Kültürel ve Entelektüel Canlanmanın Öncüleri: 14. ve 15. Yüzyıl Rönesans Hümanistleri

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 3, 1806 - 1821, 30.11.2023

Banu Çetin Ünal

https://doi.org/10.11616/asbi.1329239

Öz

Rönesans, insanlığın yeniden doğuşu anlamına gelen bir kelime olup, bu dönemde insan merkezli bir düşünce ve yaşam tarzı benimsenmiştir. Bu düşünce yapısını benimseyen Rönesans dönemi hümanistleri Antik Yunan ve Roma dönemleriyle ilgilenmişler ve bu dönemlerin felsefesi, sanatı ve edebiyatı hakkında derinlemesine çalışmalar yapmışlardır. Hümanistler, düşünce özgürlüğüne ve eleştirel düşünceye büyük önem vermişlerdir. İnsan zihninin özgürce düşünebilmesi gerektiğine inanmışlar ve bu nedenle, her türlü kısıtlamadan uzak bir düşünce yapısı benimsemişlerdir. Rönesans hümanistlerinin eğitim sisteminin şekillenmesi üzerinde de büyük etkileri olmuştur. Onlar insanların bilgiye ulaşması için eğitim sisteminin değiştirilmesi gerektiğine inanmışlar ve eğitim sisteminin, herkesin eşit bir şekilde eğitim alabileceği bir yapıya dönüştürülmesini savunmuşlardır. Çalışmamızda döneme damga vuran Rönesans hümanistlerinin hayatları, eserleri ve düşünceleri hakkında ayrıntılı bilgilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Rönesans Hümanistleri, Orta Çağ, Felsefe, Hümanist Eğitim

Pioneers of Cultural and Intellectual Revival: 14th and 15th Century Renaissance Humanists

Öz

Renaissance is a word that means the rebirth of humanity, and a human-centered thought and lifestyle was adopted during this period. Adopting this way of thinking, Renaissance humanists took an interest in the Ancient Greek and Roman periods, and conducted in-depth studies on the philosophy, art, and literature of these eras. Humanists attached great importance to freedom of thought and critical thinking. They believed that the human mind should be able to think freely, and therefore, they adopted a way of thinking that was free from any constraints. Renaissance humanists had a significant impact on shaping the education system as well. They believed that the education system needed to change in order for people to access knowledge and advocated for transforming the system into a structure where everyone could receive an equal education. In our study, we have provided detailed information on the lives, works, and thoughts of the Renaissance humanists who left their mark on the period.

