Investigation of Cognitive Structures of 6th-8th Grade Secondary School Students towards Sustainable Life Concepts

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 43 - 59, 26.12.2024

Esra Topal Özgül Keleş

https://doi.org/10.62163/aucevrebilim.1570281

Öz

The aim of this study was to reveal the cognitive structures of 6th-8th grade secondary school students about the concepts of sustainable living and to determine whether the relationships between concepts differ according to grade level. Case study, one of the qualitative research designs, was used in the study. The study group of the research consists of a total of 263 secondary school students who are studying in a public school in Düziçi district of Osmaniye province in the 2022-2023 academic year. A word association test was used as a data collection tool to reveal students' cognitive structures towards sustainable living concepts. Twelve keywords (recycling, zero waste, climate change, energy conservation, renewable energy sources, ecological footprint, water conservation, organic agriculture, sustainable school, sustainable living, sustainable transportation, sustainable consumption) were used in the word association test. The data obtained from the word association test were compared by creating concept networks using the descriptive analysis method and the breakpoint technique. As a result of the research, it was found that students had basic knowledge about sustainable lifestyle perceptions, but they lacked a lot of knowledge about these concepts.

Anahtar Kelimeler

cognitive structure, secondary school, education for sustainable development, sustainable life

Ortaokul 6-8. Sınıf Öğrencilerinin Sürdürülebilir Yaşam Kavramlarına Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada, ortaokul 6-7-8. sınıf öğrencilerinin sürdürülebilir yaşam kavramları hakkında bilişsel yapılarının ortaya konulması ve kavramlar arası ilişkilerin sınıf düzeylerine göre farklılık gösterip göstermediğinin tespiti amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, Osmaniye ili Düziçi İlçesine bağlı bir devlet okulunda 2022-2023 eğitim öğretim yılında öğrenim gören toplam 263 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Öğrencilerin sürdürülebilir yaşam kavramlarına yönelik bilişsel yapılarını ortaya çıkarmak amacıyla veri toplama aracı olarak kelime ilişkilendirme testi kullanılmıştır. Kelime ilişkilendirme testinde (geri dönüşüm, sıfır atık, iklim değişikliği, enerji tasarrufu, yenilenebilir enerji kaynakları, ekolojik ayak izi, su tasarrufu, organik tarım, sürdürülebilir okul, sürdürülebilir yaşam, sürdürülebilir ulaşım, sürdürülebilir tüketim) on iki anahtar sözcük kullanılmıştır. Kelime ilişkilendirme testinden elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi ve kesme noktası tekniği ile kavram ağları oluşturularak karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin sürdürebilir yaşam tarzı algıları ile ilgili temel bilgilere sahip oldukları fakat bu kavramlar konusunda çok sayıda bilgi eksiklikleri olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bilişsel Yapı, Ortaokul, Sürdürülebilir Gelişme İçin Eğitim, Sürdürülebilir Yaşam

Kaynakça

• Akbulut, H. İ., Kale, İ. N. ve Sağır, Ş., 2024. Geri dönüşüm konusu ile ilgili ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin görüşlerinin belirlenmesi. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 7(1): 12-25.
• Aktaş, D., 2021. “Geri dönüşüm” konusunun temel kavramlarına yönelik ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin bilişsel yapılarının incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Ateş, H., 2018. Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir tüketim davranışlarının ve bilgi düzeylerinin araştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31 (2): 507-531.
• Ayata, S., Oylumluoğlu, G. ve Alpaslan, M. M., 2022. Ortaokul öğrencilerinin enerji okuryazarlığının demografik değişkenler ile ilişkisinin incelenmesi. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi, 6 (2): 115-129.
• Bahar, M. ve Özatlı, N.S., 2003. Kelime iletişim test yöntemi ile lise 1. sınıf öğrencilerinin canlıların temel bileşenleri konusundaki bilişsel yapılarının araştırılması. Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(2): 75-85.
• Cirit Karakaya, D., 2017. Fen bilgisi öğretmen adaylarının yenilenebilir enerji kaynaklarına ilişkin bilgileri. Türkiye Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4 (3): 21-43.
• Çimen, H. ve Benzer, S., 2019. Fen bilgisi ve sınıf öğretmen adaylarının sürdürülebilir çevreye yönelik tutumlarının incelenmesi. İnsan ve İnsan, 6(21): 525-542.
• Çetin, T. ve Yel, Ü. 2022. Kelime ilişkilendirme testi aracılığıyla ortaokul öğrencilerinin iklim değişikliği kavramına yönelik zihinsel yapılarının incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 6 (2): 244- 255.
• Gürkan, B., Aksoy, N. C. ve Erbağcı, N., 2020. Ortaokul öğrencilerinin disiplinler arası kavramlara ilişkin bilişsel yapılarının değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi, Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 52 (52): 617-643.
• Husamah, H., Suwono, H., Nur, H. & Dharmawan, A., 2022. Action competencies for sustainability and its implications to environmental education for prospective science teachers: A systematic literature review. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 18(8), em2138. https://doi.org/10.29333/ejmste/12235
• Kastawi, K., Nur, S. H. ve Abidin, Z., 2022. Developing knowledge-based leaflets and community attitudes about organic agriculture to improve students' ecological literacy. Jurnal Mangifera Edu, 7(1): 33-45.
• Keleş, Ö., 2007. Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Keleş, Ö., 2014. Sürdürülebilir ulaşımı tercih edin ekolojik ayak iziniz azalsın. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi, 4 (1): 46-57.
• MEB, 2018. Fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), MEB Yayınları, Ankara.
• MEB, 2024. Fen bilimleri dersi öğretim programı (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli, MEB Yayınları, Ankara.
• Özerdinç, F., Kızılay, E. ve Hamalosmanoğlu, M., 2022. Eğitimde sürdürülebilir kalkınma ile ilgili yapılan çalışmaların analizi: Bir meta-sentez çalışması. Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1): 33-51.
• Özyurt, Ö. G. ve Yalman, F. E., 2020. Yenilenebilir enerji konusunda bilişsel yapının kelime ilişkilendirme testi ile belirlenmesi: Mersin ili örneği. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(3): 1320-1338.
• Şahin, B.E. ve Dostoğlu, N., 2015. Okul binaları tasarımında sürdürülebilirlik. Uludağ Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Dergisi, 20(1): 75-91.
• Tan, C. K. ve Demirci Güler, M. P., 2024. Okul öncesi dönem çocuklarının çevre ve geri dönüşüm farkındalığı üzerine bir eylem araştırması. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 8(33): 57-81.
• Teksöz, G., 2014. Geçmişten ders almak: Sürdürülebilir kalkınma için eğitim. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 31(2): 73-97.
• Turgut, A., 2019. 8. Sınıf öğrencilerinin sürdürülebilir okul kavramı konusunda zihinsel algılarının betimlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Aksaray Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aksaray.
• UNESCO, 2017. Education for sustainable development goals learning objectives. France. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000247444. Erişim Tarihi:10.05.2024.
• UNESCO, 2020. Education for sustainable development, a road map. France. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000374802?posInSet=2&queryId=a2c9f83b-44cc-413a-a283-e48884ddcaa3. Erişim Tarihi: 13.10.2024.
• Varol, M., 2022. 8. Sınıf öğrencilerinin çevre ilgileri ve sürdürülebilir yaşama yönelik farkındalıkları: Eyyübiye örneği, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H., 2011. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.