CYBERPUNK MEKÂN OLUŞUMUNA ETKİ EDEN BAŞLICA ÜSLUPLAR: MİNİMALİZM, FÜTÜRİZM VE RETRO-FÜTÜRİZM

Year 2022, Volume: 9 Issue: 4, 345 - 364, 30.10.2022

Süphan Kaan Çiftci , Sibel Demirarslan

Abstract

Cyberpunk, teknolojik gelişmelerin en üst noktaya ulaştığı, insan ve makine birleşimlerinin yaşandığı, yapay zekanın insan zekasına ulaştığı ve hatta geçtiği, karanlığın, umutsuzluğun ve kaosun hâkim olduğu bir geleceğin tasviri olan bilim kurgu türüdür. Teknolojinin her geçen gün ivmelenerek gelişmesi gelecek yıllarda teknolojiden bağımsız yaşamı imkânsız hale getirecektir. 1980’lerden bu yana edebiyat başta olmak üzere, müzik, video oyunları ve sinema sektöründe Cyberpunk türünde birçok eser verilmiştir. Cyberpunk birçok sanat akımından, kültürden, siyasetten, yazıldığı dönemin koşullarından etkilenerek gelişimini devam ettiren bir türdür. Mimarlık ve iç mekân tasarımı bağlamında etkilendiği akımların arasında; Minimalizm, Fütürizm ve Retro-Fütürizm göze çarpmaktadır. Bu akımlardan bazı esinlenmelerle aynı eserde birlikte kullanılabildiği gibi birbirinden bağımsız bir şekilde kullanılmasına da rastlanılmaktadır. Bazı eserlerde kültürel unsurlara da yer verildiği, sosyal hayattan renk kullanımına ve mekân tasarımına kadar bu unsurların yansıtıldığı izlenmektedir.
Bu çalışmada temel olarak belirlenen üç akım ve Cyberpunk üzerindeki etkileri, benzerlikleri ve farklılıkları, örneklem olarak belirlenen filmler ve video oyunu üzerinden incelenmekte ve karşılaştırılmaktadır. Çalışmada ele alınan akımların kullanılan özelliklerinin belirlenmesi ve Cyberpunk’ın kimlik kazanmasına olan etkileri çalışmanın ana konusudur. Sonuç olarak bu türün bir çeşit kolaj üslup olduğu ve eklektik bir tasarım akımı özelliği gösterdiğinin belirtilmesi hedeflenmektedir. Böylece çalışmada Cyberpunk türünün içerdiği üslupların netleştirilerek literatüre katkı sağlanması amaçlanmaktadır.

Keywords

Mekân, Minimalizm, Fütürizm, Retro-Fütürizm, Cyberpunk

References

• Altan, İ. (1993). Mimarlikta Mekân Kavramı. Psikoloji Çalışmaları, 19, 75-88
• Ayyıldız, S. ve Müştak, S. (2016). Sinema-mimarlık arakesitinde cyberpunk (siberpunk) ve ‘’Ada’’ filmi üzerinden eleştirel bir yaklaşım. Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 1 (1), 127-142
• Bailey, S. (Yapımcı), Kitsis, E., Horowitz, A. (Senarist), Kosinski, J. (Yönetmen), 2010. Tron: Legacy (Bilimkurgu, Cyberpunk). ABD: Walt Disney Pictures.
• Başaran, B. (2007). FÜTÜRİZM’DEN SİBER PUNK’A: YİRMİNCİ YÜZYIL SANATINDA TEKNOLOJİNİN DEĞİŞEN YANSIMASI. Yüksek Lisans Tezi.
• Beşışık, G. (2013). Sinema ve Mimarlıkta Mekân Kurgusu ve Kavrayışı (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.12397/7585
• Cavallaro, D. (2000). Cyberpunk and Cyberculture, Londra: The Athlone Yayınevi, ISBN: 9780485006070
• Ersümer, O. (2013). Bilimkurgu Sinemasında Cyberpunk. İstanbul: Altıkırkbeş Yayın
• Guffey, E. ve Lemay, K. (2014). Retrofuturism and Steampunk. The Oxford Handbook of Science Fiction. DOI: 10.1093/oxfordhb/9780199838844.013.0034
• Islakoğlu, P, M, (2005). Mimarlıkta Minimalizm, Ege Mimarlık Dergisi, 3-55, 14-19.
• Kaya, İ. (2011). SİNEMADA MİNİMALİZM VE 2000 SONRASI TÜRK SİNEMASINDA MİNİMALİST YAKLAŞIMLAR. (Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Kinberg, S. (Yapımcı), Blomkamp, N. (Senarist ve Yönetmen), 2013. Elysium (Bilimkurgu, Cyberpunk). ABD: Sony Pictures Entertainment.
• Kutucu, S. (2003). Sinemada Marjinallik ve Mekân, Ege Mimarlık, 45, 26-28
• Mutlu, E. (2004). İletişim Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat
• Sant’Elia, A. (1914). Futurist Architecture. FUTURISM AN ANTHOLOGY. Yale University Press, London. S.256-260
• Sarıgül, A. (2008). MİMARLIKTA GELECEKÇİLİK. Yüksek Lisans Tezi.
• Sivas, A. (2013). Sinemada Minimalizm: Yankesici Üzerine Bir Değerlendirme.
• Şahmaran Can, G. (2017). POSTMODERN SÜREÇTE EKLEKTİSİZM OLGUSU VE DAVID SALLE. International Journal of Social Science, 56, 239-248.
• URL1: https://steamcommunity.com/sharedfiles/filedetails/?id=711656251 (Erişim Tarihi: 15.03.2022)
• URL2: https://www.youtube.com/watch?v=3CqZ7ekvFRY&t=407s (Erişim Tarihi: 15.03.2022)