Leylâ
ile Mecnûn, kaynağı Arap edebiyatı olan meşhur bir aşk hikâyesinin
kahramanlarıdır. Bu hikâye, klasik Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında çokça
işlenmiş, bu edebi geleneklere mensup birçok şair tarafından mesnevi formunda
müstakil birer eser olarak kaleme alınmıştır. Divan şairleri, Leylâ ile Mecnûn
hikâyesini mesnevî türü çerçevesinde anlatmakla yetinmemiş, divanlarında
sıklıkla bu hikâyeye telmihte bulunmuşlardır. 16. yüzyılın meşhur divan şairi
olan Fuzûlî’nin Leylî vü Mecnûn adlı
mesnevisini kaleme almasından sonra divan şairlerinin bu hikâyeye olan ilgisi
artmış, divanlarda bu kahramanların isimleri daha sık anılır olmuştur. 17. yüzyıl
divanları içinde bu iki aşk kahramanının en çok anıldığı eser, Şeyhülislam
Yahyâ Divan’ıdır. Yahyâ Efendi, birçok gazelinde bu kahramanlara telmihte
bulunmakla kalmamış, Mecnûn’u Arap kaynaklarında geçen künyesi ile anmak
suretiyle Kays redifli müstakil bir
gazel dahi kaleme almıştır. Bu cihetle, makalemizde bu iki efsânevî kahramanın
Yahyâ Divanı’na nasıl yansıdığı incelenmiş; bu çerçevede ele alınan beyitler,
başta tasavvuf olmak üzere çeşitli anlam çerçeveleri içinde değerlendirilmeye
gayret edilmiştir.
Leyla
and Mecnûn are the heroes of a famous love story whose source is Arabic
literature. This story has been written in classical Arabic, Persian and
Turkish literatures as a masnavi by the many poets of these literary
traditions. Not only have divan poets told this story in the form of masnavi
but they have also often referred to this story in their divans. The attention
given to this story in the divan literature increased after Fuzuli wrote the
story of Leyla and Mecnun in the
masnavi form in the 16th century and the names of these heroes became more
common in divans. Sheikhulislam Yahya was the one to mention the heroes of this
story most often among the 17th century poets. In addition to mentioning these
heroes in many gazels, Yahyâ Efendi penned a detached gazel with the title of Kays (Mecnun). In this article, we
examined how these two legendary heroes were portrayed in the Divan of Sheikhulislam Yahya and we
tried to explain the couplets concerned with this topic within various meaning
frameworks, mainly in Sufism.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | May 11, 2019 |
Acceptance Date | April 16, 2019 |
Published in Issue | Year 2019 Volume: 6 Issue: 17 |
Akademi Sosyal Bilimler Dergisi Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.