Akademisyenlerin Spor Okuryazarlığına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi: Bir Metafor Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 48 - 61, 29.06.2023

Emre Can Iğdır , Latif Aydos

Öz

Eğitim müfredatlarında kendine yer edinen spor okuryazarlık kavramı bireylerin bütünüyle spora adaptasyonlarının arttırılmasını gerektirmektedir. Dolayısıyla, bu araştırmanın amacı, akademisyenlerin spor okuryazarlığına yönelik beklentilerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmaya, Gazi Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesinde görev alan 15 öğretim görevlisi katılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan fenomenoloji (olgu bilim) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, öğretim görevlilerine kişisel bilgi formu uygulanarak ve öğretim görevlilerinden “spor okuryazarlığı…… gibidir / benzer; çünkü…” cümlesini tamamlamaları yoluyla elde edilmiştir. Veri toplama aracı bizzat araştırmacılar tarafından uygulanmıştır. Katılımcılar, gönüllülük esasına dayanarak araştırmada yer almıştır. Veriler içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiş, verilerin analizinde sırasıyla adlandırma, eleme, kategori geliştirme, geçerlik ve güvenirliğin sağlanması, elde edilen metaforların frekanslarının hesaplanması, yorumlanması aşamaları takip edilmiştir. Öğretim görevlilerinin ürettikleri metaforlar “kazanım”, “farkındalık” ve “keşfetme” olmak üzere üç kavramsal kategoriye ayrılmıştır. Araştırmada öğretim görevlilerinin en çok “kazanım” daha sonra sırasıyla “farkındalık” ve “keşfetme” temasına ait metaforlar oluşturdukları tespit edilmiştir. Spor okuryazarlığı kavramının öğretim elemanları tarafından algılanmasının kavrama yönelik farkındalığı arttırmak adına önemli bir adım olarak görüleceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Spor okuryazarlığı, Akademisyen görüşleri, Metafor, Eğitim, Spor

Investigation of Academicians' Views on Sports Literacy: A Metaphor Study

Öz

The concept of sports literacy, which has found its place in educational curricula, requires enhancing individiuals adaptation to sports as a whole. Therefore, the aim of this research is to reveal the expectations of academicians towards sport literacy. 15 faculty members from the Faculty of Sports Sciences at Gazi University participated in the study. Phenomenology, one of the qualitative research methods, was used in the research. The data of this study were obtained by applying a personal information form to the faculty members and asking them to complete the sentence “Sports literacty is like/familiar to me because……”. The data collection tool was applied by the researchers themselves. Participants voluntarily took part in the study. The data were analyzed using content analysis technique, abd the stages of naming, elimination, category development, ensuring validity and reliability, calculating and interpreting the frequencies of the obtained metaphors were followed. The metaphors produced by the faculty members were categorized into three conceptual categories as “gain”, “awareness” and “exploration”. It was determined that the faculty members mostly generated metaphors related to “gain”, followed by “awareness” and “exploration” themes. It is believed that the perception of the concept of sports literacy by academic stuff can be seen as an important step towards increasing awareness about the concept.

