Evaluations on Religious Practices in Atatürk's Era

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 5, 3425 - 3452

Erkan Dağlı

https://doi.org/10.46868/atdd.2024.789

Öz

In order to understand the view of religion in the Republican period and the purpose of the reforms on religion, it is necessary to know Atatürk's views on religion. He made reforms in order to ensure that the nation learns the Islamic religion correctly and to prevent all kinds of abuse in this regard and secured it with the constitution. Secularism was brought to the forefront in the form of state administration and religion was prevented from being used in politics. In order to be able to read Atatürk's religious policy correctly, the first condition was to know the National Struggle, the conditions in which the country and the nation were in and the feelings, thoughts and sensitivity of the society in this process. When we look at Atatürk's personal thoughts and feelings about religion, it is seen that he had an unshakable belief in Allah, prayed, read, read and listened to the Qur'an. Atatürk expressed the following statements about the religion of Islam: "Our religion is the most reasonable and natural religion. And it is only because of this that it has become the last religion. For a religion to be natural, it must conform to reason, science, science and logic. Our religion is completely in conformity with these." In this study, the religious policy of the Republican period, Atatürk's views on this subject, the reforms made in the religious field, and the evaluations in the domestic and foreign press have been tried to be analysed. Many important works have been written on Atatürk's religious policy. The most important point that distinguishes this study from other studies is that it is prepared by making use of the original documents obtained from the "Atatürk and Religious Policies ’ folder in the Presidential Archive.

Anahtar Kelimeler

Republican Period, Religious Policies, Atatürk and Islam, Religious Reforms

Atatürk Dönemi Din Uygulamaları Üzerine Değerlendirmeler

Öz

Cumhuriyet dönemi dine bakışın ve din konusunda yapılan reformların amacını anlamak için Atatürk’ün din konusundaki görüşlerinin bilinmesi gereklidir. O, milletinin İslam dinini doğru öğrenebilmesini ve bu konuda her türlü istismarın önüne geçilebilmesi için reformlar yaparak anayasa ile güvence altına almıştır. Devletin yönetim şeklinde laiklik ön plana çıkarılarak dinin siyasete alet edilmesi engellemiştir. Atatürk’ün din politikasını doğru okuyabilmek için Milli Mücadeleyi, ülkenin ve milletin içinde bulunduğu şartları ve toplumun bu süreçteki duygu, düşünce ve hassasiyetinin bilinmesi ilk koşul olmuştur. Atatürk’ün din hususundaki şahsi düşünce ve duygularına bakıldığında, Allah’a sarsılmaz bir inancının olduğu, namaz kıldığı, Kur’anı Kerim okuduğu, okuttuğu ve dinlediği görülmüştür. Atatürk, İslam dini hakkında şu ifadeleri dile getirmiştir: “Bizim dinimiz, en makul ve tabii bir dindir. Ve ancak bundan dolayıdır ki son din olmuştur. Bir dinin tabii olabilmesi için akla, fenne, ilme ve mantığa uyması lazımdır. Bizim dinimiz bunlara tamamen uygundur.” Bu çalışmada Cumhuriyet dönemi din politikası, Atatürk’ün bu konudaki görüşleri, dini alanda yapılan reformlar, yerli ve yabancı basındaki değerlendirmeler incelenmeye çalışılmıştır. Atatürk’ün din politikası üzerine çok fazla önemli eser yazılmıştır. Bu çalışmayı diğer çalışmalardan ayıran en önemli nokta ise; Cumhurbaşkanlığı Arşivinde, “Atatürk ve Din Politikaları” klasöründen elde edilen orijinal dokümanlardan yararlanarak hazırlanması konuya farklı bir bakış açısı kazandırmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet Dönemi, Din Politikaları, Atatürk ve İslam, Dini Reformlar

Teşekkür

Desteğiniz, İlginiz ve hassasiyetiniz için ayrıca teşekkür ederim.

