BİLİŞSEL KAYIPLARIMIZIN SEBEBİNİ ARAYIŞ: PSİKOLOJİK SERMAYE VE ÇALIŞMA HAYATI KALİTESİNİN BİLİŞSEL KAYIPLARA ETKİSİ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 22, 47 - 68, 25.01.2021

Sema Polatcı Hüseyin Yılmaz

Öz

Bu çalışmada günümüz iş dünyasında önemli bir yer tutan ve
hemen hemen her çalışanın farklı düzeylerde karşılaştığı bilişsel
kayıplar üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacı bireysel bir
faktör olan psikolojik sermaye ve örgütsel bir faktör olan çalışma
hayatının kalitesinin bilişsel kayıplar üzerindeki etkilerini
belirlemektir. Bilişsel kayıplar günümüzün karmaşık ve stres
yüklü iş hayatı içerisinde önemli yer bir tutmaktadır. Bireyin
normalde hatasız tamamlayabildiği basit görevlerde yaptığı zihinsel
temelli hatalar olarak tanımlanabilen bilişsel kayıpların
hem iş hayatında hem de özel hayatta ve genel olarak toplum
düzeninde önemli sonuçları beraberinde getirdiği görülmektedir.
Bu nedenle bilişsel kayıpların önlenebilmesi adına gerekli
çalışmaların yapılması önemlidir. Bu çalışmanın evreni olarak
hizmet sektörü içerisinde yoğun temposuna sahip ve riskli
bir alanda faaliyet gösteren hemşireler seçilmiştir. Çalışmada
hemşirelerin bilişsel kayıp düzeylerinin belirlenmesi ve bilişsel
kayıplarına psikolojik sermayeleri ve çalışma hayatı kalitelerinin
etkilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Anket yöntemiyle
verilerin toplandığı bu çalışmada demografik bilgi formu yanında
çalışmada yer alan kavramlara ilişkin öçekler kullanılmıştır.
Çalışmanın amacına uygun olarak faktör analizi, korelasyon ve
regresyon analizleri yapılmıştır. Analizler sonucunda psikolojik
sermaye ve çalışma hayatının kalitesinin artırılmasının, bilişsel
kayıpları azalttığı belirlenmiştir. Ayrıca psikolojik sermaye alt
boyutlarından dayanıklılığın ve çalışma hayatının kalitesi alt
boyutlarından ait olma ihtiyacının karşılanmasının da bilişsel
kayıpları azaltıcı yönde etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.
Elde edilen bulgular ışığında, araştırmacı ve uygulayıcılar için
öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Kayıplar, Psikolojik Sermaye, Çalışma Hayatı Kalitesi, Hemşireler

Kaynakça

• Abbasi, M., Zakerian, A., Mehri, A., Poursadeghiyan, M., Dinarvand, N., Akbarzadeh, A., & Ebrahimi, M. H. (2017). Investigation into effects of work-related quality of life and some related factors on cognitive failures among nurses. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 23(3), 386-392.
• Alessandri, G., Consiglio, C., Luthans, F., & Borgogni, L. (2018). Testing a dynamic model of the impact of psychological capital on work engagement and job performance. Career Development International, 23(1), 33-47.
• Balaji, R. (2013). A study on quality of work life among employees, International Journal of Innovative Research in Science, Engineering and Technology, 2(2), 470-473.
• Barutçugil, İsmet. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları.
• Broadbent, D. E., Cooper, P. J., Fitzgerald, P. & Parkes, K. R. (1982), The cognitive failures questionnaire (cfq) and its correlates, British Journal of Clinical Psychology, 21, 1-16.
• Da Sılva Tımossı, L, Pedroso, B., De Francısco, A. C., & Pılattı L. A.(2008), Evaluation of quality of work life: an adaptation from the walton’s qwl model, In XIV Intenational Conference on Industrial Engineering and Operations Management, (13 to 16 October). Rio de Janeiro, Brazil.