Z KUŞAĞINDA YER ALAN ÖĞRENCİLERİN SPORA YÖNELİK TUTUMLARI VE BUNA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 4, 365 - 386, 30.10.2022

Aytekin Hamdi Başkan , Asiye Hande Başkan

Öz

Bu çalışmanın amacı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’nde bulunan spora karşı tutumların tezlerini araştırmak, sistematik bir şekilde derlemek ve z kuşağı öğrencilerinin spora karşı tutumlarını etkileyen faktörlerin neler olduğunu incelemektir. Çalışmanın hedefi öğrencilerin geçmiş yaşantıları, aile durumları, içinde bulundukları şartlar ve gelecekten beklentileri gibi değişkenlerin öğrencilerin spora bakış açılarını nasıl etkilediklerini tespit etmektir. Çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda, 1990- 2021 yılları arasında Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi’nde bulunan yüksek lisans ve doktora tezleri incelenmiştir. Spora karşı tutum ile ilgili olan 57 tez incelenerek, araştırmanın amacına uygun doküman sağlanmaya çalışılmıştır. Yazılan tezlerde en çok çalışılan örneklem grubunun öğrenciler olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; z kuşağı öğrencilerinin spora karşı tutumlarında; cinsiyet, sınıf düzeyi, lisanslı spor yapma durumu, lise türü, okul sporlarına katılma durumlarına göre farklılaştığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Z kuşağı, Spor, Tutum, Öğrenci, Tez

