Kadınların Göç Serüveni: Ravenstein’in Göç Kanunları Işığında Kadın Göçmenlerin Uluslararası Arenada Görünür Hale Gelmesi Üzerine Bir Değerlendirme

Year 2025, Volume: 10 Issue: 17, 66 - 89, 30.06.2025

Derya Akgül , Yıldız Uzan

https://doi.org/10.71218/asobid.1591933

Abstract

Bireysel bir adım ile başlayarak toplumsal gelişmenin kapılarını aralayan göç olgusunun aktörlerinden biri olan kadınların konumunun incelendiği bu çalışmada, son dönemlere kadar adından söz edilmeyen kadınların göç sürecinde karar verici olmaları serüvenine yer verilecektir. Kadınlar, tarihsel süreçte göç akışının içerisinde var olmasına rağmen asıl oyuncu değil de erkeğin gölgesinde bir figüran olarak görülmüştür. Gerek ataerkil toplumsal algılar gerekse fiziksel gücün erkekte olması nedeniyle kadın geri planda kalan bir faktör olmuştur. Çalışmanın ilk bölümünde, göç hareketinde kadının rolüne yer verilmiştir. İkinci bölümde, uluslararası göç teorilerinden Ravenstein’in göç kanunları çerçevesinde kadınların göç serüvenindeki rolü değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde, kadınların aktör olarak göç hareketinde hangi başlıklarda var olduğu araştırılmıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünde tüm dünyada uluslararası göçün artması ile birlikte göçmen kadınların emek piyasasına erişimi, hizmet/bakım sektöründe talep edilen bir noktaya ulaşmaları ve koruma statüleri için başvuru sahibi olarak görünür kılınmaları ile birlikte göç süreci içinde kadınların bağımlı bir birey olmaktan çıkarak karar verici oldukları sonucuna varılmıştır.

Keywords

Ravenstein kuramları , uluslararası göç , kadının göç serüveni , insan ticareti , uluslararası korumada kadın.

Women's Migration Journey: An Evaluation on the Visibility of Women Migrants In The International Arena In The Light of Ravenstein's Migration Laws

Abstract

The migration process, which opens the doors of social development that begins with an individual step, can be placed in the adventure of women's decision makers, for whom differentiation was not mentioned until these successful recent periods when women were examined from a positional perspective. Although women have always existed in migration throughout the process, they emerged as an extra in the shadow of the man, rather than the main actor. In the first part of the study, the role of women in the migration movement is included. In the second part, Ravenstein's international migration laws and women's migration theories were evaluated. In the third part, it was investigated in which stories he was present in the migration movement as an actor. In the fourth part of the study, with the increase in international migration all over the world, immigrant women's access to the labor market, their access to a demanded care in the service / care sector and their appearance as applicants for protection status, women become a part of the migration process.

Keywords

Ravenstein theories , international migration , women , human trafficking , women in international protection.