Anahtar Kelimeler

Renaissance Humanists, Middle Ages, Philosophy, Humanist Education

Kaynakça

• Alatlı, A (2014), Batıya Yön Veren Metinler: Rönesans/Protestan Reformu/Erken Modern Dönem/Bilim Çağı, II Cilt, İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Arabatzis, G. (2020), Manuel Chrysoloras, (Ed.:, Henrik Lagerlund), Encyclopedia of Medieval Philosophy: Philosophy between 500 and 1500 (s.1103-1106), Dordrecht: Springer.
• Ault, C. T. (2001), Alberti, Leon Battista (1404–72), (Ed.:, Clayton J. Drees), The Late Medieval Age of Crisis and Renewal, 1300–1500: A Biographical Dictionary (s.10-11), Westport: Greenwood Press.
• Aurnhammer, A. and Detering, N. (2019), Deutsche Literatur der Frühen Neuzeit: Humanismus, Barock, Frühaufklärung, Tübingen: Narr Francke Attempto.
• Balamir, E. (2019), Giovanni Boccaccio’nun Decameron Adlı Eserinde Yapısal Çerçeve, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 6(5), s. 77-83.
• Barber, J. R. (2006), Modern European History, New York: HarperCollins.
• Barsella, S. (2007), Leonardo Bruni (ca.1370-1444), (Eds.:, Gaetana Marrone vd.), Encyclopedia of Italian Literary Studies (s. 312-314), New York: Routledge.
• Berger, G. (2009), Relazioni: Internationales Wien, Frankfurt am Main: Peter Lang.
• Boccaccio, G. (2002), Decameron, (Çev.: Rekin Teksoy), 4. Basım, İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Bod, R. (2013), A New History of the Humanities: The Search for Principles and Patterns from Antiquity to the Present, Oxford: Oxford University Press.
• Brambach, W. (1865), Friedrich Ritschl und die Philologie in Bonn, Leipzig: B.G. Teubner.
• Brotton, J. (2006), The Renaissance: A Very Short Introduction, New York: Oxford University Press.
• Brown, V. (Ed.). (1992). Catalogus Translationum Et Commentariorum: Mediaeval and Renaissance Latin Translations and Commentaries. Washington, D.C.: Catholic University of America Press.
• Cox, V. (2009), Leonardo Bruni on Women and Rhetoric: De studiis et litteris Revisited. Rhetorica: A Journal of the History of Rhetoric, 27(1), s. 47-75. DOI: 10.1525/rh.2009.27.1.47
• Cunningham, L. S & Reich, J.J. (2015), Culture&Values: A Survey of the Humanities, 8. Basım, USA: Cengage Learning.
• Çalışkan Akçetin, N. (2018), 'İnsancı' Olmak ya da 'İnsan' Olmak: Hümanizm’e Eleştirel Bir Bakış. Beytulhikme An International Journal of Philosophy, 8(2), s. 691-712.
• Demir Yiğit, D. ve Urfalıoğlu, N. (2022), Leon Battista Alberti’nin Cepheleri Üzerinden Antikitenin Okunması: Palazzo Rucellai ve Tempio Malatestiano Örnekleri, Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 7(1), s. 269-290. DOI: 10.26835/my.1056241
• Demir Yiğit, D. (2022), Leon Battista Alberti Mimarlığı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Dönmez, S. (2021), Rönesans Hümanizmi Bağlamında Kopernik’in Heliosentrik Evren Kuramı’nın Felsefi Değerlendirmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Eckstein, F. A. (1887), Lateinischer und Griechischer Unterricht, (Hrsg.:, Heinrich Heyden), Leipzig: Fues’s Verlag (R. Reisland).
• Enenkel, Karl A. E. (2008), Die Erfindung des Menschen: Die Autobiographik des frühneuzeitlichen Humanismus von Petrarca bis Lipsius, Berlin: Walter De Gruyter.
• Enenkel, K. (2019), Francesco Petrarca: Secretum [‘My Secret’; ‘Secret Book’] / De secreto conflictu curarum mearum (Mid-14th Century) [On the Secret Struggles of My Mind]. (Ed.:, Martina Wagner-Egelhaaf), Handbook of Autobiography/Autofiction, Volume I: Theory and Concepts (s. 1386-1396), Berlin/Boston: De Gruyter.
• Feld, H. (2013), Das Ende des Seelenglaubens: Vom antiken Orient bis zur Spatmoderne, Berlin: LIT Verlag.
• Flatt, L. (2010), Religion in the Renaissance, Canada: Crabtree Publishing.
• Freund, W. (1872), Wie studiert man Philologie?, Leipzig: Wilhelm Violet.
• Geiger, L. (2016), Renaissance und Humanismus in Italien und Deutschland, Cyprus: TP Verone Publishing House.
• Gill, A. (2007), Malatesta, Battista da Montefeltro (1383-1450). (Eds.:, Diana Robin vd.), Encyclopedia of Women in the Renaissance: Italy, France, and England, Santa Barbara, California: ABC-CLIO.
• Grubmüller, K. (2006), Die Ordnung, der Witz und das Chaos: Eine Geschichte der europäischen Novellistik im Mittelalter: Fabliau-Mare-Novelle, Tübingen: Max Niemeyer.
• Güler, G. (2018), Antik Çağ Hümanizmi ile Rönesans Hümanizminin Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