Kaynakça

• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No: 01011377-1.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No: 01011843-1.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No: 01012172-1.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No: 01012587-2.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01012631-4.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01013142-11.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No: 01019801-1.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01019802-3,4,5,6.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01019802-7.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01019809-2.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01019811-7.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01019814-32.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01019814-33.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01019814-34.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:01019814-35.
• Cumhurbaşkanlığı Arşiv Belgesi No:04016646-51.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi (1955). Devre: II, Cilt: 7, İçtima: 2, S.5. TBMM Matbaası, Ankara.
• 12 rebîu’l-evvel gecesiyle gününün millî bayram addine dâir kânun. (28 Ekim 1923). Resmi Gazete.
• Reis-i cumhur hazretleri ile bir mülakat. (11 Şubat 1924). Tanin, s. 4.
• Kemal: vivid portrait of a dictator. (09 Mart 1930). The New York Times Magazine.
• Fatih Camiinde ikindi ezanı Türkçe okunacak. (30 Ocak 1932). Cumhuriyet, s. 1.
• 70 bin kişinin iştirak ettiği dini merasim. (04 Şubat 1932). Cumhuriyet, s. 2.
• Dün gece camilerimizde dini bir ihtifal yapıldı. (04 Şubat 1932). Vakit, s. 2.
• Dün Sultanahmet’te on bin kişi kuran dinledi. (30 Ocak 1932). Milliyet, s. 1.
• Ambargoya tam katıldık. (8 Ağustos 1990). Milliyet, s. 7.
• Atatürk, M. K. (1995). Nutuk. ATAM Yayınları.
• Ayhan, H. (2000). İlahiyat Fakültesi. Türkiye diyanet vakfı İslam ansiklopedisi ( C. 22/70-72). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Bulut, M. (2007). Din, Bilim, Uygarlık ve Atatürk. Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Çora, A. N. (2021). Atatürk’ün Din ve Laiklik Anlayışı: Laiklik Nedir, Ne Değildir Türk’ler Nasıl Zorla Müslüman Oldu? Sonçağ Akademi.
• Demirel, A. (2014). Tek Parti’nin İktidarı. İletişim Yayınları.
• Dikici, A. (2006). İbadet Dilinin Türkçeleştirilmesi Bağlamında Türkçe Ezan Denemesi ve Buna Gösterilen Tepkiler. (C.10, ss.77-104). Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları.
• Duran, A. (2018). Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Eğitim (1876-1923). Hiperlink Yayıncılık.
• Erüreten, B. M. (1998). Kemalizm: Çağdaş Devlet-Çağdaş Toplum. Sistem Mücellit Yayınları.
• Fığlalı, E. R. (1998). Atatürk ve Din. Azerbaycan Kültür Derneği.
• Goldman, C. (2018, Kasım 28). The complicated calibration of love, especially in adoption. Chicago Tribune.
• Güngör, N. (2007). Cumhuriyetin İlk Yıllarından Günümüze Dil, Kültür, Eğitim. Gazi Üniversitesi.
• Güven, C. (2016). Anayasalar, Kanunlar ve TBMM Kararları (1876-2016). Eğitim Yayınevi.
• Güventürk, F. (1963). Gerçek Kemalizim. Okat Yayınevi.
• Kaplan, A. (2019). Kurtuluş Savaşı’nın Manevi Reisi. Astana Yayınları.
• Kocatürk, U. (1999). Kaynakçalı Atatürk Günlüğü. İş Kültür Yayınları.
• Koç, Y. A. (2005). Tarihi Gerçekler Işığında Belgelerle: Mustafa Kemal Atatürk. Kamu Birlik Hareketi Eğitim Yayınları.
• Koçak, C. (2011). Tek-Parti Döneminde Muhalif Sesler. İletişim Yayınları.
• Manaz, A. (2010). Atatürk Reformları ve İslam. IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Mango, A. (2000). Atatürk. Sabah Kitapları.
• Percival, P. (1929, 11 Şubat). Kemal Pasha wakes up the priests.The Dailiy Mail.
• Sakaoğlu, N. (1991). Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi. İletişim Yayınları.
• Saray, M. (2019). Atatürk’ü Nasıl Anlamalıyız? Söyledikleri ve Yaptıkları İle Atatürk’ü Anlamak. Yalın Yayıncılık.
• Sarı, İ. (2016). Atatürk ve Din. Nokta E-Kitap Yayınları.
• Tekeli, İ. (1983). Osmanlı İmparatorluğu’ndan Günümüze Eğitim Kurumlarının Gelişimi. (s.650-672). Cumhuriyet dönemi Türkiye ansiklopedisi, İletişim Yayınları.
• Uluğ, N. H.(1973). Üç Büyük Devrim: Eğitimin Birleştirilmesi, Şapka ve Giyimin Değiştirilmesi, Türk Harflerinin Kabulü. Ak Yayınlar.
• Ünver, İ. (2000). İskendername İçinde. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C. 22, s. 557-559). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yakıt, İ. (2022). Atatürk’ün Peygamber yorumu. Doğumunun 125. Yılı Anısına - Din, Bilim, Uygarlık ve Atatürk. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/38.pdf./
• https://dergi.diyanet.gov.tr/makaledetay.php
• https://balikesir.ktb.gov.tr/TR-65833/ataturk39un-balikesir-hutbesi.html/