BULANIK DEMATEL TABANLI ANALİTİK AĞ SÜRECİ İLE BİR RİSK YÖNETİM MODELİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 18, 418 - 443, 07.09.2019

Yaprak Akçay Zileli , Abdullah Süreyya Ersoy

Öz

Risk yönetimi, işletmelerin karşılaşabileceği risklerin tanımlanması, bu risklerin değerlendirilmesi ve azaltılmasına yönelik faaliyetler olarak tanımlanmaktadır. Kurumsal risk yönetimi, işletmelerin maruz kaldığı tüm risklerin belirlendiği, bu risklerin önem derecelerine göre sıralandığı ve risklere karşı yapılabilecek faaliyetlerin belirlendiği bir risk yönetim yaklaşımıdır. Dünya genelinde farklı risk yönetim modelleri bulunmakla birlikte yaygın olarak kullanılan modeller arasında ISO 31000 Kurumsal Risk Yönetim modeli yer almaktadır. Bu çalışmada, ISO 31000 Kurumsal Risk Yönetim şartları kısaca tanıtılmış ve Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından yetkilendirilen belgelendirme kuruluşları bu standardın şartlarına göre değerlendirilmiştir. Kuruluşların sınav ve belgelendirme faaliyetlerindeki olası riskler belirlenmiş, risklerin değerlendirilmesi amacıyla Bulanık Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemlerinden olan Bulanık DEMATEL Tabanlı Analitik Ağ Süreci (BDANP) kullanılmıştır. Bu yöntem kullanılarak risklerin ağırlıkları tespit edilmiş, risklerin meydana gelmesi durumunda sınav ve belgelendirme faaliyetlerinde yaratacağı etkiler hesaplanmış ve elde edilen sonuçlara göre yapılacak faaliyetler belirlenmiştir. Sonuç olarak, risklerin değerlendirilmesi ve yönetimi amacıyla yeni bir risk yönetim modeli tasarlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kurumsal Risk Yönetimi, Bulanık DEMATEL Yöntemi, Analitik Ağ Süreci

Kaynakça

• Aksakal, E., Dağdeviren, M. (2015). Yetenek Yönetimi Temelli Personel Atama Modeli ve Çözüm Önerisi, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt No: 30, No:2, ss. 249-262. Akyuz, E., Çelik, E. (2015). A Fuzzy DEMATEL Method to Evaluate Critical Operational Hazards During Gas Freeing Process In Crude Oil Tanks, Journal of Loss Perevention in the Process Industries, No: 38, ss. 243-453. Albayrak, Ö., Erkayman, B. (2018). Bulanık DEMATEL ve EDAS Yöntemleri Kullanılarak Sporcular İçin Akıllı Bileklik Seçimi, Ergonomi, No: 1, ss. 92-102. Bush, J. K. vd. (2005). The Art and Science of Risk Management-A US Research-Based Industry Perspective, Drug Safety, Sayı: 28, No:1, ss. 1-18. Cumhurbaşkanlığı. (2018). 15/07/2018 tarihli ve 30479 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 4 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 237 inci maddesi, Resmi Gazete, Ankara. Anderson, Edward J. (2013). Business Risk Management: Models and Analysis, 1. Baskı, John Wiley and Sons, United States. Mesleki Yeterlilik Kurumu. (2018). Belgelendirme Kuruluşları için Yetkilendirme Kriterleri ve Uygulama Rehberi, Ankara. Chang, B., Chang, C.W., Wu,C.H. (2011). Fuzzy DEMATEL Method for Developing Supplier Selection Criteria, Expert Systems with Applications, Cilt 38, No 3, ss. 1850-1858. Robert J. (2006). Simple Tools and Techniques for Enterprise Risk Management, 1.Baskı, John Wiley and Sons, United States. Chen, Chen-Tung. (2001). A Fuzzy Approach to Select the Location of the Distribution Center, Fuzzy Sets and Systems, Sayı:118, ss. 65-73. Cebeci, Cansu. (2016). Servqual Tabanlı Bulanık DEMATEL ile Hizmet Kalitesi Faktörlerinin Değerlendirilmesi ve Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi Uygulaması, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Dağdeviren, M., Eraslan, E., Kurt, M., Dizdar, E.N. (2005). Tedarikçi Seçimi Problemine Analitik Ağ Süreci ile Alternatif Bir Yaklaşım, Teknoloji, Cilt 8, Sayı 2, ss. 115–122. Ersöz, F., Kabak, M. (2010). Savunma Sanayinde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Literatür Araştırması, Savunma Bilimleri Dergisi, Cilt:9, Sayı:1, ss. 97-125. Gabus, A., Fontela, E. (1973). Perceptions of the World Problematique: Communication Procedure, Communicating with Those Bearing Collective Responsibility, Battelle Geneva Research Centre, Switzerland, Geneva. Bakkal, H., Tunç, İ., Kasımoğlu, A. (2016). İç Kontrol ve Kurumsal Risk Yönetimi, İdeal Kültür ve Yayıncılık, 1. Baskı, İstanbul. Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı. (2018). ISO 31000:2018 Risk Management-Guidelines, 2. Baskı, Geneva, Switzerland. Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı. (2009). ISO/IEC Rehber 73:2009 Risk Yönetimi, Terimler, Erişim: www.ıso.org (29/04/2018). Kızıldağ, Duygu. (2011). Yönetsel Açıdan Risk Yönetimine Bir Bakış: ISO 31000 Risk Yönetimi, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara. Korucu, Agah Tuğrul. (2007). Bulanık Mantık Problemleri İçin Türkçe Görsel Bir Arayüz Tasarımı, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, ss. 4-7, Konya. Liberatore, M.J., Nydick, R.L., Sanchez, P.M. (1992). The Evaluation of Research Papers, Interfaces, Sayı: 22, No:2, ss. 92-100. Maliye Bakanlığı. (2014). Kamu İç Kontrol Rehberi, ss.22, Ankara. Opricovic, S.,Tzeng, G.H., 2003. Defuzzification within a Multi Criteria Decision Model. International Journal of Uncertainty, Fuzziness and Knowledge- Based Systems 11, 635-652. TSE, “TS ISO 31000: 2011 Risk Yönetimi-Prensipler ve Kılavuzlar”, TSE Yayını, Ankara, ss. 5 (2011). Wang, Y.L., Tzeng, G.H. (2012). Brand Marketing for Creating Brand Value Based on a MCDM Model Combining DEMATEL with ANP and VIKOR methods, Experts Systems with Applications, 39:5600-5615. Wu, W.W., Lee, Y.T. (2007). Developing Global Managers' Competencies Using the Fuzzy DEMATEL Method, Expert Systems with Applications, Cilt 32, No 2, ss. 499-507. Zegerek, S. (2014). Acil Servislerde Bulanık DEMATEL ve Bulanık GİA Yöntemleriyle Çok Kriterli Risk Değerlendirmesi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, ss. 27, Erzurum. Zhou, Q., Huang, W., Zhang, Y. (2011). Identifying Critical Success Factors In Emergency Management Using a Fuzzy DEMATEL Method, Safety Science, Sayı: 49, ss. 243-252.