Anahtar Kelimeler

Sport literacy, Academicians' views, Metaphor, Education, Sport

Kaynakça

• Altun, A. (2005). Gelişen teknolojiler ve yeni okuryazarlıklar. Ankara: Anı Yayınları.
• Altun, S. A., ve Apaydın, Ç. (2013). Kız ve erkek öğretmen adaylarının “eğitim” kavramına ilişkin metaforik algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(3), 329-354.
• Cairney, J., Dudley, D., Kwan, M., Bulten, R., ve Kriellaars, D. (2019). Physical literacy, physical activity and health: Toward an evidence-informed conceptual model. Sports Medicine, 49, 371-383.
• Castelli, D. M., Centeio, E. E., Beighle, A. E., Carson, R. L., ve Nicksic, H. M. (2014). Physical literacy and comprehensive school physical activity programs. Preventive medicine, 66, 95-100.
• Cerit, Y. (2008). Öğretmen kavramı ile ilgili metaforlara ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 693-712.
• Creswell, J. W. (2015). A concise introduction to mixed methods research. California: Sage Publications.
• Creswell, J. W., ve Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. California: Sage Publications.
• Çaredar, N., Pekel, A. Ö., ve Cengizel, Ç. Ö. (2022). Children's perceptions of basketball through metaphors and drawings. Education Quarterly Reviews, 5(2), 117-127.
• Dudley D., Cairney J., Wainwright N., Kriellaars D., ve Mitchell D. (2017). Critical considerations for physical literacy policy in public health, recreation, sport, and education agencies. Quest, 69(4), 436–452.
• Dudley, D. A. (2015). A conceptual model of observed physical literacy. The Physical Educator, 72(5).
• Edwards L. C., Bryant A. S., Keegan R. J., Morgan K., Cooper S-M., ve Jones A. M. (2018). ‘Measuring’ physical literacy and related constructs: A systematic review of empirical findings. Sports Med. 48(3), 659–682.
• Edwards, L. C., Bryant, A. S., Keegan, R. J., Morgan, K., ve Jones, A. M. (2017). Definitions, foundations and associations of physical literacy: A systematic review. Sports Medicine, 47, 113-126.
• Ersoy, A. F. (2016). “Fenomenoloji”, Ahmet Saban ve Ali Ersoy (Ed.), Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri, 1. Baskı içinde (51-111), Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gardner, F. L., ve Moore, Z. E. (2007). The psychology of enhancing human performance: The mindfulness-acceptance-commitment (MAC) approach. USA: Springer Publishing Company.
• International Physical Literacy Association (2015). http://physicalliteracy.ca/physical-literacy/consensus-statement/ sayfasından erişilmiştir.
• Jawad, M. F. H. (2022). Spor bilimleri öğrencilerinin spor okuryazarlığı akademik öz yeterlilik ve sosyalleşme ilişkisi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Jurbala, P. (2015). What is physical literacy, really?. Quest, 67(4), 367-383.
• Kalaian, S. A., ve Kasim, R. M. (2008). Encyclopedia of survey research methods in research design. California: Sage Publications.
• Kale, R. (2003). Beden eğitimi ve spor bilimlerine girişi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karakaya, E. D., ve Salici, O. (2016). Isparta’da öğrenim gören 11-13 yaş gurubu öğrencilerin popüler spor branşları hakkındaki metaforik algılarının belirlenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(3), 855-869.
• Karakuş, C. (2007). Avrupa birliğinde kimlik, avrupa birliği kimlik tanımlama mekanizmasının incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Kashdan, T. B., ve Silvia, P. J. (2009). Curiosity and interest: The benefits of thriving on novelty and challenge. Oxford Handbook of Positive Psychology, 2, 367-374.
• Kısa, N. (2013). Araştırma görevlilerinin metaforik algıları: Kim onlar? kim olmalılar? Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 48.
• Kraiger, K., Ford, J. K., ve Salas, E. (1993). Application of cognitive, skill-based, and affective theories of learning outcomes to new methods of training evaluation. Journal of applied psychology, 78(2), 311.
• Kurtipek, S. (2019). Spor kulüplerine üye bireylerin spor kulübü kavramına ilişkin algılarının belirlenmesi: Bir metafor analizi çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 209-145.
• Lakoff, G., ve Johnson, M. (2010). Metaforlar-hayat, anlam ve dil. İstanbul: Paradigma yayınları.
• Levine, P. M. (2005). Metaphors and images of classrooms. Kappa Delta Pi Record, 41(4), 172-175.
• Lounsbery, M. A., ve McKenzie, T. L. (2015). Physically literate and physically educated: A rose by any other name? Journal of Sport and Health Science, 4(2), 139-144.
• Lundvall, S. (2015). Physical literacy in the field of physical education–A challenge and a possibility. Journal of Sport and Health Science, 4(2), 113-118.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün & S. B. Demir, Çev.), Ankara: Pegem.
• Pekel, A. Ö., Avşar, O., Çaredar, N., Erdoğan, C. S., & Özbayrak, T. B. (2021). Havalı tabanca: hedefte ne var?. Aksaray University Journal of Sport and Health Researches, 2(2), 93-110.
• Pekel, A. Ö., Çakır, Y. N., Kırıkoğlu, N., Şahin, Y., & Pekel, H. A. (2022). Metaphorical perceptions of esports coaches to the concept of esports. Sportive, 5(2), 35-47.
• Pekel, A. Ö., Soy, E., Kırıkoğlu, N., & Pekel, H. A. (2023). The story of the bow and arrow: Through the eyes of children. Education Quarterly Reviews, 6(1), 555-562.
• Pekel, A. Ö., Uzgur, K., Şahin, Y., & Aydos, L. (2022). Koşuyorum çünkü: Rekreasyonel koşucular açısından. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 20(4), 98-110.
• Pekel, A. Ö., Yazıcıoğlu, H., & İlhan, L. (2019). A study on gifted students' perceptions about concepts" sport" through drawing-writting methodology. Journal of Gifted Education and Creativity, 6(3), 219-231.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk eğitim bilimleri dergisi, 2(2), 131-155.
• Sadık, F., ve Sarı, M. (2012). Çocuk ve demokrasi: İlköğretim öğrencilerinin demokrasi algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 48–62.
• Sevinç, Ö. S., ve Ergenç, M. (2017). Düzce üniversitesinin bazı fakültelerinde öğrenim görmekte olan lisans öğrencilerinin “spor” hakkındaki metaforları. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 106-131.
• Silvia, P. J. (2008). Appraisal components and emotion traits: Examining the appraisal basis of trait curiosity. Cognition and Emotion, 22(1), 94-113.
• The United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (2004). The plurality of literacy and its implications for policies and programmes. Position paper. Paris, France: UNESCO Education Sector.
• Ülker, Ş. G. (2019). Spor okur-yazarlığı kavramının antrenör, spor yöneticisi ve beden eğitimi öğretmenlerinin bakış açıları ile irdelenmesi İstanbul örneği. (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir.
• Walsh, R. N. (1980). The consciousness disciplines and the behavioral sci-ences: Questions of comparison and assessment. American Journal of Psychiatry, 137(6), 663–673.
• Whitehead, M. (2001). The concept of physical literacy. European Journal of Physical Education, 6(2), 27–38.
• Whitehead, M. (2013). Definition of physical literacy and clarification of related issues. Journal of Sport Science and Physical Education, 65, 29-34.
• Whitehead, M. E. (2010). Physical literacy: Throughout the lifecourse. London: Routledge
• Yazıcı, M. (2020). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin “hakem” kavramına ilişkin metaforik algılarının incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(1), 4911-4929.
• Yetim, A. A., ve Kalfa, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin sporla ilgili metaforik algıları ve spor etkinliği dersi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(1), 41-54.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Yıldız, A. B., ve Doğu, G. A. (2022). Sporda teknoloji kullanımı: bir metafor çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(1), 67-80.