Kaynakça

• Açıkçada C, Ergen E. Bilim ve Spor, Büro Tek Ofset Matbaacılık, Ankara 1990. Allison, K.
• R.; Dwyer, J. J. M. Ve Makin, S. (1999). Perceived barriers to physical activity among high school students. Preventive Medicine, 28, 608- 615.
• Allison, K. R., Dwyer, J. J. M., Goldenberg, E., Fein, A. ve Ark. (2005). Male adolescents’ reasons for participating in physical activity, barriers to participation, and suggestions for increasing participation, adolescence. 40(157), 155-171.
• Alpman, C. (2001). Eğitimin bütünlüğü içinde beden eğitimi ve çağlar boyu gelişimi. Can Reklam Evi. Ankara: Basın Yayın Ofset Matbaacılık.
• Alpullu, A. ve Ak, O. (2018). The effect of sports tourism and recreation sector perception on student career plans. Turkish Journal of Sport and Exercise, 67-73.
• Aracı, H. (1999). Öğretmen ve öğrenciler için okullarda beden eğitim., 2. Baskı. Ankara. Bağırgan Yayınevi.
• Arkonaç, S.A. (2001). Sosyal psikoloji. 2. Baskı.İstanbul: Alfa Yayıncılık
• Bakker, F. C., Whiting, H. T. A. & Van Der Brug, H. (1990). Sport psychology: concepts and applications. New York: John Wiley and Sons.
• Baltacı, G. (2008). Çocuk ve spor, Ankara, Klasmat
• Baltacı, G. ve Düzgün, İ. (2008 ). Adolesan ve egzersiz, Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon Bölümü, Ankara: Klasmat Matbaacılık
• Balyan, M. ve Balyan, K. Y. (2012). Farklı Sportif Etkinliklerin İlköğretim 2. Kademe Öğrencilerinin Beden Eğitime Dersine Yönelik Tutum, Soyal Beceri ve Özyeterlilik Düzeylerine Etkileri. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 14(2), 196-201.
• Başkonuş, T. (2020). Ortaöğretim Öğrencilerinin Spora Yönelik Tutumlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi (Kırşehir İli Örneği). Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 365-376.
• Bölükbaş, F. (2004). Yansıtıcı öğretimin (reflective teaching) ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin Türkçe dersine yönelik tutum ve başarıları üzerindeki etkililiği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Çavuşoğlu G. (2020). Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin İnsan Haklarına Yönelik Tutumları. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 462-469.
• Demir, C. ve Demir, N. (2006). Bireylerin Boş Zaman Faaliyetlerine Katılmalarını Etkileyen Faktörler İle Cinsiyet Arasındaki İlişki: Lisans Öğrencilerine Yönelik Bir Uygulama, Ege Academic Review, 6 (1).
• Demir, K. (2020). Bireylerin Spora Yönelik Tutumları ile Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. 1-71. (D. Ü. Güreş, Dü.) Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor ABD.
• Demirhan, G., Altay, F. (2001). Lise birinci sınıf öğrencilerinin beden eğitimi ve spora ilişkin tutum ölçeği 2, Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 9-20.
• Edwards, P. & Tsouros, A. (2006). Kentsel çevrede fiziksel aktivite ve aktif yaşamın desteklenmesi. Bilimsel Kanıtlar, Dünya Sağlık Örgütü.
• Ekici, S., Çolakoğlu T., Bayraktar A. (2011). Dağcılık sporuyla uğraşan bireylerin bu spora yönelme nedenleri üzerine bir araştırma, Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 110-119.
• Erhan, S. E. ve Tamer, K. (2009). Doğu Anadolu Bölgesi İlköğretim VeOrtaöğretim Okullarında Beden Eğitimi Dersiİçin Gereken Tesis Araç-Gereç Durumları İleÖğrencilerin Beden Eğitimi Dersine İlişkinTutumları Arasındaki İlişkiler. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(3), 57-66.
• Erkal, M., Özbay, G. ve Ayan, D. (1998). Sosyolojik açıdan spor. 3. Baskı, İstanbul: Der Yayınları.
• Filiz, M.A. (2018). Ortaokul çağındaki çocukların beden eğitimi ve spor dersine yönelik tutumları ile okula bağlanma düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Güçlü, S. (2005). Kurumlara sosyolojik bakış. İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Güven, Ö, ve Öncü, E. (2006). Beden Eğitimi Ve Spora Katılımda Aile Faktöreü. Aile Ve Toplum Dergisi, 8(3).
• Göksel, A.G. ve Çaz, Ç. (2016). Anadolu Lisesi Öğrencilerinin Beden Eğitimi Dersine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, Marmara Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi. 1(1), 1-9.
• Hausenblas, H. A., Brewer, B. W. & Van Raalte, J. L. (2004). Self-Presentation And Exercise. Journal Of Applied Sport Psychology, 16 (3).
• İnceoğlu, M. (2000). Tutum- algı- iletişim. (3. Baskı). Ankara: İmaj Yayıncılık.
• İnceoğlu, M. (2004). Tutum algı iletişim. Ankara: Elips Kitap.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). İnsan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınları.
• Kalfa, M. (2019). Diş Hekimliği Fakültesi Öğrencilerinin Spora Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Spormetre, 1(17), 165-181.
• Karaküçük, S. (1999). Rekreasyon. Ankara: Bağırgan Yayın Evi
• Mutlu, T.O., Şentürk, H.E., Zorba, E. (2014). Üniversite öğrencisi tenisçilerde empatik eğilim ve iletişim becerisi, International Journal of Science Culture and Sport, Special Issue-1: 129-137.
• Nirun, N. C. ve Özönder, (1990), “Türk sosyo-kültür yapısı içinde âdetler, örfler, görenekler, gelenekler”, millî kültür unsurları üzerine genel görüşler. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları
• Nordqvist, D. (2003). Physical activity levels in children and youth, the degree of master of scienc. Dalhousie University. (Proquest Online Veri Tabanı Umi No: 79605, 11/05/2005)
• Onağ, Z. Ve Kaya, E. (2021). Spor Alanında Yapılmış Mobbing Çalışmalarının Lisansüstü Tezlere Dayalı Analizi: YÖK Veri Tabanı Örneklemi. Uluslararası Sosyal Alan Araştırmaları Dergisi, 10(2), 153-171.
• Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik testler. Ankara: Yeni Doğuş Matbaası.
• Pennathur, A., Magham, R., Contreras, L.R., Dowling, W., Daily living activities in older adults: part ı- A Review Of Physical Activity And Dietary İntake Assessment Methods, Int. J. Ind. Erg., 32, 389-404, 2003.
• Romero, A. J. (2005). Low-income neighborhood barriers and resources for adolescents’ physical activity. Journal Of Adolescent Health, 36, 253-259.
• Sağlık Bakanlığı (2014) Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi. Ankara.
• San, H. (1990). Bilimsel Sporun Anlamı Ve Tarihi. Spor Bilimleri 1. Ulusal Sempozyumu Bildirileri, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Sit, C. H. P. & Lindner, K. J. (2006). Situational state balances and participation motivation in youth sport: a reversal theory perspective. The British Psychological Society.
• Shapiro Le. (1999) Yüksek eq’lu bir çocuk yetiştirme. (Çev: Ümran Kartal), İstanbul: Varlık Yayınları.
• Taylor, W. C.; Blair, S. N.; Cummings, S. S.; Wun, C. C. Ve Malina, R. M. (1999).
• Childhood and adolescent physical activity patterns and adult physical activity. Medicine and Science In Sports And Exercise, 31(1), 118-123.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ed. Hakkı Mirici, Ankara: Nobel Yayınları.
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayını.
• T. C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2010), Türkiye kalp ve damar hastalıklarını önleme ve kontrol programı birincil, ikincil ve üçüncül korumaya yönelik stratejik plan ve eylem planı. Ankara.
• Tunay, B. V. (2008). Yetişkinlerde fiziksel aktivite. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon Bölümü. Ankara: Klasmat Matbaacılık.
• Türkiye Fiziksel Aktivite Rehberi. 2 Ed. Demirel H, Kayıhan H, Özmert En, Doğan A, Editors. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı, Kuban Matbaacılık Yayıncılık; 2014.
• U.S. Department Of Health And Human Services (2000). Promoting better health for young peoplethrough physical activity and sports: a report to the president:Http://Cdc.Gov/ Healthyyouty/Physicalactivity/Promoting_Health/.
• Yamaner, F. (2001). Beden eğitimi ve sporda temel ilkeler. Ankara: Ekin Kitabevi.
• Yapıcı, E.C. ve Alpullu, A. (2021). Z Kuşağında Yer Alan Öğrencilerin Spora Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, SPORTİVE. 5(1), 22-35.
• Yetim, A. (2000). Sosyoloji ve spor. Ankara:Topkar Matbaacılık, Ankara.
• Yetim, A. (2000). Sporun Sosyal Görünümü, Gazi Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi,1(5).
• Yıldırım, M. Ilgar, E.A., Uslu, S. (2018). Lise Öğrencilerinin Spora Yönelik Tutumlarının İncelenmesi, Yozgat Bozok Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Yayınları.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, D. A., Yıldırım, E., Ramazanoğlu, F., Uçar, Ü., Tuzcuoğulları, Ö. T., Demirel, E. T. (2006). Üniversite öğrencilerinin spora bakış açıları ve spor yapma durumu, Doğu Anadolu Araştırmaları, 4(3), 49-53.