIT Transac-tions on the Built Environment.