References

• Abadan Unat N. (2006). Bitmeyen Göç-Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi Yurttaşlığa. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Barın, H. (2015). Türkiye’deki Suriyeli Kadınların Toplumsal Bağlamda Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Göç Araştırmaları Dergisi, (2), 10-56.
• Bakewell, O. (2015). Göç Kuramında Yapı ve Fail Kavramları Üzerine Bazı Görüşler. Göç Araştırmaları Dergisi, (2), 188-2018.
• Biehl, K. ve Danış, D. (2020). Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Türkiye’de Göç Araştırmaları. https://sugender.sabanciuniv.edu/sites/sugender.sabanciuniv.edu/files/2021-09/toplumsal_cinsiyet_perspektifinden_turkiyede_goc_arastirmalari.31.03.2020.pdf .
• Buz, S. (2007). Göçte Kadınlar: Feminist Yaklaşım Çerçevesinde Bir Çalışma. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 18(2), 37-50.
• Cox, D. and Pawar, M. (2006), International Social Work: Issues, Strategies and Programs. Sage Publications Inc.
• Çetin Aydın, G. (2021). Toplumsal Etkiler Bağlamında Uluslararası Emek Göçü. Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 2(1),5.
• Erder, S. ve Kaşka, S. (2003) Irregular Migration and Trafficking in Women: The Case of Turkey. IOM.
• Etiler, Nilay ve Kuvvet Lordoğlu (2010). Göçmenlerde Sağlık Sorunları: Ev Hizmetlerinde Bir Alan Araştırması. Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu II Bildiriler, 93-118. İstanbul: Petro İş Yayını.
• Dedeoğlu, S. ve Gökmen, Ç. E. (2020). Göç Teorileri, Göçmen Emeği ve Entegrasyon: Kadınların Yeri. Türkiye’de Göç Araştırmaları, 18.
• Dedeoğlu, S. ve Gökmen, Ç. E. (2011). Göç ve Sosyal Dışlanma: Türkiye’de Yabancı Göçmen Kadınlar. Efil Yayınevi.
• Doğanay, H., Şahin, İ. F., ve Özdemir, Ü. (2007). Feminist Coğrafya ve Kadın Göçmenler. Doğu Coğrafya Dergisi, 12(17), 7-16.
• Dünya Göç Raporu (2020).URL: https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2020-turkish-chapter-1.
• Dünya Göç Raporu (2022). URL: https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2022-chapter-2.
• Dünya Göç Raporu (2024). URL: https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2024.
• Gülçür, L. ve İlkkaracan, P. (2002). The "Natasha" Experience: Migrant Sex Workers from the Former Soviet Union and Eastern Europe in Turkey. Women’s Studies International Forum 25, no.4: 411–421. International Labour Organization (Uluslararası Çalışma Örgütü). URL: https://www.ilo.org/tr/resource/ilo-kuresel-yabanci-gocmen-isci-tahminleri-sonuclar-ve-metodoloji-yonetici
• International Organization for Migration (Uluslararası Göç Örgütü) (2009), Göç Terimleri Sözlüğü, Cenevre: IOM, Yayın No: 18.
• Kaya Pir A. ve Güler C. (Ed.) (2017). Uluslararası Emek Göçü: Göç Kavramı, Türleri, Nedenleri ve Sonuçları. Uluslararası Sosyal Politika Teorisi, Normlar, Kurumlar, Sorunlar ve Güncel Gelişmeler. Umuttepe Yayınları.
• Koçak, Y. ve Terzi ,E. (2012). Türkiye’de Göç Olgusu, Göç Edenlerin Kentlere Olan Etkileri ve Çözüm Önerileri. Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,3(3), 163-184.
• Konukman, A. (2017). Türkiye’de Kağıtsız Göçmen Kadınlar ve Sosyal Hizmetler. Çalışma ve Toplum Dergisi, 3(54), 1299-1316.
• Lecaj, F. (2019). Küreselleşme Göç ve Kadın. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi,3 (1), 49-58.
• Morokvaśic, M. (1984). Birds of passage are also women…. International migration review, 18(4), 886-907.
• Övünç Öztürk N. (2015). Mültecinin Hukuki Statüsünün Belirlenmesi. Seçkin Yayıncılık.
• Önder, F. (2021). İstanbul’da Evde Bakım Hizmetlerinde Çalışan Göçmen Kadınlar ve Ev Sahipleri: Mikro-Siyaset Pratiği Olarak Duygulara Bakmak. Çalışma ve Toplum Dergisi, 4(71), 2903-2934.
• Özcan, N. Ş. (2015). Düzensiz Göç Üzerine Bir İnceleme: Küresel Dinamikler, Ulus-Devletler, Göçmenler. İdealkent, 6(15), 22-39.
• Özcan, E. D. E. (2017). Çağdaş Göç Teorileri Üzerine Bir Değerlendirme. İş ve Hayat, 2(4), 183-215.
• Özyakışır, D. (2013). Göç: Kuram Ve Bölgesel Bir Uygulama. Nobel.
• Ravenstein, E. G. (1885). The laws of migration. Royal Statistical Society, 48(2), 167-235.
• Ravenstein, E. G. (1889). The Laws of Migration. Journal of The Royal Statistical Society, 52(2), 241-305.
• Selim, S. (2017). Türkiye’de Göç Kadınlaşıyor mu?: Ekonometrik Bir Analiz. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (3), 43-63. DOI: 10.30803/adusobed.322192
• Şeker, D. (2016). Göç Sürecinde Kadın. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(01), 199-214.
• Şenses, N., ve Gençoğlu, F. (2022). Türkiye'deki Göç Araştırmalarında Göçmen Kadın Öznelliği Tartışmaları. Fe Journal: Feminist Critique/Fe Dergi: Feminist Elestiri, 14(2).
• Tekin, U. (2007). Avrupa'ya Göç ve Türkiye. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 0 (37), 43-56.
• Tepecik, Filiz (2013). İnsan Ticaretinin Ekonomik ve Hukuki Boyutları. International Conference on Eurasian Economics. 915-923.
• United Nations Department of Economic and Social Affairs,(2019).URL:https://www.un.org/en/development/desa/population/migration/data/estimates2/docs/MigrationStockDocumentation_2019.pdf .
• United Nations High Commissioner for Refugees, (2013). URL: https://www.unhcr.org/resettlement-handbook/3-resettlement-submission-categories/3-4-women-and-girls-at-risk/ .
• United Nations Office on Drugs and Crime, (2016). URL: https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/glotip/2016_Global_Report_on_Trafficking_in_Persons.pdf
• Ünlütürk Ulutaş, Ç. ve Kalfa, A. (2009). Göçün Kadınlaşması ve Göçmen Kadınların Örgütlenme Deneyimleri. FE Dergi 1(2), 13-28.
• Valtonen, K. (2016). Social Work and Migration: Immigrant and Refugee Settlement and Integration. Routledge.
• Yalçın, C. (2004). Göç Sosyolojisi: Anı Yayıncılık.
• Yükseker, D. (2003). Laleli-Moskova Mekiği: Kayıtdışı Ticaret ve Cinsiyet İlişkileri. İletişim Yayınları. World Health Organization, (2022). URL: https://www.who.int/publications/i/item/9789240054462 .
• Williams, L., Coşkun, E., & Kaşka, S. (2020). Women, Migration And Asylum Seeking In Turkey: Research, Policy And Practice. Women, Migration And Asylum In Turkey: Developing Gender-Sensitivity In Migration Research, Policy And Practice, 1-17.