• Hirsch, E. C. (2000), Der Berühmte Herr Leibniz: Eine Biographie, München: C.H. Beck.
• Kallendorf, C. W. (2008), Introduction, (Çev.: Craig W. Kallendorf), Humanist Educational Treatises (s. vii-xvi), Cambridge, MA: The I Tatti Renaissance Library, Harvard University Press.
• Kapriev, G. (2005), Philosophie in Byzanz, Würzburg: Königshausen & Neumann.
• Kızıltan, R. (2000), Antik Çağdan 19. Yüzyıl Sonuna Kadar Edebi Çeviri Kuramları Antik Çağdan Barok Çağın Sonuna Kadar Tarihte Çeviri, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 40/1-2, s. 71-88.
• Kinsner, C. (2001), Chrysoloras, Manuel (c. 1353–1415), (Ed.:, Clayton J. Drees), The Late Medieval Age of Crisis and Renewal, 1300–1500: A Biographical Dictionary (s. 104-106), Westport: Greenwood Press.
• Klinke, M. (2010), Die Darstellung der Pest in der Literatur von Giovanni Boccaccio und Francesco Petrarca, Germany: Grin Verlag.
• Kobusch, T. (2011), Geschichte der Philosophie Band 5: Die Philosophie des Hoch- und Spätmittelalters, München: C.H. Beck.
• Koran, O. (2016), Decameron'da İnsan, Kader ve Zeka, (Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara).
• Mann, N. (2004), The origins of humanism, (Ed.;, Jill Kraye), The Cambridge Companion to Renaissance Humanism (s. 1-19), Cambridge: Cambridge University Press.
• Maxson, B. J. (2022), Bruni, Leonardo, (Ed.:, Marco Sgarbi), Encyclopedia of Renaissance Philosophy (s. 502-513), Switzerland: Springer.
• McClinton, B. (2006), Humanism in the Renaissance, Humani, 97, s. 10-16.
• Mehnert, G. (2019), Der Türk ist der Lutherischen Glück ... Die Reformation in Südosteuropa: Luther-der Papst-der Kaiser-der Sultan, Berlin: LIT.
• Monfasani, J. (1998), Humanism, Renaissance, (Ed.:, Edward Craig), Routledge Encyclopedia of Philosophy (s. 533-541), London and New York: Routledge.
• Nauert, Charles G. (2004), The A to Z of the Renaissance, Lanham, Maryland: Scarecrow Press.
• Necla F. (2021), Hümanizmden Posthümanizme Sıradan İnsanın Reddi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Öndin, N. (2021), Rönesans ve Eğitim, MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(23), s. 444-451.
• Petrarca, F. (2004), Epistulae Metricae Briefe in Verse, (Hrsg.:, übersetzt und erlauter von Otto und Eva Schönberger), Würzburg: Königshausen & Neumann.
• Petrarca, F. (2021), Utku Şiirleri, (Çev.: Kemal Atakay), 2. Basım, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rathgeber, G. (1866), Grossgriechenland und Pythagoras, Gotha: Wilhelm Opetz.
• Rebhorn, W. A. (Ed.). (2000), Renaissance Debates on Rhetoric, (Çev.: Wayne A. Rebhorn), Ithaca, New York: Cornell University Press.
• Reynolds, L. D. & Wilson, N.G. (2013), Scribes and Scholars: A Guide to the Transmission of Greek and Latin Literature, 4. Basım, Oxford: Oxford University Press.
• Sari Machmout, B. (2019), Osmanlı İmparatorluğu’nun Paylaşılması Kontekstinde Yeni Yunanilik, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Sarti, R. (2004), Italy: A Reference Guide from the Renaissance to the Present, New York: Facts On File, Inc.
• Schiwy, G. (2003), Birgitta von Schweden: Mystikerin und Visionärin des späten Mittelalters: Eine Biographie, München: C.H. Beck.
• Schulze-Witzenrath, E. (2006), Literaturwissenschaft für Italianisten: Eine Einführung, 3. Basım, Tübingen: Günter Narr Verlag.
• Schwarz, B. (2013), Kurienuniversitat und stadtrömische Universitat von ca. 1300 bis 1471, Leiden: Brill.
• Sider, S. (2007), Handbook to Life in Renaissance Europe, Oxford: Oxford University Press.
• Sînanoğlu, S. (1958), Giovanni Boccaccio, DTCF Dergisi, 16/1-2, s. 19-40.
• Voßler, K. (1948), Italienische Literaturgeschichte, Berlin: Walter de Gruyter.
• Weinrich, H. (2008), Knappe Zeit: Kunst und Ökonomie des befristeten Lebens, München: C.H. Beck.
• Whisker, J.B. and Coe, J. R. (2021), The Citizen-Soldier in War and Peace, Irvine: Universal Publishers.
• Wiegmann, H. (2003), Abendlandische Literaturgeschichte, Würzburg: Königshausen & Neumann.
• Witt, R. G. (2006), Salutati, Coluccio (1331–1406), (Ed.:, Richard K. Emmersons), Key Figures in Medieval European: An Encyclopedia (s. 590-591), New York: Routledge.
• Wulfram, H. (2001), Literarische Vitruvrezeption in Leon Battista Albertis De re aedificatoria, München-Leipzig: K.G. Saur.
• Yıldırım, M. (2020), Rönesans ve Reformasyon, ÇAKÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, 8(1), s. 184-210.