Okullarda İş Sağlığı ve Güvenliği Üzerine Yapılan Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 3, 1510 - 1520, 06.11.2024

Osman Arslan , Dilşad Sarıgöz Budak , Merve Babacan , Pınar Yarar , Çilem Erdoğan , Aslı Orakçı , Murat Orakçı

Öz

Okul ortamlarında iş sağlığı ve güvenliği, zehirlenme, ergonomi veya şiddetin önlenmesine kadar çok çeşitli disiplinleri kapsamaktadır. Geçmişten günümüze okul ortamlarında iş sağlığı ve güvenliği çabalarının odak noktası, sanayi işçileri gibi kol emeği ile yapılan meslekler olmuştur. Günümüzde ise iş sağlığı ve güvenliği gerek dünyada gerekse ülkemizde tüm meslekleri kapsamaktadır. Okul çalışma ortamlarının gerek öğrenciler gerekse eğitimciler açısından oluşacak tehlikeleri önlemek için güvenlik önlemleri almasını gerekmektedir. Öğretmen, öğrenci ve çalışanların günlük yaşantılarının büyük bir kısmını geçirdiği okullarda sağlıklı ve güvenli ortamların oluşturulması için gerekli tedbirlerin alınmasında yöneticiler kadar çalışanlarında sorumluluğu bulunmaktadır. Ancak sağlıklı çalışma ortamlarının oluşturulması ve sürdürülebilir olması, iş sağlığı ve güvenliğinin tüm çalışanlar tarafından benimsenmesi ve sürekli iyileştirilmesi ile sağlanabilir. Bu araştırma, öğretmen ve yöneticilerin iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yapılmış lisansüstü çalışmaların tipolojik açıdan incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın amacı doğrultusunda 2012-2022 yılları arasında yürütülmüş olan toplam 50 lisansüstü tez incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Veri analiz yöntemi olarak nitel veri analiz tekniklerinden olan betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre; eğitim kurumlarında okulların iş sağlığı ve güvenliği faktörleri ile ilgili yapılan lisansüstü çalışmalar ile ilgili en fazla tezin 2020 ve 2022 yıllarında yapıldığı ve araştırma türü olarak nicel araştırma yöntemlerinin tercih ettikleri görülmektedir. Aynı zamanda tezler araştırma temalarına göre incelendiğinde “okul fiziki şartların yenilenmesi” “öğretmenlere temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri” ve “iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturma” kodları daha çok ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul, iş sağlığı, öğretmen, öğrenci, güvenlik, eğitim

Investigation of Postgraduate Studies on Occupational Health and Safety in Schools

Öz

Occupational health and safety in school environments covers a wide range of disciplines, from poisoning to ergonomics or violence prevention. From the past to the present, the focus of occupational health and safety efforts in school environments has been on professions that involve manual labour such as industrial workers. Today, occupational health and safety covers all occupations both in the world and in our country. School working environments need to take safety precautions to prevent hazards for both students and educators. In schools where teachers, students and employees spend most of their daily lives, employees as well as administrators are responsible for taking the necessary measures to create healthy and safe environments. However, the creation and sustainability of healthy working environments can be ensured by the adoption and continuous improvement of occupational health and safety by all employees. This research aims to examine the postgraduate studies on occupational health and safety of teachers and administrators from a typological perspective. For the purpose of the study, a total of 50 postgraduate theses conducted between 2012 and 2022 were analysed. Document analysis method, one of the qualitative research methods, was used in the study. Descriptive analysis technique, which is one of the qualitative data analysis techniques, was used as data analysis method. According to the research findings; it is seen that the most theses related to postgraduate studies on occupational health and safety factors of schools in educational institutions were conducted in 2020 and 2022 and quantitative research methods were preferred as the research type. At the same time, when the theses were analysed according to the research themes, the codes ‘renewal of school physical conditions’, ‘basic occupational health and safety trainings for teachers’ and ‘creating an occupational health and safety board’ were expressed more frequently.

Anahtar Kelimeler

School, occupational health, teacher, student, safety, education

Kaynakça

• Bülbül, M. (2016). İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatının Okullar Açısından İncelenmesi. 8. İş Sağlığı ve Güvenliği Konferansı, Haliç Kongre Merkezi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Cilt: 1, Yayın No: 61, İstanbul, 170- 179.
• Ceylan, H. (2012). Türkiye'deki iş sağlığı ve güvenliği eğitimi sorunlar ve çözüm önerileri. Ejovoc (Electronic Journal of Vocational Colleges), 2 (2), 94-104.
• Çekinmez, A. (2018). Öğretmenlerin okul iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin görüşlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yök Tez.
• Deliönü, Ö., & Utlu, Z. (2016). Lise ve dengi okullarda iş sağlığı ve güvenliği ile iş sağlığı ve Güvenliği dışındaki tehlikeler. International Journal of Human Sciences, 13 (1), 1514-1531.
• Gümüş, B. (2016). Okullarda İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları ve Öğretmenlerin Bu Konudaki Bilgi Düzeylerinin İrdelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi]. Yök Tez.
• İnce, T., Yalçın, S. S., & Yurdakök, K. (2014). Çocukluk çağında ciddi kaza sıklığı ve risk faktörleri. Cocuk Sagligi ve Hastaliklari Dergisi, 57(3),173-182.
• Kılkış, İ., & Demir, S. (2012). İşverenin iş sağlığı ve güvenliği eğitimi verme yükümlülüğü üzerine bir inceleme. Çalışma ilişkileri dergisi, 3(1), 23-47.
• Kalkan, M. E. & Deniz, V. (2015). Türkiye’de İSG Yüksek Lisans Eğitiminin Mevcut Durumu. TTB Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 15 (54), 95-100.
• Reinhold, K., Siirak, V. & Tint, P. (2014). The development of higher education in occupational health and safety in Estonia and selected EU countries. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 143, 52-56.
• Telman, N., Önen, L. ve Özgeldi, M. (2015). Psikolojide İş Sağlığı ve Güvenliği. Nobel.
• Tomková, V., Depešová, J. & Lukáčová, D. (2015). Comparison of the results from the analysis of teaching elementary school students in the field of safety and healthcare in Slovak and Czech Republic. R&E-Source.
• Tülü, M. (2014). İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerinde İSG Profesyonellerinin Algı ve Beklentileri. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Türkoğlu, Ç., & Balkan, B. (2020). Öğretmenlerin İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Bilgi Düzeylerinin İncelenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 6 (2), 216-237.
• Ulutaşdemir, N., Tuna, H. & Ertürk, İ. (2019). İş sağlığı ve güvenliği alanında Türkiye’de yapılan lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1), 32-41.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları.
• Yılmaz, F. (2009). İş Sağlığı ve Güvenliği’nde Okul Eğitiminin Önemi: Modern Örnekler Işığında İş Sağlığı ve Güvenliği Lisans Eğitiminin Ülkemizde Uygulanabilirliği. İş Hukuku ve İktisat, 11, 107-139.